Euhelopus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Pozycja systematyczna)
 
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
{{DISPLAYTITLE:''Euhelopus''}}
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 4: Linia 5:
 
| Korekta:
 
| Korekta:
 
|-
 
|-
−
| [[pepo13]]
+
| "[[pepo13]]"
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
 
−
[[Daniel Madzia]]
+
[[Maciej Ziegler]]
 +
| [[Daniel Madzia]]
  
 
[[Karol Sabath]]
 
[[Karol Sabath]]
  
 
[[Krzysztof Lichota]]
 
[[Krzysztof Lichota]]
 +
 +
[[Kamil Kamiński]]
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 20: Linia 24:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
−
| 15 m
+
| 11-15 m
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
−
| ? t
+
| 3,4-6,2 t
  
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
−
| [[Chiny]]
+
| [[Chiny]] - Szantung
 +
 
 +
<small>([[formacja]] [[Meng-Yin]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| 155-150 Ma (?)
+
| 145-133 [[Ma]]
−
 
+
<small> [[wczesna kreda]] ([[berrias]] - [[walanżyn]])</small>
−
późna [[jura]] (?)
 
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 41: Linia 46:
  
 
[[Sauropodomorpha]]
 
[[Sauropodomorpha]]
−
 
−
[[Massopoda]]
 
  
 
[[Sauropoda]]
 
[[Sauropoda]]
Linia 48: Linia 51:
 
[[Eusauropoda]]
 
[[Eusauropoda]]
  
−
[[Neosauropoda]]
+
?[[Neosauropoda]]
  
−
[[Macronaria]]
+
?[[Macronaria]]
  
−
[[Camarasauromorpha]]
+
?[[Camarasauromorpha]]
  
 
? [[Titanosauriformes]]
 
? [[Titanosauriformes]]
  
 
? [[Somphospondylii]]
 
? [[Somphospondylii]]
 +
 +
[[Euhelopodidae]]
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:Euhelopus.jpg|400px|]]
+
| colspan=2 |[[Plik:EuhelopusDB2.jpg|400px|]]
 +
<small>Autor: DiBgd [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:EuhelopusDB2.jpg]. </small>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
Euhelop został odkryty w 1929 roku przez szwedzkiego paleozoologa - Carla Wimana. Żył na terenie dzisiejszej Azji ([[Chiny]]).
+
Euhelop to niezbyt duży [[Sauropoda|zauropod]] opisany w [[1929]] roku przez szwedzkiego paleozoologa - [[Carl Wiman|Carla Wimana]]. Żył na terenie dzisiejszej Azji ([[Chiny]]), prawdopodobnie jakieś 145-133 milionów lat temu.
 +
 
 +
==Materiał kopalny==
 +
[[Holotyp]] (PMU 24705; dawniej PMU R 233) to "egzemplarz a" i "egzemplarz c". Przypisany osobnik to "egzemplarz b" (PMU R 234) (zob. [http://www.evolutionsmuseet.uu.se/samling/euhelopus/euhelopus.html rysunek]). Holotyp obejmuje większość czaszki z żuchwą, 28 kręgów przedkrzyżowych, lewą łopatkę i kość kruczą, a także lewe k. ramienną i udową. Materiał przypisany to kręgi grzbietowe, krzyżowe, dwa zebra, miednica i większość lewej kończyny tylnej (Wilson i Upchurch, 2009).
 +
[[Plik: Euhelopus_skull.jpg|300px|thumb|right|Odlew czaszki holotypu. Autor zdjęcia: Kumiko [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Euhelopus_skull.jpg].]]
  
−
==Budowa i materiał kopalny==
+
==Budowa i paleobiologia==
−
''Euhelopus'' był podobny do ''[[Camarasaurus]]'', mimo że zamieszkiwał odległą… część świata - Azję. Ich ciała były bardzo podobne, ale ''Euhelopus'' miał znacznie dłuższą… szyję. Jego odcinek szyjny kręgosłupa składał się z 17 do 19 kręgów. Jego wielkie, łyżkowate zęby były doskonale przystosowane do skubania liści z drzew i rozcierania ich. Nadawały się również do ścinania paproci i skrzypów. Jego długą… szyję równoważył prawdopodobnie krótki, ale masywny ogon. Całkiem możliwe, że przednie kończyny miał dłuższe od tylnych (podobnie jak ''[[Brachiosaurus]]'').
+
Czaszka euhelopa przypominała czaszkę [[Camarasaurus|kamarazaura]] i była znacząco odmienna niż u [[Diplodocidae|diplodokidów]]. Była stosunkowo krótka i wysoka, zwężając się w kierunku pyska, z dużymi, umieszczonymi na szczycie nozdrzami. W szczękach znajdowały się masywne, wolno wymienialne zęby (Poropat i Kear, 2013).  
 +
[[Plik: Euhelopus_zdanskyi.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja głowy. Autor: Tomas Wigren. Źródło: Poropat i Kear, 2013 [https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0079932].]]
  
−
Odnaleziono jego czaszkę, szyję, część kręgosłupa i tylną… kończynę. Odnaleziono także kończynę przednią…, która może jednak należeć do innego rodzaju zauropoda.
+
Odcinek szyjny kręgosłupa euhelopa składał się prawdopodobnie z 17 [[kręg]]ów. Jego długą szyję równoważył zapewne krótki, ale masywny ogon. Całkiem możliwe, że przednie kończyny miał dłuższe od tylnych (podobnie jak ''[[Giraffatitan]]''), o czym świadczy porównywalna długość kości ramiennej i udowej. W połączeniu z niezwykle długą, giętką szyją i masywną budową zębów wskazuje to, że ''Euhelopus'' żywił się twardą i wysoko rosnącą roślinnością (Poropat i Kear, 2013).
  
 
==Etymologia i taksonomia==
 
==Etymologia i taksonomia==
−
Nazwa oznacza "właściwą… bagnistą… stopę". Na począ…tku [[Wiman]] opisał go jako ''[[Helopus]]'' (bagnista stopa), a później jako ''[[Tienshanosaurus]] zdanskyi''. Nazwa ''[[Helopus]]'' musiała zostać zmieniona, ponieważ wcześniej tak nazwano rodzaj ptaka ([[Wagler]], [[1832]]).
+
Nazwa oznacza "właściwą bagnistą stopę". Na początku Wiman opisał go jako ''Helopus'' ("bagnista stopa", co odnosi się do ''trugors'' - typu obuwia używanego na północy Szwecji przez ludzi i konie dla chodzenia po śniegu i bagnach). Nazwa ''Helopus'' musiała zostać zmieniona, ponieważ wcześniej tak nazwano [[rodzaj]] ptaka (Wagler, [[1832]]).
 +
[[Plik: Euhelopus.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja czaszki. Źródło: Poropat i Kear, 2013 [https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0079932].]]
  
 
==Pozycja systematyczna==
 
==Pozycja systematyczna==
−
''Euhelopus'' był przez długi czas uważany za bliskiego krewnego północnoamerykańskiego ''[[Camarasaurus]]'' i począ…tkowo został zaliczony do rodziny [[Camarasauridae]]. Dzisiaj rozważa się trzy hipotezy: czasem uważa się do za somfospoldyla bliskiego ''[[Erketu]]'' i tytanozaurom ([[Wilson]], [[2002]], [[Ksepka]] i [[Norell]], [[2006]], [[González Riga]] i in., [[2008]], [[You]] i in., [[2008]]), czasem za znacznie prymitywniejszego euzauropoda ([[Upchurch]] i in., [[2004]]) lub za bazalnego kamarazaurokształtnego neozauropoda ([[Canudo]] i in., [[2008]]), co jest bliskie pierwotnemu zaklasyfikowaniu do [[Camarasauridae]] (której obecnie jedynym pewnym przedstawicielem jest ''[[Camarasaurus]]'').
+
Obecnie rozważa się trzy hipotezy: najczęściej uważa się do za [[Somphospondyli|somfospoldyla]] bliskiego ''[[Erketu]]'' i [[tytanozaur]]om (tak np. [[Jeffrey Wilson|Wilson]], [[2002]], Ksepka i Norell, [[2006]], González Riga i in., [[2008]], You i in., 2008, Wilson i [[Paul Upchurch|Upchurch]], [[2009]], [[Michael D'Emic|D'Emic]], [[2012]])), czasem za znacznie prymitywniejszego [[euzauropod]]a (np. Upchurch i in., [[2004]]) lub za [[bazalny|bazalnego]] [[Camarasauromorpha|kamarazaurokształtnego]] [[neozauropod]]a (np. [[José Canudo|Canudo]] i in., [[2008]]) - co jest bliskie pierwotnemu zaklasyfikowaniu do [[Camarasauridae]] (której obecnie jedynym pewnym przedstawicielem jest ''[[Camarasaurus]]''). Analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Moore’a i współpracowników (2020) wykazały, że ''Euhelopus'' mógł być stosunkowo prymitywnym euzauropodem i być może nie należał do [[Macronaria]].  
−
 
+
[[Plik: Euhelopus_in_Japan.jpg|300px|thumb|right|Szkielet zrekonstruowany z muzeum w Japonii. Autor zdjęcia: Kumiko [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Euhelopus_in_Japan.jpg].]]
−
 
 
−
 
 
−
 
 
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Euhelopus''
+
|{{V|''Euhelopus''}}
−
| [[Romer]], [[1956]]
+
| {{Kpt|[[Alfred Romer|Romer]]}}, [[1956]]
 
|-
 
|-
−
! ''E. zdanskyi''
+
|{{V|''E. zdanskyi''}}
−
| ([[Wiman]], [[1929]]) [[Romer]], [[1956]]
+
| ({{Kpt|[[Carl Wiman|Wiman]]}}, [[1929]]) {{Kpt|Romer}}, 1956
 
|-
 
|-
−
| = ''[[Helopus]] zdanskyi''  
+
| = "''Helopus''" ''zdanskyi''  
−
| [[Wiman]], [[1929]]
+
| {{Kpt|Wiman}}, 1929
 
|-
 
|-
 
| = ''[[Tienshanosaurus]] zdanskyi''
 
| = ''[[Tienshanosaurus]] zdanskyi''
−
|
+
| ({{Kpt|Wiman}}, 1929) {{Kpt|Molnar}}, [[1991]]
 
|}
 
|}
  
Linia 97: Linia 106:
 
<small>
 
<small>
 
Canudo, José I.; Royo-Torres, Rafael; and Cuenca-Bescós, Gloria (2008). "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28 (3): 712-731
 
Canudo, José I.; Royo-Torres, Rafael; and Cuenca-Bescós, Gloria (2008). "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28 (3): 712-731
 +
 +
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]]
  
 
González Riga, Bernardo J.; Previtera, Elena; and Pirrone, Cecilia A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research (online preprint): 135. doi:10.1016/j.cretres.2008.06.006
 
González Riga, Bernardo J.; Previtera, Elena; and Pirrone, Cecilia A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research (online preprint): 135. doi:10.1016/j.cretres.2008.06.006
  
−
Ksepka, D.T. & M.A. Norell, 2006. Erketu ellisoni, a long-necked sauropod from Bor Guvé (Dornogov Aimag, Mongolia). American Museum Novitates 3508: 1-16
+
Ksepka, D.T. & M.A. Norell, 2006. Erketu ellisoni, a long-necked sauropod from Bor Guvé (Dornogov Aimag, Mongolia). American Museum Novitates 3508: 1-16.
 +
 
 +
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2020) "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs" wyd. Princeton University Press.
 +
 
 +
Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M. & Xu, X. (2020): Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods, Journal of Systematic Palaeontology, [[DOI:10.1080/14772019.2020.1759706]].
 +
 
 +
Paul G. S., (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs".
 +
 
 +
Poropat, S.F. & Kear, B.P. (2013). "Photographic Atlas and Three-Dimensional Reconstruction of the Holotype Skull of Euhelopus zdanskyi with Description of Additional Cranial Elements". PLOS ONE. 8 (11): e79932. [[doi:10.1371/journal.pone.0079932]].
  
 
Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press  
 
Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press  
  
 
You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; and Ji, Q (2008). "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China". Gansu Geology 17 (4): 1-10.
 
You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; and Ji, Q (2008). "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China". Gansu Geology 17 (4): 1-10.
 +
 +
Wilson, J.A. & Upchurch, P. (2009) "Redescription and reassessment of the phylogenetic affinities of Euhelopus zdanskyi (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Cretaceous of China" Journal of Systematic Palaeontology, 7(2), 199–239. doi:10.1017/S1477201908002691
 
</small>
 
</small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Saurischia]]
 
[[Kategoria:Saurischia]]
 +
[[Kategoria:Sauropodomorpha]]
 
[[Kategoria:Sauropoda]]
 
[[Kategoria:Sauropoda]]
 
[[Kategoria:Macronaria]]
 
[[Kategoria:Macronaria]]
 +
[[Kategoria:Somphospondyli]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Chiny]]
 
[[Kategoria:Chiny]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
−
[[Kategoria:Jura]]
+
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Berrias]]
 +
[[Kategoria:Walanżyn]]

Aktualna wersja na dzień 10:57, 1 lip 2024

Autor: Korekta:
"pepo13"

Maciej Ziegler

Daniel Madzia

Karol Sabath

Krzysztof Lichota

Kamil Kamiński

Euhelopus (euhelop)
Długość: 11-15 m
Masa: 3,4-6,2 t
Miejsce występowania: Chiny - Szantung

(formacja Meng-Yin)

Czas występowania 145-133 Ma

wczesna kreda (berrias - walanżyn)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Eusauropoda

?Neosauropoda

?Macronaria

?Camarasauromorpha

? Titanosauriformes

? Somphospondylii

Euhelopodidae

EuhelopusDB2.jpg

Autor: DiBgd [5].

Wstęp

Euhelop to niezbyt duży zauropod opisany w 1929 roku przez szwedzkiego paleozoologa - Carla Wimana. Żył na terenie dzisiejszej Azji (Chiny), prawdopodobnie jakieś 145-133 milionów lat temu.

Materiał kopalny

Holotyp (PMU 24705; dawniej PMU R 233) to "egzemplarz a" i "egzemplarz c". Przypisany osobnik to "egzemplarz b" (PMU R 234) (zob. rysunek). Holotyp obejmuje większość czaszki z żuchwą, 28 kręgów przedkrzyżowych, lewą łopatkę i kość kruczą, a także lewe k. ramienną i udową. Materiał przypisany to kręgi grzbietowe, krzyżowe, dwa zebra, miednica i większość lewej kończyny tylnej (Wilson i Upchurch, 2009).

Odlew czaszki holotypu. Autor zdjęcia: Kumiko [1].

Budowa i paleobiologia

Czaszka euhelopa przypominała czaszkę kamarazaura i była znacząco odmienna niż u diplodokidów. Była stosunkowo krótka i wysoka, zwężając się w kierunku pyska, z dużymi, umieszczonymi na szczycie nozdrzami. W szczękach znajdowały się masywne, wolno wymienialne zęby (Poropat i Kear, 2013).

Rekonstrukcja głowy. Autor: Tomas Wigren. Źródło: Poropat i Kear, 2013 [2].

Odcinek szyjny kręgosłupa euhelopa składał się prawdopodobnie z 17 kręgów. Jego długą szyję równoważył zapewne krótki, ale masywny ogon. Całkiem możliwe, że przednie kończyny miał dłuższe od tylnych (podobnie jak Giraffatitan), o czym świadczy porównywalna długość kości ramiennej i udowej. W połączeniu z niezwykle długą, giętką szyją i masywną budową zębów wskazuje to, że Euhelopus żywił się twardą i wysoko rosnącą roślinnością (Poropat i Kear, 2013).

Etymologia i taksonomia

Nazwa oznacza "właściwą bagnistą stopę". Na początku Wiman opisał go jako Helopus ("bagnista stopa", co odnosi się do trugors - typu obuwia używanego na północy Szwecji przez ludzi i konie dla chodzenia po śniegu i bagnach). Nazwa Helopus musiała zostać zmieniona, ponieważ wcześniej tak nazwano rodzaj ptaka (Wagler, 1832).

Rekonstrukcja czaszki. Źródło: Poropat i Kear, 2013 [3].

Pozycja systematyczna

Obecnie rozważa się trzy hipotezy: najczęściej uważa się do za somfospoldyla bliskiego Erketu i tytanozaurom (tak np. Wilson, 2002, Ksepka i Norell, 2006, González Riga i in., 2008, You i in., 2008, Wilson i Upchurch, 2009, D'Emic, 2012)), czasem za znacznie prymitywniejszego euzauropoda (np. Upchurch i in., 2004) lub za bazalnego kamarazaurokształtnego neozauropoda (np. Canudo i in., 2008) - co jest bliskie pierwotnemu zaklasyfikowaniu do Camarasauridae (której obecnie jedynym pewnym przedstawicielem jest Camarasaurus). Analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Moore’a i współpracowników (2020) wykazały, że Euhelopus mógł być stosunkowo prymitywnym euzauropodem i być może nie należał do Macronaria.

Szkielet zrekonstruowany z muzeum w Japonii. Autor zdjęcia: Kumiko [4].

Spis gatunków

Euhelopus Romer, 1956
E. zdanskyi (Wiman, 1929) Romer, 1956
= "Helopus" zdanskyi Wiman, 1929
= Tienshanosaurus zdanskyi (Wiman, 1929) Molnar, 1991

Wybrana bibliografia

Canudo, José I.; Royo-Torres, Rafael; and Cuenca-Bescós, Gloria (2008). "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28 (3): 712-731

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

González Riga, Bernardo J.; Previtera, Elena; and Pirrone, Cecilia A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research (online preprint): 135. doi:10.1016/j.cretres.2008.06.006

Ksepka, D.T. & M.A. Norell, 2006. Erketu ellisoni, a long-necked sauropod from Bor Guvé (Dornogov Aimag, Mongolia). American Museum Novitates 3508: 1-16.

Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2020) "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs" wyd. Princeton University Press.

Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M. & Xu, X. (2020): Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods, Journal of Systematic Palaeontology, DOI:10.1080/14772019.2020.1759706.

Paul G. S., (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs".

Poropat, S.F. & Kear, B.P. (2013). "Photographic Atlas and Three-Dimensional Reconstruction of the Holotype Skull of Euhelopus zdanskyi with Description of Additional Cranial Elements". PLOS ONE. 8 (11): e79932. doi:10.1371/journal.pone.0079932.

Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; and Ji, Q (2008). "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China". Gansu Geology 17 (4): 1-10.

Wilson, J.A. & Upchurch, P. (2009) "Redescription and reassessment of the phylogenetic affinities of Euhelopus zdanskyi (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Cretaceous of China" Journal of Systematic Palaeontology, 7(2), 199–239. doi:10.1017/S1477201908002691

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Euhelopus&oldid=33426”