Iberospinus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Budowa i filogeneza) |
m |
||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | {DISPLAYTITLE:''Iberospinus''}} | + | {{DISPLAYTITLE:''Iberospinus''}} |
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Kamil Kamiński]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = |
| − | + | |nazwa = ''Iberospinus'' (iberospinus) | |
| − | + | |długość = 8-9 m | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | | + | |masa = |
| − | | | + | |dieta = rybożerny |
| − | + | |miejsce = [[Portugalia]] - Setubal | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Portugalia]] | ||
| − | |||
<small>([[formacja]] [[Papo Seco]])</small> | <small>([[formacja]] [[Papo Seco]])</small> | ||
| − | | | + | |czas = {{Występowanie|125|124}} |
| − | + | ok. 125-124 [[Ma]] <br> | |
| − | + | <small>[[wczesna kreda]] (wczesny [[barrem]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | <small>[[wczesna kreda]] (wczesny[[barrem]])</small> | + | [[Dinosauria]] |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 45: | Linia 25: | ||
?[[Baryonychinae]] | ?[[Baryonychinae]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | |grafika = Iberospinus natarioi by PaleoGeek.png | ||
| + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoGeekSquared. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iberospinus_natarioi_by_PaleoGeek.png] | ||
| + | |PorównanieGrupa = Spinosauridae | ||
| + | |PorównanieDługość = 8 | ||
| + | |mapa = | ||
| + | }} | ||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
''Iberospinus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości [[Spinosauridae|spinozauryda]], prawdopodobnie z [[klad]]u [[Baryonychinae]]. Żył on we wczesnej kredzie na terenie obecnej Portugalii. Co ciekawe, przez lata jego szczątki zaliczano do ''[[Baryonyx]]'', dopiero w 2022 r. przeniesiono je do nowego rodzaju. | ''Iberospinus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości [[Spinosauridae|spinozauryda]], prawdopodobnie z [[klad]]u [[Baryonychinae]]. Żył on we wczesnej kredzie na terenie obecnej Portugalii. Co ciekawe, przez lata jego szczątki zaliczano do ''[[Baryonyx]]'', dopiero w 2022 r. przeniesiono je do nowego rodzaju. | ||
| Linia 60: | Linia 39: | ||
== Materiał kopalny == | == Materiał kopalny == | ||
| − | [[Holotyp]] (ML 1190) to fragmenty żuchwy, kilka zębów, częściowa łopatka, fragmenty kręgów grzbietowych, kilka kręgów ogonowych, częściowa kość łonowa, kawałki żeber, kość piętowa i paliczek stopy (zob. rys. obok). | + | [[Plik:Iberospinus life reconstruction.png|thumb|Rekonstrukcja ''Iberospinus'' z zaznaczeniem znalezionych kości oraz ze zrekonstruowanymi mięśniami. Autor: Victor Feijó de Carvalho. Źródło: Mateus i Estraviz-Lopez (2022). [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iberospinus_life_reconstruction.png]]] |
| + | [[Holotyp]] (ML 1190) to fragmenty żuchwy, kilka zębów, częściowa łopatka, fragmenty kręgów grzbietowych, kilka kręgów ogonowych, częściowa kość łonowa, kawałki żeber, kość piętowa i paliczek stopy (zob. rys. obok). Został znaleziony w 2019 roku w osadach [[formacja|formacji]] [[Papo Seco]] (Arden i in., 2019). | ||
[[Plik: Iberospinus.png|300px|thumb|left|Rekonstrukcja szkieletu. Elementy znalezione mają kolor czerwony. Autor: Scott Hartman. Źródło: Mateus i Estraviz-Lopez (2022).]] | [[Plik: Iberospinus.png|300px|thumb|left|Rekonstrukcja szkieletu. Elementy znalezione mają kolor czerwony. Autor: Scott Hartman. Źródło: Mateus i Estraviz-Lopez (2022).]] | ||
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
| − | ''Iberospinus'' był raczej umiarkowanie dużym spinozaurydem, mierzącym ok. 8-9 m długości. Ogólnym pokrojem ciała zapewne przypominał takie zwierzęta jak ''[[Baryonyx]]'' czy ''[[Suchomimus]]'', a różnił się on nich | + | ''Iberospinus'' był raczej umiarkowanie dużym spinozaurydem, mierzącym ok. 8-9 m długości. Ogólnym pokrojem ciała zapewne przypominał takie zwierzęta jak ''[[Baryonyx]]'' czy ''[[Suchomimus]]'', a różnił się on nich szczegółami budowy żuchwy, kręgów ogonowych, łopatki oraz miednicy. Żuchwa wykazuje obecność skomplikowanego systemu nerwowo-naczyniowego. Podobne struktury występowały u innych sponizaurydów (zob. [[Spinosauridae#Paleobiologia]]), ale też u teropodów takich jak ''[[Neovenator]]'' czy ''[[Daspletosaurus]]''. Budowa ogona i płaskie dolne powierzchnie pazurów tylnych kończyn mogą wskazywać na adaptacje do półwodnego trybu życia, co proponowano zwłaszcza dla ''[[Spinosaurus]]''. Jednak interpretacja niezwykłych cech budowy spinozaurydów pozostaje niejasna (zob. szerzej w [[Spinosaurus#Postawa i lokomocja]]). |
| − | [[Plik: Iberospinus_CT-scan.png|300px|thumb|left|Tomografia komputerowa | + | [[Plik: Iberospinus_CT-scan.png|300px|thumb|left|Tomografia komputerowa ukazująca sieć nerwowo-naczyniową w żuchwie. Źródło: Mateus i Estraviz-Lopez (2022).]] |
| + | |||
| + | ==Systematyka i ważność taksonu== | ||
| + | Iberospinus jest uznawany za [[Spinosauridae|spinozauryda]] będącego albo bliskim krewnym [[Baryonyx|barionyksa]] (Barker i in., 2021, Teras i in., 2023) bądź jako takson siostrzany dla [[klad|kladu]] obejmujacego [[Spinosaurinae]] i [[Baryonychinae]] (Arden i in., 2019; Santos-Cubedo i in., 2023). Santos-Cubedo i współpracownicy (2023) zasugerowali iż iberospinus jest młodszym synonimem tajemniczego teropoda [[Camarillasaurus|kamarijazaura]] w oparciu o podobieństwo anatomii oraz miejsca i czasu występowania (w takim wypadku iberospinus byłby wielkim osobnikiem wspomnianego dinozaura drapieżnego). | ||
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 71: | Linia 54: | ||
| {{V|''Iberospinus''}} | | {{V|''Iberospinus''}} | ||
| {{Kpt|[[Octavio Mateus|Mateus]]}} i {{Kpt|Estraviz-Lopez}}, [[2022]] | | {{Kpt|[[Octavio Mateus|Mateus]]}} i {{Kpt|Estraviz-Lopez}}, [[2022]] | ||
| + | | ?? = ''[[Camarillasaurus]]'' | ||
|- | |- | ||
| − | | {{V|'' | + | | {{V|''I. natarioi''}} |
| − | | {{Kpt|[[Octavio Mateus|Mateus]]}} i {{Kpt|Estraviz-Lopez}}, | + | | {{Kpt|[[Octavio Mateus|Mateus]]}} i {{Kpt|Estraviz-Lopez}}, 2022 |
| + | | ?? = ''C. cirugedae'' | ||
| + | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small>Mateus, O. & Estraviz-Lopez, D. (2022) “A new theropod dinosaur from the early cretaceous (Barremian) of Cabo Espichel, Portugal: Implications for spinosaurid evolution.” PLoS ONE 17(2): e0262614. [[https://doi.org/10. | + | <small> |
| + | Arden, T.M.S., Klein, C,G., Zouhri, S., Longrich, N.R. (2019). "Aquatic adaptation in the skull of carnivorous dinosaurs (Theropoda: Spinosauridae) and the evolution of aquatic habits in spinosaurids". Cretaceous Research. 93: 275–284. [https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2018.06.013] | ||
| + | |||
| + | Barker, C.T., Hone, D.W.E., Naish, D., Cau, A., Lockwood, J.A.F., Foster, B., Clarkin, C.E., Schneider, P., Gostling, N.J. (2021). "New spinosaurids from the Wessex Formation (Early Cretaceous, UK) and the European origins of Spinosauridae". Scientific Reports 11, 19340. [http://dx.doi.org/10.1038/s41598-021-97870-8] | ||
| + | |||
| + | Mateus, O. & Estraviz-Lopez, D. (2022) “A new theropod dinosaur from the early cretaceous (Barremian) of Cabo Espichel, Portugal: Implications for spinosaurid evolution.” PLoS ONE 17(2): e0262614. [[doi:10.1371/journal.pone.0262614]]. | ||
| + | |||
| + | Santos-Cubedo, A., de Santisteban, C., Poza, B. & Meseguer, S. (2023). "A new spinosaurid dinosaur species from the Early Cretaceous of Cinctorres (Spain)". Scientific Reports. 13 (1). 6471. [http://dx.doi.org/10.1038/s41598-023-33418-2] | ||
| + | |||
| + | Terras, R., Carbonera, M., Budke, G., Leite, K.J.G., (2023). "Spinosauridae family (Dinosauria: Theropoda): taxonomy, paleobiogeography and paleoecology (a revision)". Paleodest. 37 (77): 14–54. [https://doi.org/10.4072%2Fpaleodest.2022.37.77.02] | ||
</small> | </small> | ||
Aktualna wersja na dzień 22:21, 9 lip 2024
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Iberospinus (iberospinus) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 8-9 m | ||||
| Dieta | rybożerny | ||||
| Miejsce | Portugalia - Setubal | ||||
| Czas |
ok. 125-124 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoGeekSquared. [2]
Porównanie wielkości Iberospinus i człowieka. | |||||
Wstęp
Iberospinus to rodzaj średniej wielkości spinozauryda, prawdopodobnie z kladu Baryonychinae. Żył on we wczesnej kredzie na terenie obecnej Portugalii. Co ciekawe, przez lata jego szczątki zaliczano do Baryonyx, dopiero w 2022 r. przeniesiono je do nowego rodzaju.
Etymologia
Nazwa Iberospinus pochodzi od łacińskiego słowa Ibero, czyli Półwysep Iberyjski oraz spinus („kolec”). Odnosi się do jednej z najbardziej znanych cech spinozaurów – wydłużonych wyrostków kolczystych kręgów. Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę szczątków – Carlosa Natario.
Materiał kopalny
Holotyp (ML 1190) to fragmenty żuchwy, kilka zębów, częściowa łopatka, fragmenty kręgów grzbietowych, kilka kręgów ogonowych, częściowa kość łonowa, kawałki żeber, kość piętowa i paliczek stopy (zob. rys. obok). Został znaleziony w 2019 roku w osadach formacji Papo Seco (Arden i in., 2019).
Budowa i paleobiologia
Iberospinus był raczej umiarkowanie dużym spinozaurydem, mierzącym ok. 8-9 m długości. Ogólnym pokrojem ciała zapewne przypominał takie zwierzęta jak Baryonyx czy Suchomimus, a różnił się on nich szczegółami budowy żuchwy, kręgów ogonowych, łopatki oraz miednicy. Żuchwa wykazuje obecność skomplikowanego systemu nerwowo-naczyniowego. Podobne struktury występowały u innych sponizaurydów (zob. Spinosauridae#Paleobiologia), ale też u teropodów takich jak Neovenator czy Daspletosaurus. Budowa ogona i płaskie dolne powierzchnie pazurów tylnych kończyn mogą wskazywać na adaptacje do półwodnego trybu życia, co proponowano zwłaszcza dla Spinosaurus. Jednak interpretacja niezwykłych cech budowy spinozaurydów pozostaje niejasna (zob. szerzej w Spinosaurus#Postawa i lokomocja).
Systematyka i ważność taksonu
Iberospinus jest uznawany za spinozauryda będącego albo bliskim krewnym barionyksa (Barker i in., 2021, Teras i in., 2023) bądź jako takson siostrzany dla kladu obejmujacego Spinosaurinae i Baryonychinae (Arden i in., 2019; Santos-Cubedo i in., 2023). Santos-Cubedo i współpracownicy (2023) zasugerowali iż iberospinus jest młodszym synonimem tajemniczego teropoda kamarijazaura w oparciu o podobieństwo anatomii oraz miejsca i czasu występowania (w takim wypadku iberospinus byłby wielkim osobnikiem wspomnianego dinozaura drapieżnego).
Spis gatunków
| Iberospinus | Mateus i Estraviz-Lopez, 2022 | ?? = Camarillasaurus |
| I. natarioi | Mateus i Estraviz-Lopez, 2022 | ?? = C. cirugedae |
Bibliografia
Arden, T.M.S., Klein, C,G., Zouhri, S., Longrich, N.R. (2019). "Aquatic adaptation in the skull of carnivorous dinosaurs (Theropoda: Spinosauridae) and the evolution of aquatic habits in spinosaurids". Cretaceous Research. 93: 275–284. [3]
Barker, C.T., Hone, D.W.E., Naish, D., Cau, A., Lockwood, J.A.F., Foster, B., Clarkin, C.E., Schneider, P., Gostling, N.J. (2021). "New spinosaurids from the Wessex Formation (Early Cretaceous, UK) and the European origins of Spinosauridae". Scientific Reports 11, 19340. [4]
Mateus, O. & Estraviz-Lopez, D. (2022) “A new theropod dinosaur from the early cretaceous (Barremian) of Cabo Espichel, Portugal: Implications for spinosaurid evolution.” PLoS ONE 17(2): e0262614. doi:10.1371/journal.pone.0262614.
Santos-Cubedo, A., de Santisteban, C., Poza, B. & Meseguer, S. (2023). "A new spinosaurid dinosaur species from the Early Cretaceous of Cinctorres (Spain)". Scientific Reports. 13 (1). 6471. [5]
Terras, R., Carbonera, M., Budke, G., Leite, K.J.G., (2023). "Spinosauridae family (Dinosauria: Theropoda): taxonomy, paleobiogeography and paleoecology (a revision)". Paleodest. 37 (77): 14–54. [6]
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iberospinus_natarioi_by_PaleoGeek.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iberospinus_life_reconstruction.png){kind=link}