Dongbeititan: Różnice pomiędzy wersjami
(Nowe hasło) |
m |
||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Dongbeititan''}} | {{DISPLAYTITLE:''Dongbeititan''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Mateusz Tałanda]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | | Korekta | + | |nazwa = ''Dongbeititan'' (dongbeitytan) |
| − | + | |długość = 13,9 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = 3,3 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | | | + | |masa = 5,9 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref><small> |
| − | | | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[Chiny]] - Liaoning | |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Yixian]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|125|124}} | |
| − | | | + | ok. 125 [[Ma]] <br> |
| − | + | <small>[[wczesna kreda]] (wczesny [[barrem]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Saurischia]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Sauropodomorpha]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
[[Eusauropoda]] | [[Eusauropoda]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Macronaria]] | [[Macronaria]] | ||
[[Titanosauriformes]] | [[Titanosauriformes]] | ||
| − | | | + | |
| − | + | [[Somphospondyli]] | |
| − | | | + | |
| − | | | + | |grafika = Dongbeititan.png |
| + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Miracusaurs. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dongbeititan.png] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | 41.8° N, 120.7° E | + | 41.8° N, 120.7° E~miejsce, gdzie znaleziono dongbeitytana |
</display_points> | </display_points> | ||
| − | | | + | }} |
| + | == Wstęp == | ||
| + | '''Dongbeititan''' to rodzaj średnich rozmiarów zauropoda żyjącego w połowie epoki wczesnej kredy na terenie dzisiejszych Chin. Jest to pierwszy [[Sauropoda|zauropod]] opisany naukowo ze słynącej z opierzonych [[dinozaur]]ów [[formacja|formacji]] [[Yixian]]. | ||
| − | == | + | ==Etymologia== |
| − | + | Nazwa rodzajowa pochodzi od Dongbei - regionu Chin obejmującego prowicje Jilin, Heilongjiang i Liaoning. Końcówka -''titan'' nawiązuje do olbrzymów z mitologii greckiej. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwiska profesora [[Dong Zhiming]]a, który wniósł wielki wkład w badania i popularyzację chińskich dinozaurów. | |
== Materiał kopalny == | == Materiał kopalny == | ||
| − | + | [[Holotyp]] (DNHM D2867) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy, na który składa się szesnaście kręgów szyjnych, siedem kręgów grzbietowych, trzy przednie kręgi ogona, jedno żebro grzbietowe, jeden [[łuk hemalny]], częściowo zrośnięta prawa kość łopatkowo-krucza, prawa kość łonowa, obie kulszowe, dalsza część prawej kości udowej i prawie kompletny szkielet lewej nogi. | |
== Paleoekologia == | == Paleoekologia == | ||
| − | Żebro dongbeitytana miało w sobie ząb [[Theropoda|dinozaura drapieżnego]]. Sądząc po jego rozmiarach, musiał należeć do średniej wielkości teropoda. Co ciekawe, takie nie były do tego czasu znane z formacji Yixian. Wynika to z faktu, że warunki sprzyjały zachowywaniu się szczątków małych zwierząt, dlatego większość teropodów tam znajdowanych nie przekracza dwóch metrów. Wokół zęba nie ma śladów regeneracji na kości dongbeitytana, zatem drapieżnik musiał się pożywiać już martwym zauropodem. Jego siła zgryzu była podobna jak u [[Deinonychus|deinonycha]], czy [[Gorgosaurus|gorgozaura]], a mniejsza niż u [[Tyrannosaurus|tyranozaura]], czy aligatora. | + | Żebro dongbeitytana miało w sobie ząb [[Theropoda|dinozaura drapieżnego]]. Sądząc po jego rozmiarach, musiał należeć do średniej wielkości teropoda. Co ciekawe, takie nie były do tego czasu znane z formacji Yixian. Wynika to z faktu, że warunki sprzyjały zachowywaniu się szczątków małych zwierząt, dlatego większość teropodów tam znajdowanych nie przekracza dwóch metrów. Wokół zęba nie ma śladów regeneracji na kości dongbeitytana, zatem drapieżnik musiał się pożywiać już martwym zauropodem. Jego siła zgryzu była podobna jak u [[Deinonychus|deinonycha]], czy [[Gorgosaurus|gorgozaura]], a mniejsza niż u [[Tyrannosaurus|tyranozaura]], czy aligatora. Niewykluczone, że ząb mógł należeć do młodocianego [[Yutyrannus|jutyrana]] (komenarz własny - MS). |
== Pokrewieństwa dongbeitytana == | == Pokrewieństwa dongbeitytana == | ||
| − | Kości tego dinozaura uległy znacznemu spłaszczeniu, na skutek dużego ciśnienia, jakie towarzyszyło powstawaniu otaczających je skał. Dlatego dokładna pozycja filogenetyczna dongbeitytana nie jest do końca jasna. Większość danych jednak wskazuje na przynależność tego dinozaura do [[Titanosauriformes|linii tytanozaurowej]]. | + | Kości tego dinozaura uległy znacznemu spłaszczeniu, na skutek dużego ciśnienia, jakie towarzyszyło powstawaniu otaczających je skał. Dlatego dokładna pozycja filogenetyczna dongbeitytana nie jest do końca jasna. Większość danych jednak wskazuje na przynależność tego dinozaura do [[Titanosauriformes|linii tytanozaurowej]]. Wg nowszych analiz filogenetycznych jest dongbeitytan jest przedstawicielem [[Somphospondyli|somofospondyli]] (np: Mo i in., 2023; Mocho i in., 2023). |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Dongbeititan''}} | |
| {{Kpt|[[Wang Xuri|Wang]], [[You Hailu|You]], [[Meng Qingjin|Meng]], [[Gao Chunling|Gao]], [[Cheng Xiaodong|Cheng]]}} i {{Kpt|[[Liu Jinyuan|Liu]]}}, [[2007]] | | {{Kpt|[[Wang Xuri|Wang]], [[You Hailu|You]], [[Meng Qingjin|Meng]], [[Gao Chunling|Gao]], [[Cheng Xiaodong|Cheng]]}} i {{Kpt|[[Liu Jinyuan|Liu]]}}, [[2007]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''D. dongi''}} | |
| {{Kpt|Wang, You, Meng, Gao, Cheng}} i {{Kpt|Liu}}, 2007 | | {{Kpt|Wang, You, Meng, Gao, Cheng}} i {{Kpt|Liu}}, 2007 | ||
|} | |} | ||
| Linia 75: | Linia 66: | ||
<small> | <small> | ||
Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R.N., Mateus, O. 2013. Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur ''Lusotitan atalaiensis'' (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 168, nr 1, str. 98-206. [[DOI: 10.1111/zoj.12029]] | Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R.N., Mateus, O. 2013. Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur ''Lusotitan atalaiensis'' (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 168, nr 1, str. 98-206. [[DOI: 10.1111/zoj.12029]] | ||
| + | |||
| + | Mo, J., Ma, F., Yu, Y. & Xu, X. (2023). “A New Titanosauriform Sauropod with An Unusual Tail from the Lower Cretaceous of Northeastern China.” Cretaceous Research. [[https://doi.org/10.1016/j.cretres.2022.105449]] | ||
| + | |||
| + | Mocho, P., Escaso, F., Gasulla, J.M., Galobart, À., Poza, B., Santos-Cubedo, A., Sanz, J.L. & Ortega, F. (2023). "New sauropod dinosaur from the Lower Cretaceous of Morella (Spain) provides new insights on the evolutionary history of Iberian somphospondylan titanosauriforms". Zoological Journal of the Linnean Society. [[http://dx.doi.org/10.1093/zoolinnean/zlad124]] | ||
Wang, X., You, H., Meng, Q., Gao, C., Cheng, X., Liu, J. 2007. ''Dongbetitan dongi'', the first sauropod from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning Province, China. Acta Geologica Sinica, t. 81, str. 911–916. | Wang, X., You, H., Meng, Q., Gao, C., Cheng, X., Liu, J. 2007. ''Dongbetitan dongi'', the first sauropod from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning Province, China. Acta Geologica Sinica, t. 81, str. 911–916. | ||
| − | Xing, L., Bell, P.R., Currie, P.J., Shibata, M., Tseng, K., Dong, Z. 2012. A sauropod rib with an embedded theropod tooth: direct evidence for feeding behaviour in the Jehol group, China. Lethaia, [[DOI: 10.1111/j.1502-3931.2012.00310.x]] | + | Xing, L., Bell, P.R., Currie, P.J., Shibata, M., Tseng, K., Dong, Z. 2012. A sauropod rib with an embedded theropod tooth: direct evidence for feeding behaviour in the Jehol group, China. Lethaia, t. 45, nr 4, str. 500–506. [[DOI: 10.1111/j.1502-3931.2012.00310.x]] |
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
[[Kategoria:Saurischia]] | [[Kategoria:Saurischia]] | ||
| Linia 85: | Linia 80: | ||
[[Kategoria:Sauropoda]] | [[Kategoria:Sauropoda]] | ||
[[Kategoria:Macronaria]] | [[Kategoria:Macronaria]] | ||
| + | [[Kategoria:Somphospondyli]] | ||
[[Kategoria:Azja]] | [[Kategoria:Azja]] | ||
[[Kategoria:Chiny]] | [[Kategoria:Chiny]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Barrem]] |
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 15:45, 30 cze 2024
| Autor: | Mateusz Tałanda |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Michał Siedlecki |
| Dongbeititan (dongbeitytan) | |
|---|---|
| Długość | 13,9 m [1] |
| Wysokość | 3,3 m (w ramionach) [1] |
| Masa | 5,9 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Liaoning |
| Czas |
ok. 125 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Miracusaurs. [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Dongbeititan to rodzaj średnich rozmiarów zauropoda żyjącego w połowie epoki wczesnej kredy na terenie dzisiejszych Chin. Jest to pierwszy zauropod opisany naukowo ze słynącej z opierzonych dinozaurów formacji Yixian.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od Dongbei - regionu Chin obejmującego prowicje Jilin, Heilongjiang i Liaoning. Końcówka -titan nawiązuje do olbrzymów z mitologii greckiej. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwiska profesora Dong Zhiminga, który wniósł wielki wkład w badania i popularyzację chińskich dinozaurów.
Materiał kopalny
Holotyp (DNHM D2867) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy, na który składa się szesnaście kręgów szyjnych, siedem kręgów grzbietowych, trzy przednie kręgi ogona, jedno żebro grzbietowe, jeden łuk hemalny, częściowo zrośnięta prawa kość łopatkowo-krucza, prawa kość łonowa, obie kulszowe, dalsza część prawej kości udowej i prawie kompletny szkielet lewej nogi.
Paleoekologia
Żebro dongbeitytana miało w sobie ząb dinozaura drapieżnego. Sądząc po jego rozmiarach, musiał należeć do średniej wielkości teropoda. Co ciekawe, takie nie były do tego czasu znane z formacji Yixian. Wynika to z faktu, że warunki sprzyjały zachowywaniu się szczątków małych zwierząt, dlatego większość teropodów tam znajdowanych nie przekracza dwóch metrów. Wokół zęba nie ma śladów regeneracji na kości dongbeitytana, zatem drapieżnik musiał się pożywiać już martwym zauropodem. Jego siła zgryzu była podobna jak u deinonycha, czy gorgozaura, a mniejsza niż u tyranozaura, czy aligatora. Niewykluczone, że ząb mógł należeć do młodocianego jutyrana (komenarz własny - MS).
Pokrewieństwa dongbeitytana
Kości tego dinozaura uległy znacznemu spłaszczeniu, na skutek dużego ciśnienia, jakie towarzyszyło powstawaniu otaczających je skał. Dlatego dokładna pozycja filogenetyczna dongbeitytana nie jest do końca jasna. Większość danych jednak wskazuje na przynależność tego dinozaura do linii tytanozaurowej. Wg nowszych analiz filogenetycznych jest dongbeitytan jest przedstawicielem somofospondyli (np: Mo i in., 2023; Mocho i in., 2023).
Spis gatunków
| Dongbeititan | Wang, You, Meng, Gao, Cheng i Liu, 2007 |
| D. dongi | Wang, You, Meng, Gao, Cheng i Liu, 2007 |
Literatura
Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R.N., Mateus, O. 2013. Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur Lusotitan atalaiensis (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 168, nr 1, str. 98-206. DOI: 10.1111/zoj.12029
Mo, J., Ma, F., Yu, Y. & Xu, X. (2023). “A New Titanosauriform Sauropod with An Unusual Tail from the Lower Cretaceous of Northeastern China.” Cretaceous Research. [[2]]
Mocho, P., Escaso, F., Gasulla, J.M., Galobart, À., Poza, B., Santos-Cubedo, A., Sanz, J.L. & Ortega, F. (2023). "New sauropod dinosaur from the Lower Cretaceous of Morella (Spain) provides new insights on the evolutionary history of Iberian somphospondylan titanosauriforms". Zoological Journal of the Linnean Society. [[3]]
Wang, X., You, H., Meng, Q., Gao, C., Cheng, X., Liu, J. 2007. Dongbetitan dongi, the first sauropod from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning Province, China. Acta Geologica Sinica, t. 81, str. 911–916.
Xing, L., Bell, P.R., Currie, P.J., Shibata, M., Tseng, K., Dong, Z. 2012. A sauropod rib with an embedded theropod tooth: direct evidence for feeding behaviour in the Jehol group, China. Lethaia, t. 45, nr 4, str. 500–506. DOI: 10.1111/j.1502-3931.2012.00310.x
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dongbeititan.png){kind=link}