Iberospinus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
|mapa = | |mapa = | ||
}} | }} | ||
| − | |||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
''Iberospinus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości [[Spinosauridae|spinozauryda]], prawdopodobnie z [[klad]]u [[Baryonychinae]]. Żył on we wczesnej kredzie na terenie obecnej Portugalii. Co ciekawe, przez lata jego szczątki zaliczano do ''[[Baryonyx]]'', dopiero w 2022 r. przeniesiono je do nowego rodzaju. | ''Iberospinus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości [[Spinosauridae|spinozauryda]], prawdopodobnie z [[klad]]u [[Baryonychinae]]. Żył on we wczesnej kredzie na terenie obecnej Portugalii. Co ciekawe, przez lata jego szczątki zaliczano do ''[[Baryonyx]]'', dopiero w 2022 r. przeniesiono je do nowego rodzaju. | ||
| Linia 45: | Linia 44: | ||
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
| − | ''Iberospinus'' był raczej umiarkowanie dużym spinozaurydem, mierzącym ok. 8-9 m długości. Ogólnym pokrojem ciała zapewne przypominał takie zwierzęta jak ''[[Baryonyx]]'' czy ''[[Suchomimus]]'', a różnił się on nich | + | ''Iberospinus'' był raczej umiarkowanie dużym spinozaurydem, mierzącym ok. 8-9 m długości. Ogólnym pokrojem ciała zapewne przypominał takie zwierzęta jak ''[[Baryonyx]]'' czy ''[[Suchomimus]]'', a różnił się on nich szczegółami budowy żuchwy, kręgów ogonowych, łopatki oraz miednicy. Żuchwa wykazuje obecność skomplikowanego systemu nerwowo-naczyniowego. Podobne struktury występowały u innych sponizaurydów (zob. [[Spinosauridae#Paleobiologia]]), ale też u teropodów takich jak ''[[Neovenator]]'' czy ''[[Daspletosaurus]]''. Budowa ogona i płaskie dolne powierzchnie pazurów tylnych kończyn mogą wskazywać na adaptacje do półwodnego trybu życia, co proponowano zwłaszcza dla ''[[Spinosaurus]]''. Jednak interpretacja niezwykłych cech budowy spinozaurydów pozostaje niejasna (zob. szerzej w [[Spinosaurus#Postawa i lokomocja]]). |
| − | [[Plik: Iberospinus_CT-scan.png|300px|thumb|left|Tomografia komputerowa | + | [[Plik: Iberospinus_CT-scan.png|300px|thumb|left|Tomografia komputerowa ukazująca sieć nerwowo-naczyniową w żuchwie. Źródło: Mateus i Estraviz-Lopez (2022).]] |
==Systematyka i ważność taksonu== | ==Systematyka i ważność taksonu== | ||
| − | Iberospinus jest uznawany za [[Spinosauridae|spinozauryda]] będącego albo bliskim krewnym [[Baryonyx|barionyksa]] (Barker i in., 2021) bądź jako takson siostrzany dla [[klad|kladu]] obejmujacego [[Spinosaurinae]] i [[Baryonychinae]] (Arden i in., 2019; Santos-Cubedo i in., 2023). Santos-Cubedo i współpracownicy (2023) zasugerowali iż iberospinus jest młodszym synonimem tajemniczego teropoda [[Camarillasaurus|kamarijazaura]] w oparciu o podobieństwo anatomii oraz miejsca i czasu występowania (w takim wypadku iberospinus byłby wielkim osobnikiem wspomnianego dinozaura drapieżnego). | + | Iberospinus jest uznawany za [[Spinosauridae|spinozauryda]] będącego albo bliskim krewnym [[Baryonyx|barionyksa]] (Barker i in., 2021, Teras i in., 2023) bądź jako takson siostrzany dla [[klad|kladu]] obejmujacego [[Spinosaurinae]] i [[Baryonychinae]] (Arden i in., 2019; Santos-Cubedo i in., 2023). Santos-Cubedo i współpracownicy (2023) zasugerowali iż iberospinus jest młodszym synonimem tajemniczego teropoda [[Camarillasaurus|kamarijazaura]] w oparciu o podobieństwo anatomii oraz miejsca i czasu występowania (w takim wypadku iberospinus byłby wielkim osobnikiem wspomnianego dinozaura drapieżnego). |
| + | |||
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 70: | Linia 70: | ||
Santos-Cubedo, A., de Santisteban, C., Poza, B. & Meseguer, S. (2023). "A new spinosaurid dinosaur species from the Early Cretaceous of Cinctorres (Spain)". Scientific Reports. 13 (1). 6471. [http://dx.doi.org/10.1038/s41598-023-33418-2] | Santos-Cubedo, A., de Santisteban, C., Poza, B. & Meseguer, S. (2023). "A new spinosaurid dinosaur species from the Early Cretaceous of Cinctorres (Spain)". Scientific Reports. 13 (1). 6471. [http://dx.doi.org/10.1038/s41598-023-33418-2] | ||
| + | |||
| + | Terras, R., Carbonera, M., Budke, G., Leite, K.J.G., (2023). "Spinosauridae family (Dinosauria: Theropoda): taxonomy, paleobiogeography and paleoecology (a revision)". Paleodest. 37 (77): 14–54. [https://doi.org/10.4072%2Fpaleodest.2022.37.77.02] | ||
</small> | </small> | ||
Aktualna wersja na dzień 22:21, 9 lip 2024
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Iberospinus (iberospinus) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 8-9 m | ||||
| Dieta | rybożerny | ||||
| Miejsce | Portugalia - Setubal | ||||
| Czas |
ok. 125-124 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoGeekSquared. [2]
Porównanie wielkości Iberospinus i człowieka. | |||||
Wstęp
Iberospinus to rodzaj średniej wielkości spinozauryda, prawdopodobnie z kladu Baryonychinae. Żył on we wczesnej kredzie na terenie obecnej Portugalii. Co ciekawe, przez lata jego szczątki zaliczano do Baryonyx, dopiero w 2022 r. przeniesiono je do nowego rodzaju.
Etymologia
Nazwa Iberospinus pochodzi od łacińskiego słowa Ibero, czyli Półwysep Iberyjski oraz spinus („kolec”). Odnosi się do jednej z najbardziej znanych cech spinozaurów – wydłużonych wyrostków kolczystych kręgów. Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę szczątków – Carlosa Natario.
Materiał kopalny
Holotyp (ML 1190) to fragmenty żuchwy, kilka zębów, częściowa łopatka, fragmenty kręgów grzbietowych, kilka kręgów ogonowych, częściowa kość łonowa, kawałki żeber, kość piętowa i paliczek stopy (zob. rys. obok). Został znaleziony w 2019 roku w osadach formacji Papo Seco (Arden i in., 2019).
Budowa i paleobiologia
Iberospinus był raczej umiarkowanie dużym spinozaurydem, mierzącym ok. 8-9 m długości. Ogólnym pokrojem ciała zapewne przypominał takie zwierzęta jak Baryonyx czy Suchomimus, a różnił się on nich szczegółami budowy żuchwy, kręgów ogonowych, łopatki oraz miednicy. Żuchwa wykazuje obecność skomplikowanego systemu nerwowo-naczyniowego. Podobne struktury występowały u innych sponizaurydów (zob. Spinosauridae#Paleobiologia), ale też u teropodów takich jak Neovenator czy Daspletosaurus. Budowa ogona i płaskie dolne powierzchnie pazurów tylnych kończyn mogą wskazywać na adaptacje do półwodnego trybu życia, co proponowano zwłaszcza dla Spinosaurus. Jednak interpretacja niezwykłych cech budowy spinozaurydów pozostaje niejasna (zob. szerzej w Spinosaurus#Postawa i lokomocja).
Systematyka i ważność taksonu
Iberospinus jest uznawany za spinozauryda będącego albo bliskim krewnym barionyksa (Barker i in., 2021, Teras i in., 2023) bądź jako takson siostrzany dla kladu obejmujacego Spinosaurinae i Baryonychinae (Arden i in., 2019; Santos-Cubedo i in., 2023). Santos-Cubedo i współpracownicy (2023) zasugerowali iż iberospinus jest młodszym synonimem tajemniczego teropoda kamarijazaura w oparciu o podobieństwo anatomii oraz miejsca i czasu występowania (w takim wypadku iberospinus byłby wielkim osobnikiem wspomnianego dinozaura drapieżnego).
Spis gatunków
| Iberospinus | Mateus i Estraviz-Lopez, 2022 | ?? = Camarillasaurus |
| I. natarioi | Mateus i Estraviz-Lopez, 2022 | ?? = C. cirugedae |
Bibliografia
Arden, T.M.S., Klein, C,G., Zouhri, S., Longrich, N.R. (2019). "Aquatic adaptation in the skull of carnivorous dinosaurs (Theropoda: Spinosauridae) and the evolution of aquatic habits in spinosaurids". Cretaceous Research. 93: 275–284. [3]
Barker, C.T., Hone, D.W.E., Naish, D., Cau, A., Lockwood, J.A.F., Foster, B., Clarkin, C.E., Schneider, P., Gostling, N.J. (2021). "New spinosaurids from the Wessex Formation (Early Cretaceous, UK) and the European origins of Spinosauridae". Scientific Reports 11, 19340. [4]
Mateus, O. & Estraviz-Lopez, D. (2022) “A new theropod dinosaur from the early cretaceous (Barremian) of Cabo Espichel, Portugal: Implications for spinosaurid evolution.” PLoS ONE 17(2): e0262614. doi:10.1371/journal.pone.0262614.
Santos-Cubedo, A., de Santisteban, C., Poza, B. & Meseguer, S. (2023). "A new spinosaurid dinosaur species from the Early Cretaceous of Cinctorres (Spain)". Scientific Reports. 13 (1). 6471. [5]
Terras, R., Carbonera, M., Budke, G., Leite, K.J.G., (2023). "Spinosauridae family (Dinosauria: Theropoda): taxonomy, paleobiogeography and paleoecology (a revision)". Paleodest. 37 (77): 14–54. [6]
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iberospinus_natarioi_by_PaleoGeek.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iberospinus_life_reconstruction.png){kind=link}