Isisaurus

Do sprawdzenia.

Autorzy:	Korekta:
Maciej Ziegler Mateusz Tałanda	Marcin Szermański Dawid Mika Dawid Mazurek Tomasz Sokołowski

---

Isisaurus (isizaur)
Długość:	ok. 18 m
Masa:	ok. 14 t
Miejsce występowania:	Indie - Maharasztra (formacja Lameta) i Pakistan - Beludżystan (formacja Pab - ogniwo Vitakri)
Czas występowania	71-66 Ma późna kreda (mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Macronaria Titanosauriformes Somphospondyli Titanosauria Lithostrotia ? Saltasauridae ?? Opisthocoelicaudiinae / ?? Saltasaurinae
Autor: Andrey Atuchin [1]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Ewzg\u00f3rze Dongargaon\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"wzg\u00f3rze Dongargaon\n","link":"","lat":21.199999999999999289457264239899814128875732421875,"lon":80.400000000000005684341886080801486968994140625,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EDarwaza-Gumbrak\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Darwaza-Gumbrak\n","link":"","lat":29.800000000000000710542735760100185871124267578125,"lon":69.5,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EBor, Alam i Kinwa Kali Kakor oraz Mari Bohri\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Bor, Alam i Kinwa Kali Kakor oraz Mari Bohri\n","link":"","lat":29.699999999999999289457264239899814128875732421875,"lon":69.400000000000005684341886080801486968994140625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Isisaurus to tytanozaur żyjący pod koniec ery dinozaurów na terenie dzisiejszych Indii i Pakistanu. Początkowo został opisany jako kolejny gatunek Titanosaurus - T. colberti.

Koprolity zawierające części różnych drzew w tym owoce, znalezione w formacji Lameta są przypisywane temu rodzajowi, lecz zapewne mogły równie dobrze pochodzić od Jainosaurus.

Materiał kopalny

Isisaurus jest znany z dość dobrego materiału kostnego (w porównaniu do innych tytanozaurów).

Holotyp (ISIR 335) to 9 kręgów szyjnych, siedem piersiowych, 14 niekompletnych i prawie kompletnych żeber, kość krzyżowa, 16 kręgów ogonowych, 9 szewronów, lewa łopatka i kości: krucza, ramienna, łokciowa, obie kości biodrowe i łonowe i prawa kość kulszowa.

Do tego rodzaju prawdopodobnie należą też puszki mózgowe znalezione w Dongargaon (centralne Indie) - ISI R199, Gujarat (zachodnie Indie) - ISI R467 i bogaty materiał z Beludżystanu (zachodni Pakistan) opisany pod nazwą Marisaurus jeffi. Holotyp tego ostatniego pochodzi ze stanowiska Mari Bohri i składa się z jednego dwuwklęsłego pierwszego kręgu ogonowego i pięciu innych fragmentarycznych ogonowych. Całość tworzyła jedno nagromadzenie i mogła pochodzić od jednego osobnika. Oprócz nich, marizaurowi przypisywano kości ze stanowisk Bor Kali Kakor, Top Kinwa Kali Kakor, Alam Kali Kakor i Darwaza-Bumbrak. Wszystkie one leżą na terytorium Beludżystanu. Malkani zidentyfikował te kości jako częściowo zachowane dwie czaszki, kilkadziesiąt kręgów z różnych części kręgosłupa (mniej lub bardziej kompletnych), cztery kości udowe, bliższa część piszczeli i kości promieniowej, para dalszych części piszczeli, siedem niekompletnych łopatek, dwa mostki, kawałki kości biodrowych, diapofyza, kości śródręcza i śródstopia, trzy części kości łokciowych i kulszowej, kawałki kości ramieniowej i mostka, kości krucze, bliższa i dalsza część kości łonowej, pazury, dalsza część żebra grzbietowego i kilka szyjnych. Do tego zwierzęcia Malkani przypisał także dwie osteodermy.

Budowa

Isizaur miał prawdopodobnie dość krótką szyję (podobnie jak dikreozaurydy z grupy diplodokoidów), gdyż wysokość jego kręgów szyjnych była około dwa razy większa niż ich długość. Interesującą cechą jest stosunek długości kości ramieniowej do łokciowej - długość tej pierwszej wynosi 148 cm a drugiej 80 cm.

Etymologia

Isisaurus został nazwany na cześć Indyjskiego Instytutu Statystycznego (Indian Statistical Institute - w skrócie ISI). Epitet gatunkowy honoruje prof. Edwina H. Colberta - czołowego propagatora dinozaurów.

Pozycja filogenetyczna

Jak cała filogeneza tytanozaurów, także pozycja isizaura wśród nich jest niepewna, choć większość analiz wskazuje na bliskie związki z linią ewolucyjną saltazaura.

Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Hocknulla i współpracowników (2009 - na podstawie matrycy Wilsona, 2002 zmienionej przez Canudo et al., 2008) wykazała, że Isisaurus jest taksonem siostrzanym kladu <Diamantinasaurus & Saltasauridae. W analizach Harrisa i Dodsona (2004), Wilsona (2002), Curry Rogers i Forstera (2001) isizaur okazał się siostrznym taksonem Saltasauridae. Według badań Calvo i Gonzaleza Riga'i (2003) oraz Gonzaleza Riga'i (2003) jest bazalnym przedstawicielem Lithostrotia - podobnie Upchurch et al. (2004). Z kolei analiza Curry Rogers (2001) wykazała, że należał do Opisthocoelicaudiinae - w tym badaniu siostrzanego taksonu kladu <Saltasaurinae (sensu Sereno, 1998) & Nemegtosauridae. Natomiast u analizie Carballido i in. (2011) to przedstawiciel Saltasaurinae.

Spis gatunków

Isisaurus	Wilson i Upchurch, 2003
= "Marisaurus"	Malkani, 2003
= Marisaurus	Malkani, 2006
I. colberti	(Jain i Bandyopadhyay, 1997) Wilson i Upchurch, 2003
= Titanosaurus colberti	Jain i Bandyopadhyay, 1997
= "Marisaurus jeffi"	Malkani, 2004
= Marisaurus jeffi	Malkani, 2006

Bibliografia

Carballido, J.L., Rauhut, O.W.M., Pol, D., Salgado, L. 2011. Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. Zoological Journal of the Linnean Society of London, t. 163, str. 605–662. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x

Harris, J.D., Dodson, P. 2004. A new diplodocoid sauropod dinosaur from the Upper Jurassic Morrison Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica, t. 49, nr 2, str. 197–210.

Hocknull, S.A., White, M.A., Tischler, T.R., Cook, A.G., Calleja, N.D., Sloan, T., Elliott, D.A. 2009. New Mid-Cretaceous (Latest Albian) Dinosaurs from Winton, Queensland, Australia. PLoS ONE, t. 4, nr 7, nr art. e6190. doi:10.1371/journal.pone.0006190

Jain, S.L., Bandyopadhyay, S. 1997. New Titanosaurid (Dinosauria: Sauropoda) from the Late Cretaceous of Central India. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 17, nr 1, str. 114-136.

Malkani, M.S. 2006. Biodiversity of saurischian dinosaurs from the latest Cretaceous Park of Pakistan. Journal of Applied and Emerging Sciences, t. 1, nr 2, str. 108-140.

Malkani, M.S. 2008. Articulated partial skull, and its associated axial and limb elements of Marisaurus (Balochisauridae, Titanosauria, Sauropoda) discovered from the latest Cretaceous Sulaiman basin of Pakistan. Sindh University Research Journal, t. 40, nr 2, str. 55-78.

Malkani, M.S. 2010. Osteoderms of Pakisauridae and Balochisauridae (Titanosauria, Sauropoda, Dinosauria) in Pakistan. Journal of Earth Science, t. 21, nr 1, str. 198-203.

Wilson, J.A. 2006. An overview of titanosaur evolution and phylogeny. W: Actas de las III Jornadas sobre Dinosaurios y su Entorno, Burgos, str. 169–190.

Wilson, J.A., Malkani, M.S., Gingerich, P.D. 2005. A sauropod braincase from the Pab Formation (Upper Cretaceous, Maastrichtian) of Balochistan, Pakistan. Gondwana Geological Magazine, t. 8, str. 101-109.

Wilson, J.A., Upchurch, P. 2003. A revision of Titanosaurus (Dinosauria – Sauropoda), the first ‘Gondwanan’ dinosaur genus. Journal of Systematic Palaeontology, t. 1, str. 125–160.

Wilson, J.A., D'Emic, M., Rogers, C.A.C., Mohabey, D.M., Sen, S. 2009. Reassessment of sauropod dinosaur Jainosaurus (="Antarctosaurus") septentrionalis from the Upper Cretaceous of India. Contributions from the Museum of Paleontology, University of Michigan, t. 32, nr 2, str. 17-40.