Thanatotheristes: Różnice pomiędzy wersjami
(synonim Daspletosaurus?) |
m |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Kamil Kamiński]] | |Autor = [[Kamil Kamiński]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Thanatotheristes'' (tanatoterist) | |nazwa = ''Thanatotheristes'' (tanatoterist) | ||
|długość = >8 m | |długość = >8 m | ||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|masa = | |masa = | ||
|dieta = mięsożerny | |dieta = mięsożerny | ||
| − | |miejsce = [[Kanada]] | + | |miejsce = [[Kanada]] - Alberta |
| − | <small> | + | <small>([[formacja]] [[Foremost]])</small> |
| − | |czas = {{Występowanie|80|79}} | + | |czas = {{Występowanie|80.2|79.5}} |
| − | 80, | + | ok. 80,2-79,5 [[Ma]]<br> |
<small>[[późna kreda]] (środkowy [[kampan]])</small> | <small>[[późna kreda]] (środkowy [[kampan]])</small> | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| + | |||
| + | [[Saurischia]] | ||
[[Theropoda]] | [[Theropoda]] | ||
| Linia 29: | Linia 31: | ||
[[Daspletosaurini]] | [[Daspletosaurini]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Daspletosaurus torosus 2.tif |
| − | |podpis = Rekonstrukcja ''[[Daspletosaurus]]''. ''Thanatotheristes'' | + | |podpis = Rekonstrukcja głowy ''[[Daspletosaurus]] torosus''. ''Thanatotheristes'' wyglądał podobnie. Autor: Stegotyranno |
|PorównanieGrupa = Tyrannosauridae | |PorównanieGrupa = Tyrannosauridae | ||
|PorównanieDługość = 8 | |PorównanieDługość = 8 | ||
| Linia 44: | Linia 46: | ||
[[Holotyp]] (TMP 2010.5.7) to niekompletna czaszka nie w pełni wyrośniętego osobnika. Długość czaszki oszacowano na ok. 80 cm. Okaz obejmuje kość szczękową, jarzmową, zaoczodołową, kwadratową, czołową, obie k. zębowe, k. kątową górną (ang. ''surangular'') oraz boczno-klinową (ang. ''laterosphenoid''). | [[Holotyp]] (TMP 2010.5.7) to niekompletna czaszka nie w pełni wyrośniętego osobnika. Długość czaszki oszacowano na ok. 80 cm. Okaz obejmuje kość szczękową, jarzmową, zaoczodołową, kwadratową, czołową, obie k. zębowe, k. kątową górną (ang. ''surangular'') oraz boczno-klinową (ang. ''laterosphenoid''). | ||
| − | Materiał przypisany to pojedyncza k. szczękowa. | + | Materiał przypisany (TMP 2018.16.1) to pojedyncza k. szczękowa. |
| − | + | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
''Thanatotheristes'' był dużym drapieżnikiem, podobnym do innych tyranozaurydów. Różnił się od nich szczegółami budowy czaszki. Jego najbliższym krewniakiem był ''[[Daspletosaurus]]'', który razem z nim tworzył [[klad]] [[Tyrannosaurinae|tyranozaurynów]] o stosunkowo długich, głębokich pyskach, które występowały w [[kampan]]ie na terenie północnej [[Laramidia|Laramidii]]. ''Thanatotheristes'' mógł być nieco mniejszy od daspletozaura, ale znalezione szczątki należały do okazów nie w pełni wyrośniętych (ang. ''subadult''). | ''Thanatotheristes'' był dużym drapieżnikiem, podobnym do innych tyranozaurydów. Różnił się od nich szczegółami budowy czaszki. Jego najbliższym krewniakiem był ''[[Daspletosaurus]]'', który razem z nim tworzył [[klad]] [[Tyrannosaurinae|tyranozaurynów]] o stosunkowo długich, głębokich pyskach, które występowały w [[kampan]]ie na terenie północnej [[Laramidia|Laramidii]]. ''Thanatotheristes'' mógł być nieco mniejszy od daspletozaura, ale znalezione szczątki należały do okazów nie w pełni wyrośniętych (ang. ''subadult''). | ||
| − | ==Młodszy synonim ''Daspletosaurus''? | + | ==Młodszy synonim ''Daspletosaurus''?== |
| − | Yun (2020) odrzucił niektóre z [[autapomorfia|autapomorfii]] proponowanych przez Vorisa i in. (2020). Uznał on, że różnice między ''Thanatotheristes'' a ''[[Daspletosaurus]]'' są mniejsze niż między dwoma znanymi gatunkami daspletozaura. Tym samym ''Thanatotheristes'' powinien być uznany za trzeci gatunek z rodzaju ''Daspletosaurus''. Mógł on także być przodkiem ''Daspletosaurus torosus''. | + | Yun (2020) odrzucił niektóre z [[autapomorfia|autapomorfii]] proponowanych przez Vorisa i in. (2020). Uznał on, że różnice między ''Thanatotheristes'' a ''[[Daspletosaurus]]'' są mniejsze niż między dwoma znanymi gatunkami daspletozaura. Tym samym ''Thanatotheristes'' powinien być uznany za trzeci gatunek z rodzaju ''Daspletosaurus''. Mógł on także być przodkiem ''Daspletosaurus torosus''. Odmienne zdanie niż Yun (2020) mają Scherer i Voiculescu-Holvad (2023). Zauważyli, że ''Thanatotheristes'' znacznie różni się budową kości szczękowej i czołowej od ''Daspletosaurus''. Dodatkowo jest on starszy od swojego kuzyna i nie pokrywa się z nim stratygraficzne. Sądzą również, że ''Thanatotheristes'' nie mógł być przodkiem ''Daspletosaurus''. W analizie Dalmana i in. (2024) ''Thanatotheristes'' tworzy klad z ''D. horneri'', podczas gdy dwa pozostałe gatunki daspletozaura tworzą klad do niego siostrzany. Zdaje się to potwierdzać, iż omawiany teropod może być po prostu kolejnym gatunkiem daspletozaura, a wydzielanie go do osobnego rodzaju jest kontrowersyjne. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 62: | Linia 64: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Voris, J.T., Therrien, F., Zelenitzky, D.K., Brown, C.M.. (2020). "A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids". Cretaceous Research: 104388. [[doi:10.1016/j.cretres.2020.104388]] | + | <small>Dalman, S. G, Loewen, M. A., Pyron, R. A., Jasinski, S. E., Malinzak, D. E., Lucas, S. G., Fiorillo, A. R., Currie, P. J. & Longrich, N. R. (2024). "A giant tyrannosaur from the Campanian–Maastrichtian of southern North America and the evolution of tyrannosaurid gigantism". Scientific Reports. [[doi:10.1038/s41598-023-47011-0]]. |
| + | |||
| + | Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2023). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. [[doi:10.1016/j.cretres.2023.105780]] | ||
| + | |||
| + | Voris, J.T., Therrien, F., Zelenitzky, D.K., Brown, C.M.. (2020). "A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids". Cretaceous Research: 104388. [[doi:10.1016/j.cretres.2020.104388]] | ||
Yun., C.-g. (2020). "A Subadult Frontal of Daspletosaurus torosus (Theropoda: Tyrannosauridae) from the Late Cretaceous of Alberta, Canada with Implications for Tyrannosaurid | Yun., C.-g. (2020). "A Subadult Frontal of Daspletosaurus torosus (Theropoda: Tyrannosauridae) from the Late Cretaceous of Alberta, Canada with Implications for Tyrannosaurid | ||
Aktualna wersja na dzień 14:01, 16 wrz 2024
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Thanatotheristes (tanatoterist) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | >8 m | ||||
| Dieta | mięsożerny | ||||
| Miejsce | Kanada - Alberta | ||||
| Czas |
ok. 80,2-79,5 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja głowy Daspletosaurus torosus. Thanatotheristes wyglądał podobnie. Autor: Stegotyranno
Porównanie wielkości Thanatotheristes i człowieka. | |||||
Wstęp
Thanatotheristes to rodzaj dużego teropoda z kladu (rodziny) Tyrannosauridae żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej. Był on blisko spokrewniony z lepiej znanym Daspletosaurus. Thanatotheristes został nazwany i opisany w 2020 r. przez zespół naukowców pod kierunkiem Jareda Vorisa.
Etymologia
Nazwa Thanatotheristes pochodzi od greckiego boga Thanatosa, będącego uosobieniem śmierci oraz theristes („żniwiarz”). Epitet gatunkowy honoruje odkrywców holotypu – Johna i Sandrę De Groot of Hays.
Materiał kopalny
Holotyp (TMP 2010.5.7) to niekompletna czaszka nie w pełni wyrośniętego osobnika. Długość czaszki oszacowano na ok. 80 cm. Okaz obejmuje kość szczękową, jarzmową, zaoczodołową, kwadratową, czołową, obie k. zębowe, k. kątową górną (ang. surangular) oraz boczno-klinową (ang. laterosphenoid).
Materiał przypisany (TMP 2018.16.1) to pojedyncza k. szczękowa.
Budowa
Thanatotheristes był dużym drapieżnikiem, podobnym do innych tyranozaurydów. Różnił się od nich szczegółami budowy czaszki. Jego najbliższym krewniakiem był Daspletosaurus, który razem z nim tworzył klad tyranozaurynów o stosunkowo długich, głębokich pyskach, które występowały w kampanie na terenie północnej Laramidii. Thanatotheristes mógł być nieco mniejszy od daspletozaura, ale znalezione szczątki należały do okazów nie w pełni wyrośniętych (ang. subadult).
Młodszy synonim Daspletosaurus?
Yun (2020) odrzucił niektóre z autapomorfii proponowanych przez Vorisa i in. (2020). Uznał on, że różnice między Thanatotheristes a Daspletosaurus są mniejsze niż między dwoma znanymi gatunkami daspletozaura. Tym samym Thanatotheristes powinien być uznany za trzeci gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Mógł on także być przodkiem Daspletosaurus torosus. Odmienne zdanie niż Yun (2020) mają Scherer i Voiculescu-Holvad (2023). Zauważyli, że Thanatotheristes znacznie różni się budową kości szczękowej i czołowej od Daspletosaurus. Dodatkowo jest on starszy od swojego kuzyna i nie pokrywa się z nim stratygraficzne. Sądzą również, że Thanatotheristes nie mógł być przodkiem Daspletosaurus. W analizie Dalmana i in. (2024) Thanatotheristes tworzy klad z D. horneri, podczas gdy dwa pozostałe gatunki daspletozaura tworzą klad do niego siostrzany. Zdaje się to potwierdzać, iż omawiany teropod może być po prostu kolejnym gatunkiem daspletozaura, a wydzielanie go do osobnego rodzaju jest kontrowersyjne.
Spis gatunków
| Thanatotheristes | Voris, Therrien, Zelenitsky i Brown, 2020 |
| T. degrootorum | Voris, Therrien, Zelenitsky i Brown, 2020 |
Bibliografia
Dalman, S. G, Loewen, M. A., Pyron, R. A., Jasinski, S. E., Malinzak, D. E., Lucas, S. G., Fiorillo, A. R., Currie, P. J. & Longrich, N. R. (2024). "A giant tyrannosaur from the Campanian–Maastrichtian of southern North America and the evolution of tyrannosaurid gigantism". Scientific Reports. doi:10.1038/s41598-023-47011-0.
Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2023). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. doi:10.1016/j.cretres.2023.105780
Voris, J.T., Therrien, F., Zelenitzky, D.K., Brown, C.M.. (2020). "A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids". Cretaceous Research: 104388. doi:10.1016/j.cretres.2020.104388
Yun., C.-g. (2020). "A Subadult Frontal of Daspletosaurus torosus (Theropoda: Tyrannosauridae) from the Late Cretaceous of Alberta, Canada with Implications for Tyrannosaurid Ontogeny and Taxonomy. – Palarch’s Journal of Vertebrate Palaeontology 17(2), 1-13
