Texacephale: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Texacephale''}} | {{DISPLAYTITLE:''Texacephale''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Tomasz Skawiński]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Texacephale'' (teksacefal) | |
| − | + | |długość = ok. 2-3 m | |
| − | + | |masa = | |
| − | | [[Tomasz Skawiński]] | + | |wysokość = |
| − | | | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[USA]] - Teksas | |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Aguja]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|79|78.5}} | |
| − | + | ok. 79 [[Ma]] <ref>Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]]</ref><br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | |
| − | + | |systematyka = [[Dinosauria]] | |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[USA]] - Teksas | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja]] [[Aguja]] | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small>[[kreda]] ( | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | [[ | + | [[Pachycephalosauria]] |
| − | [[ | + | [[Pachycephalosauridae]] |
| + | |grafika = Texacephale langstoni skull dome by Nick Longrich.png | ||
| + | |podpis = Kopuła czołowo-ciemieniowa ''Texacephale''. Fot. [[Longrich|Nick Longrich]] [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Texacephale_langstoni_skull_dome_by_Nick_Longrich.png] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | }} | ||
| + | ==Wstęp== | ||
| + | ''Texacephale'' to [[rodzaj]] średniej wielkości pachycefalozauryda żyjącego w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany dinozaur grubogłowy pochodzący z południowej części Ameryki Północnej. | ||
| − | [[ | + | ==Materiał kopalny== |
| + | [[Holotyp]] (LSUMNS 20010) to zrośnięte, tworzące kopułę kości czołowe i ciemieniowe. | ||
| − | + | Materiał przypisany (LSUMNS 20012) to niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa. | |
| − | [[ | + | ==Systematyka== |
| − | + | [[Analiza kladystyczna]] wykonana przez autorów opisu wskazuje, że był to [[bazalny]] [[pachycefalozauryd]] i że [[klad]] ten - wbrew wcześniejszym przypuszczeniom - powstał w Ameryce Północnej. Azjatyckie pachycefalozaurydy okazały się tworzyć zaawansowaną, [[klad|monofiletyczną grupę]]. Jednak najstarsi znani przedstawiciel [[Pachycephalosauridae]], ''[[Sinocephale]]'' i ''[[Amtocephale]]'' żyły już na początku [[późna kreda|późnej kredy]], co może wskazywać, że ten [[klad]] powstał w Azji (komentarz własny PK). | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Steven Jasinski]] i [[Robert Sullivan]] (2011) stwierdzili, że ''Texacephale'' wykazuje podobieństwa w budowie z ''[[Stegoceras|Stegoceras novomexicanum]]'' oraz ''[[Sphaerotholus|Sphaerotholus goodwini]]''. W związku z tym uznali go za [[nomen dubium|takson wątpliwy]]. | |
| − | |||
| − | [[ | + | ==Paleoekologia== |
| + | ''Texacephale'' jest przedstawicielem fauny z południa [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]], którą dopiero zaczynamy poznawać i przy tym pachycefalozaurydem znalezionym najbardziej na południe. Na podstawie badań skamielin z formacji Aguja udało się ustalić, że flora i fauna była tutaj inna niż na północy. Jak wiele innych północnoamerykańskich przedstawicieli [[Pachycephalosauridae]], także ''Texacephale'' żył prawdopodobnie na przybrzeżnych mokradłach. Jego szczątki odnaleziono w złożu zdominowanym przez ''[[Agujaceratops]]'' i [[hadrozauryd]]y. Zobacz też: [[Agujaceratops#Paleośrodowisko]] | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od miejsca znalezienia - stanu Teksas, połączonego z greckim ''cephale'' ("głowa"). Epitet [[gatunek|gatunkowy]] honoruje Wanna [[Langston]]a za wkład w badania nad fauną kręgowców w regionie Big Bend. | Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od miejsca znalezienia - stanu Teksas, połączonego z greckim ''cephale'' ("głowa"). Epitet [[gatunek|gatunkowy]] honoruje Wanna [[Langston]]a za wkład w badania nad fauną kręgowców w regionie Big Bend. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | ''Texacephale'' | |
| − | | {{Kpt|[[Longrich]], [[Sankey]] i [[Tanke]], [[2010]]}} | + | | {{Kpt|[[Longrich]], [[Sankey]]}} i {{Kpt|[[Tanke]], [[2010]]}} |
| − | | | + | | ''[[nomen dubium]]'' |
|- | |- | ||
| − | + | | ''T. langstoni'' | |
| − | |{{Kpt|[[Longrich]], [[Sankey]] i [[Tanke]], [[2010]]}} | + | |{{Kpt|[[Longrich]], [[Sankey]]}} i {{Kpt|[[Tanke]], [[2010]]}} |
| − | | | + | | ''[[nomen dubium]]'' |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Longrich, N.R., Sankey, J., Tanke, D. (2010) "Texacephale langstoni, a new genus of pachycephalosaurid (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Campanian Aguja Formation, southern Texas, USA" Cretaceous Research 31(2) 274-284, | + | Longrich, N.R., Sankey, J., Tanke, D. (2010) "Texacephale langstoni, a new genus of pachycephalosaurid (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Campanian Aguja Formation, southern Texas, USA" Cretaceous Research 31(2) 274-284, [[doi:10.1016/j.cretres.2009.12.002]] |
| + | |||
| + | Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of Stegoceras and a reassessment of ''Texacephale langstoni''" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215. | ||
| + | <references/></small> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Nomen dubium]] | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:53, 6 kwi 2024
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Skawiński, Paweł Konarzewski |
| Texacephale (teksacefal) | |
|---|---|
| Długość | ok. 2-3 m |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Teksas |
| Czas |
ok. 79 Ma [1] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Kopuła czołowo-ciemieniowa Texacephale. Fot. Nick Longrich [1] | |
Wstęp
Texacephale to rodzaj średniej wielkości pachycefalozauryda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany dinozaur grubogłowy pochodzący z południowej części Ameryki Północnej.
Materiał kopalny
Holotyp (LSUMNS 20010) to zrośnięte, tworzące kopułę kości czołowe i ciemieniowe.
Materiał przypisany (LSUMNS 20012) to niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa.
Systematyka
Analiza kladystyczna wykonana przez autorów opisu wskazuje, że był to bazalny pachycefalozauryd i że klad ten - wbrew wcześniejszym przypuszczeniom - powstał w Ameryce Północnej. Azjatyckie pachycefalozaurydy okazały się tworzyć zaawansowaną, monofiletyczną grupę. Jednak najstarsi znani przedstawiciel Pachycephalosauridae, Sinocephale i Amtocephale żyły już na początku późnej kredy, co może wskazywać, że ten klad powstał w Azji (komentarz własny PK).
Steven Jasinski i Robert Sullivan (2011) stwierdzili, że Texacephale wykazuje podobieństwa w budowie z Stegoceras novomexicanum oraz Sphaerotholus goodwini. W związku z tym uznali go za takson wątpliwy.
Paleoekologia
Texacephale jest przedstawicielem fauny z południa Ameryki Północnej, którą dopiero zaczynamy poznawać i przy tym pachycefalozaurydem znalezionym najbardziej na południe. Na podstawie badań skamielin z formacji Aguja udało się ustalić, że flora i fauna była tutaj inna niż na północy. Jak wiele innych północnoamerykańskich przedstawicieli Pachycephalosauridae, także Texacephale żył prawdopodobnie na przybrzeżnych mokradłach. Jego szczątki odnaleziono w złożu zdominowanym przez Agujaceratops i hadrozaurydy. Zobacz też: Agujaceratops#Paleośrodowisko
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od miejsca znalezienia - stanu Teksas, połączonego z greckim cephale ("głowa"). Epitet gatunkowy honoruje Wanna Langstona za wkład w badania nad fauną kręgowców w regionie Big Bend.
Spis gatunków
| Texacephale | Longrich, Sankey i Tanke, 2010 | nomen dubium |
| T. langstoni | Longrich, Sankey i Tanke, 2010 | nomen dubium |
Bibliografia
Longrich, N.R., Sankey, J., Tanke, D. (2010) "Texacephale langstoni, a new genus of pachycephalosaurid (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Campanian Aguja Formation, southern Texas, USA" Cretaceous Research 31(2) 274-284, doi:10.1016/j.cretres.2009.12.002
Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of Stegoceras and a reassessment of Texacephale langstoni" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215.
- ↑ Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Texacephale_langstoni_skull_dome_by_Nick_Longrich.png){kind=link}