Coahuilaceratops: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
|miejsce = [[Meksyk]] - Coahuila | |miejsce = [[Meksyk]] - Coahuila | ||
| − | <small>(formacja [[Cerro | + | <small>([[formacja]] [[Cerro Huerta]])</small> |
| − | |czas = {{Występowanie| | + | |czas = {{Występowanie|71.5|70.5}} |
| − | ok. | + | ok. 71,5-70,5 [[Ma]]<br> |
| − | <small>[[późna kreda]] ([[ | + | <small>[[późna kreda]] ([[mastrycht]])</small> |
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
[[Chasmosaurinae]] | [[Chasmosaurinae]] | ||
| − | |grafika = | + | |
| − | |podpis = Rekonstrukcja | + | ??? [[Triceratopsini]] |
| + | |grafika = Life reconstruction of Coahuilaceratops (cropped).png | ||
| + | |podpis = Rekonstrukcja głowy ''Coahuilaceratops''. Źródło: Barrera Guevara i in., 2024 [https://www.mdpi.com/1424-2818/16/7/390] | ||
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
|mapa = | |mapa = | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | 25.5° N, 101.7° W~formacja [[Cerro | + | 25.5° N, 101.7° W~formacja [[Cerro Huerta]], stan Coahuila, [[Meksyk]]|<small>''C. magnacuerna'' - '''CPC 276 ([[holotyp]])''' i materiał przypisany |
</display_points> | </display_points> | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Coahuilaceratops'' był dużym [[ | + | ''Coahuilaceratops'' był prawdopodobnie dużym [[Chasmosaurinae|chasmozaurynem]] z terenu późnej kredy Ameryki Północnej ([[Meksyk]]). Jest kolejnym [[ceratops]]em opisanym w [[2010]] roku. |
| − | ==Materiał kopalny== | + | ==Materiał kopalny i lokalizacja== |
| − | [[Plik:Coahuilaceratops sketon.jpg|thumb| | + | [[Plik:Coahuilaceratops sketon.jpg|thumb|Sylwetka ''Coahuilaceratops'' wraz z znaczonymi odnalezionymi kośćmi. Autor: Crizz30 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Coahuilaceratops_sketon.jpg]]] |
[[Holotyp]] (CPC 276) to fragmentaryczna czaszka zawierająca: kość rostralną, prawą kość szczękową, lewą przedszczękową, nosową, fragmenty rogów nadocznych, część kryzy i kilka elementów pozaczaszkowych. | [[Holotyp]] (CPC 276) to fragmentaryczna czaszka zawierająca: kość rostralną, prawą kość szczękową, lewą przedszczękową, nosową, fragmenty rogów nadocznych, część kryzy i kilka elementów pozaczaszkowych. | ||
| Linia 45: | Linia 47: | ||
Do ''Coahuilaceratops'' przypisuje się również nieskatalogowany materiał: kręg szyjny, dwa kręgi piersiowe i ogonowy, trzon kości piszczelowej, fragment kości promieniowej i części śródręcza i śródstopia (Ramírez Velasco i Hernandez Rivera, 2015). | Do ''Coahuilaceratops'' przypisuje się również nieskatalogowany materiał: kręg szyjny, dwa kręgi piersiowe i ogonowy, trzon kości piszczelowej, fragment kości promieniowej i części śródręcza i śródstopia (Ramírez Velasco i Hernandez Rivera, 2015). | ||
| − | Zarówno [[holotyp]], jak i materiał przypisany zostały odnalezione w tej samej lokalizacji, nieopodal miasteczka Porvenir de Jalpa. | + | Zarówno [[holotyp]], jak i materiał przypisany zostały odnalezione w tej samej lokalizacji, nieopodal miasteczka Porvenir de Jalpa w formacji [[Cerro del Pueblo]]. Jednakże badanie litostratygraficzne skał przeprowadzone przez Danielę Barrerę Guevarę i współpracowników (2024) wykazało, że w rzeczywistości szczątki ''Coahuilaceratops'' pochodzą z formacji [[Cerro Huerta]]. Zatem okazało się, że opisywany chasmozauryn był młodszy o ok. 2 [[Ma]] niż dotychczas sądzono i jednocześnie jest pierwszym opisanym dinozaurem pochodzącym z osadów wcześniej wymienionej formacji skalnej. |
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | [[Plik:Coahuilaceratops1.jpg|thumb|Rekonstrukcja przyżyciowa ''Coahuilaceratops''. Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com/art/Coahuilaceratops-178304498].]] | ||
| + | Mimo skąpego materiału kopalnego ''Coahuilaceratops'' autorom opisu udało wyróżnić się [[diagnoza|cechy diagnostycze]] niewystępujące u innych [[Chasmosaurinae|chasmozauryn]]ów. Był to dużej wielkości roślinożerca osiągający prawdopodobnie 6-7 metrów długości. Według [[Rivera-Sylva|Rivera-Sylvy]] i in. (2017) ''Coahuilaceratops'' charakteryzował się dużymi rogami naodcznymi o długości ok. 1 m (byłyby więc porównywalne z ''[[Triceratops]]''), lecz zachowany fragment ma 30 cm (Loewen i in., 2010: 107) a rekonstrukcja (Loewen i in., 2010: ryc. 7.3.B) sugeruje, że zachowana jest większość rogu. | ||
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | [[Plik: | + | [[Plik:Hypothetical phylogenetic relationship of Upper Campanian and Maastrichtian chasmosaurines.png|thumb|Hipotetyczne linie ewolucyjne chasmozaurynów z późnej kredy. Źródło: Barrera Guevara i in., 2024 [https://www.mdpi.com/1424-2818/16/7/390]]] |
| − | Według | + | Według [[Loewen]]a i współautorów (2010) był ''Coahuilaceratops'' przedstawicielem [[klad]]u [[Chasmosaurinae]]. Dalman i in. (2022) w swojej analizie filogenetycznej wykazali, że omawiany ceratops tworzy [[klad]] z ''[[Bravoceratops]]'' i ''[[Sierraceratops]]''. |
| − | + | Barrera Guevara i in. (2024) zauważyli, że ''Coahuilaceratops'' wykazuje pewne wspólne cechy budowy budowy czaszki z przedstawicielami [[Triceratopsini]]. Ich zdaniem może on być najwcześniejszym członkiem wcześniej wymienionego [[klad]]u uwiarygodniając hipotezę, że [[Triceratopsini]] wywodzą się z południowej części Laramidii. Z kolei [[Longrich]] (2011) wskazuje, że przedstawiciele Triceratopsini żyli już w [[kampan]]ie. | |
| − | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| + | [[Plik:Skull reconstruction of Coahuilaceratops (cropped).png|thumb|Rekonstrukcja czaszki ''Coahuilaceratops''. Źródło: Barrera Guevara i in., 2024 [https://www.mdpi.com/1424-2818/16/7/390]]] | ||
Pierwszy człon nazwy [[rodzaj]]owej ''Coahuilaceratops'' to nazwa stanu, w której odkryto jego skamieniałości - Coahuila. Drugi człon to ''ceratops'' ("rogata twarz"). Epitet gatunkowy ''magnacuerna'' (łac. ''magna'' - "wielki" + hiszp. ''cuerna'' - "róg") odnosi się do bardzo dużych rogów nadocznych. | Pierwszy człon nazwy [[rodzaj]]owej ''Coahuilaceratops'' to nazwa stanu, w której odkryto jego skamieniałości - Coahuila. Drugi człon to ''ceratops'' ("rogata twarz"). Epitet gatunkowy ''magnacuerna'' (łac. ''magna'' - "wielki" + hiszp. ''cuerna'' - "róg") odnosi się do bardzo dużych rogów nadocznych. | ||
| Linia 63: | Linia 69: | ||
|- | |- | ||
|{{V| ''C. magnacuerna''}} | |{{V| ''C. magnacuerna''}} | ||
| − | | {{Kpt|Loewen, Sampson, Lund, Farke, Aguillón-Martínez, de Leon, Rodríguez-de la Rosa, Getty }}i {{Kpt|Eberth}}, 2010 | + | | {{Kpt|Loewen, Sampson, Lund, Farke, Aguillón-Martínez, de Leon, Rodríguez-de la Rosa, Getty}}i {{Kpt|Eberth}}, 2010 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| + | Barrera Guevara, D., Espinosa Chávez, B., Serrano Brañas, C.I., de León Dávila, C., Posada Martinez, D., Freedman Fowler, E., & Fowler, D. (2024). "Stratigraphic Reassessment of the Mexican Chasmosaurine Coahuilaceratops magnacuerna as the First Diagnostic Dinosaur Remains from the Cerro Huerta Formation (Lower Maastrichtian) Supporting the Southern Origin of the Triceratopsini". Diversity 2024, 16, 390 [[doi:10.3390/ d16070390]] | ||
| + | |||
Dalman, S.G., Lucas, S.G., Jasinki, S.G. & Longrich, N.R. (2022) "''Sierraceratops turneri'', a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico". Cretaceous Research, 130: 105034. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.105034]] | Dalman, S.G., Lucas, S.G., Jasinki, S.G. & Longrich, N.R. (2022) "''Sierraceratops turneri'', a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico". Cretaceous Research, 130: 105034. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.105034]] | ||
| − | Loewen, M. A., Sampson, S. D., Lund, E. K., Farke, A. A., Aguillón-Martínez, M. C., de Leon, C. A., ... & Eberth, D. A. (2010). "Horned dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". | + | Loewen, M.A., Sampson, S.D., Lund, E.K., Farke, A.A., Aguillón-Martínez, M.C., de Leon, C.A., Rodríguez-de la Rosa, R.A., Getty, M.A., & Eberth, D. A. (2010). "Horned dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". [w]: Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington", Indiana University Press, 99– 116 |
| + | |||
| + | Longrich N.R. (2011) "''Titanoceratops ouranos'', a giant horned dinosaur from the Late Campanian of New Mexico" Cretaceous Research, 32 (3), 264-276. [[doi:10.1016/j.cretres.2010.12.007]] | ||
Ramírez-Velasco, A. A., & Hernández-Rivera, R. (2015). "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico". Boletín Geológico y Minero, 126(1), 63-108. | Ramírez-Velasco, A. A., & Hernández-Rivera, R. (2015). "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico". Boletín Geológico y Minero, 126(1), 63-108. | ||
Rivera-Sylva, H. E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzmán-Gutiérrez, J. R., & González-González, A. H. (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and biogeography". Journal of South American Earth Sciences, 75, 66-73. [[doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008]] | Rivera-Sylva, H. E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzmán-Gutiérrez, J. R., & González-González, A. H. (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and biogeography". Journal of South American Earth Sciences, 75, 66-73. [[doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 86: | Linia 94: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Mastrycht]] |
Aktualna wersja na dzień 21:31, 9 lip 2024
| Autor: | Jakub Starzyński |
| Korekta: | Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Coahuilaceratops | |
|---|---|
| Długość | 6-7 m (?) |
| Masa | 3,6-4,5 t (?) |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Meksyk - Coahuila |
| Czas |
ok. 71,5-70,5 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
??? Triceratopsini |
.png) Rekonstrukcja głowy Coahuilaceratops. Źródło: Barrera Guevara i in., 2024 [5] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Coahuilaceratops był prawdopodobnie dużym chasmozaurynem z terenu późnej kredy Ameryki Północnej (Meksyk). Jest kolejnym ceratopsem opisanym w 2010 roku.
Materiał kopalny i lokalizacja
Holotyp (CPC 276) to fragmentaryczna czaszka zawierająca: kość rostralną, prawą kość szczękową, lewą przedszczękową, nosową, fragmenty rogów nadocznych, część kryzy i kilka elementów pozaczaszkowych.
Materiał przypisany (CPC 277) to zdysartykulowane szczątki osobnika młodocianego (ang. juvenile), zawierające kość przedzębową i zębową oraz elementy pozaczaszkowe.
Do Coahuilaceratops przypisuje się również nieskatalogowany materiał: kręg szyjny, dwa kręgi piersiowe i ogonowy, trzon kości piszczelowej, fragment kości promieniowej i części śródręcza i śródstopia (Ramírez Velasco i Hernandez Rivera, 2015).
Zarówno holotyp, jak i materiał przypisany zostały odnalezione w tej samej lokalizacji, nieopodal miasteczka Porvenir de Jalpa w formacji Cerro del Pueblo. Jednakże badanie litostratygraficzne skał przeprowadzone przez Danielę Barrerę Guevarę i współpracowników (2024) wykazało, że w rzeczywistości szczątki Coahuilaceratops pochodzą z formacji Cerro Huerta. Zatem okazało się, że opisywany chasmozauryn był młodszy o ok. 2 Ma niż dotychczas sądzono i jednocześnie jest pierwszym opisanym dinozaurem pochodzącym z osadów wcześniej wymienionej formacji skalnej.
Budowa
Mimo skąpego materiału kopalnego Coahuilaceratops autorom opisu udało wyróżnić się cechy diagnostycze niewystępujące u innych chasmozaurynów. Był to dużej wielkości roślinożerca osiągający prawdopodobnie 6-7 metrów długości. Według Rivera-Sylvy i in. (2017) Coahuilaceratops charakteryzował się dużymi rogami naodcznymi o długości ok. 1 m (byłyby więc porównywalne z Triceratops), lecz zachowany fragment ma 30 cm (Loewen i in., 2010: 107) a rekonstrukcja (Loewen i in., 2010: ryc. 7.3.B) sugeruje, że zachowana jest większość rogu.
Systematyka
Według Loewena i współautorów (2010) był Coahuilaceratops przedstawicielem kladu Chasmosaurinae. Dalman i in. (2022) w swojej analizie filogenetycznej wykazali, że omawiany ceratops tworzy klad z Bravoceratops i Sierraceratops.
Barrera Guevara i in. (2024) zauważyli, że Coahuilaceratops wykazuje pewne wspólne cechy budowy budowy czaszki z przedstawicielami Triceratopsini. Ich zdaniem może on być najwcześniejszym członkiem wcześniej wymienionego kladu uwiarygodniając hipotezę, że Triceratopsini wywodzą się z południowej części Laramidii. Z kolei Longrich (2011) wskazuje, że przedstawiciele Triceratopsini żyli już w kampanie.
Etymologia
.png)
Pierwszy człon nazwy rodzajowej Coahuilaceratops to nazwa stanu, w której odkryto jego skamieniałości - Coahuila. Drugi człon to ceratops ("rogata twarz"). Epitet gatunkowy magnacuerna (łac. magna - "wielki" + hiszp. cuerna - "róg") odnosi się do bardzo dużych rogów nadocznych.
Spis gatunków
| Coahuilaceratops | Loewen, Sampson, Lund, Farke, Aguillón Martínez, de Leon, Rodríguez-de la Rosa, Getty i Eberth, 2010 |
| C. magnacuerna | Loewen, Sampson, Lund, Farke, Aguillón-Martínez, de Leon, Rodríguez-de la Rosa, Gettyi Eberth, 2010 |
Bibliografia
Barrera Guevara, D., Espinosa Chávez, B., Serrano Brañas, C.I., de León Dávila, C., Posada Martinez, D., Freedman Fowler, E., & Fowler, D. (2024). "Stratigraphic Reassessment of the Mexican Chasmosaurine Coahuilaceratops magnacuerna as the First Diagnostic Dinosaur Remains from the Cerro Huerta Formation (Lower Maastrichtian) Supporting the Southern Origin of the Triceratopsini". Diversity 2024, 16, 390 doi:10.3390/ d16070390
Dalman, S.G., Lucas, S.G., Jasinki, S.G. & Longrich, N.R. (2022) "Sierraceratops turneri, a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico". Cretaceous Research, 130: 105034. doi:10.1016/j.cretres.2021.105034
Loewen, M.A., Sampson, S.D., Lund, E.K., Farke, A.A., Aguillón-Martínez, M.C., de Leon, C.A., Rodríguez-de la Rosa, R.A., Getty, M.A., & Eberth, D. A. (2010). "Horned dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". [w]: Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington", Indiana University Press, 99– 116
Longrich N.R. (2011) "Titanoceratops ouranos, a giant horned dinosaur from the Late Campanian of New Mexico" Cretaceous Research, 32 (3), 264-276. doi:10.1016/j.cretres.2010.12.007
Ramírez-Velasco, A. A., & Hernández-Rivera, R. (2015). "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico". Boletín Geológico y Minero, 126(1), 63-108.
Rivera-Sylva, H. E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzmán-Gutiérrez, J. R., & González-González, A. H. (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and biogeography". Journal of South American Earth Sciences, 75, 66-73. doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Coahuilaceratops_sketon.jpg){kind=link}