Labocania: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(czas)
m
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Labocania''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Labocania''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor = [[Sebastian Oziemski]]
−
| Autor:
+
|Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Daniel Madzia]], [[Mateusz Tałanda]], [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa = ''Labocania'' (labokania)
−
|-
+
|długość = ? 8,2 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref>
−
| [[Sebastian Oziemski]]
+
|wysokość = ? 2,7 m (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|masa = ? 2,6 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
[[Daniel Madzia]]
+
|dieta = mięsożerny
−
 
+
|miejsce = [[Meksyk]] - Kalifornia Dolna i Coahuila
−
[[Mateusz Tałanda]]
+
<small>([[formacja|formacje]] [[La Bocana Roja]] i [[Cerro del Pueblo]])</small>
−
|}
+
|czas = {{Występowanie|73.6|72.5}}
−
</small>
+
ok. 73,6-72,5 [[Ma]]<br>
−
----
+
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
|systematyka =
−
! colspan=2 | ''Labocania'' (labokania)
+
[[Dinosauria]]
−
|-
 
−
!  '''Długość''':
 
−
| 6 - 7,5 m
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| 1 - 1,5 t
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Meksyk]]
 
−
 
 
−
<small>(formacja "[[La Bocana Roja]]")</small>
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 83-78 [[Ma]]
 
−
 
 
−
<small>późna [[kreda]] (wczesny [[kampan]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
 
   
 
   
 
[[Saurischia]]  
 
[[Saurischia]]  
Linia 41: Linia 22:
 
[[Tetanurae]]
 
[[Tetanurae]]
  
−
[[Avetheropoda]]
+
[[Coelurosauria]]  
  
−
??? [[Coelurosauria]]
+
[[Tyrannosauroidea]]  
  
−
??? [[Tyrannosauroidea]]
+
[[Pantyrannosauria]]
−
|-
+
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Labocania_Laelaps_nipponensis.jpeg|400px|]]
+
[[Eutyrannosauria]]
−
<small>Materiał kopalny (por. tekst). [http://blogs.yahoo.co.jp/rboz_05/33973574.html Autor: "Laelaps nipponensis"].</small>
+
 
−
|-
+
[[Tyrannosauridae]]
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
+
 
−
|-
+
[[Tyrannosaurinae]]
−
| colspan=2 |
+
 
 +
[[Teratophoneini]]
 +
 
 +
|grafika = Labocania anomala 2.jpg
 +
|podpis = Rekonstrukcja ''Labocania anomala''. Autor: Alexis Uriostegui Acosta [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Labocania_anomala_2.jpg]
 +
|PorównanieGrupa =  
 +
|PorównanieDługość =
 +
|mapa =  
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
−
30.0° N, 115.7° W|LACM Loc. 7257, Arroyo El Rosario
+
30.0° N, 115.7° W~LACM Loc. 7257, Arroyo El Rosario
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|}
+
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Labocania'' to [[rodzaj]] dużego [[teropod]]a żyjącego na terenie dzisiejszego Meksyku w [[późna kreda|późnej kredzie]]. Przez długi czas pozycja systematyczna tego dinozaura była niepewna, jednak w 2024 roku [[Nick Longrich]] oraz [[Hector Rivera-Sylva]] stwierdzili, iż należy do [[Tyrannosauridae]].
 +
 
 +
==Gatunki==
 +
Obecnie za ważne uważa się dwa gatunki:
 +
 
 +
===''L. anomala''===
 +
 
 +
'''Miejsce:''' Meksyk - Kalifornia Dolna ([[formacja]] [[La Bocana Roja]])
 +
 
 +
'''Czas:''' ???? [[cenoman]]-[[turon]] / ? [[kampan]] <ref>Zobacz: [[La Bocana Roja#Wiek]]</ref>
 +
 
 +
[[Plik:LabocaniaanomalaBody.png|thumb|Sylwetka ''Labocania'' wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi elementami. Autorka: Daniela Barrera Guevara [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LabocaniaanomalaBody.png]]]
 +
'''Materiał kopalny:''' Materiał labokanii został odkryty w roku [[1970]]. [[Holotyp]] (LACM 20877) to (zob. rysunek): niekompletna czaszka o długości ok. 660 mm (na którą składają się: częściowa k. szczękowa, dystalna część k. kwadratowej, k. czołowa, fragmentaryczna k. zębowa oraz zęby k. przedszczękowej i szczękowej), ponadto szewron (niezilustrowany), proksymalna część k. kulszowej (~750 mm), niekompletna k. łonowa (niezilustrowana), prawie kompletną II kość śródstopia (<507 mm) oraz III paliczek drugiego palca stopy (~115 mm).
 +
 
 +
[[Plik:LabocaniaScale.png|thumb|Nieaktualna rekostrukcja ''Labocania'' jako przedstawicielki [[Carcharodontosauridae]]. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LabocaniaScale.png].]]
 +
'''Charakterystyka:''' Ponieważ labokania oparta jest na podstawie ubogiego materiału, wykazującego cechy kilku grup, jej pokrewieństwo nie było pewne (''[[incertae sedis]]'' - [[takson]] trudny lub niemożliwy do zaklasyfikowania). [[Ralph Molnar|Molnar]] (1974) zauważył pewne podobieństwa między ''Labocania'' a [[tyranozauryd]]ami, ale są też różnice, np. zęby z przodu szczęki nie mają kształtu D w przekroju, co jest cechą wszystkich tyranozauroidów. W [[2004]] roku [[Thomas Holtz]] w swojej pracy zaliczył ją jako prawdopodobną przedstawicielkę [[Tyrannosauroidea]], choć wcześniej bywała traktowana jako "[[allozauryd]]" ([[parafiletyzm|grupa parafiletyczna]] w stosunku do [[Tyrannosauridae]]) ([[Gregory Paul|Paul]], [[1988]]). Jak donosi nieoficjalnie (online) [[Michael Mortimer]], istnieją dane wskazujące na podobieństwo do [[Carcharodontosauridae]] m.in. ze względu na pneumatyczną kość kwadratową, która występuje też u ''[[Mapusaurus]]'' i ''[[Giganotosaurus]]''; tak też Cau (online, 2009). W obszernej analizie filogenetycznej autorstwa Cau (2024) ''Labocania'' okazała się blisko spokrewniona z ''[[Shaochilong]]'' w obrębie [[Carcharodontosauridae]]. W 2024 roku została jednak potwierdzona przynależność omawianego rodzaju do [[Tyrannosauridae]], a dokładniej do [[klad]]u [[Teratophoneini]].
 +
 
 +
===''L. aguillonae''===
 +
 
 +
'''Miejsce:''' Meksyk - Coahuila ([[formacja]] [[Cerro del Pueblo]])
  
−
==Wstęp==
+
'''Czas:''' ok. 73,6-72,5 [[Ma]] ([[kampan]])
−
''Labocania'' to [[rodzaj]] dużego [[teropod]]a z Kalifornii Dolnej w [[Meksyk]]u. Jej skamieniałości pochodzą z [[kampan]]u. [[Gatunek typowy]] tego dinozaura to ''Labocania anomala'' - opisany w roku [[1974]] przez [[Ralph Molnar|Ralpha Molnara]].
 
  
−
==Etymologia==
+
[[Plik:Labocania aguillonae (skeletal reconstruction).jpg|thumb|Rekonstrukcja szkieletu ''L. aguillonae'' z zaznaceniem na biało odnalezionych skamieniałości. Źródło: [[Rivera-Sylva]] i [[Longrich]], 2024 [https://www.mdpi.com/2813-6284/2/4/12].]]
−
Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od nazwy formacji [[La Bocana Roja]], co można przetłumaczyć potocznie jako "czerwone wargi".  
+
'''Materiał kopalny:''' [[Holotyp]] o numerze katalogowym CPC 2974 to bardzo fragmentaryczny szkielet obejmujący kawałki czaszki, kręgów, miednicy oraz nóg (zobacz rysunek obok). Materiał przypisany to niekompletna kość zębowa (CPC 3077) oraz zęby (CPC 3078-3091).
  
−
==Systematyka i budowa==
+
'''Charakterystyka:''' Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów opisu obydwa gatunki ''Labocania'' należą do grupy [[Teratophoneini]] i są blisko spokrewnione z ''[[Bistahieversor]]'' oraz nienazwanymi taksonami z [[formacja|formacji]] [[Aguja]] oraz [[Two Medicine]].
−
Ponieważ labokania oparta jest na podstawie ubogiego materiału, wykazującego cechy kilku grup, jej pokrewieństwo nie jest pewne (''[[incertae sedis]]'' - [[takson]] trudny lub niemożliwy do zaklasyfikowania). [[Ralph Molnar|Molnar]] (1974) zauważył pewne podobieństwa między ''Labocania'' a [[tyranozauryd]]ami, ale są też różnice, np. zęby z przodu szczęki nie mają kształtu D w przekroju, co jest cechą wszystkich tyranozauroidów. W [[2004]] roku [[Thomas Holtz]] w swojej pracy zaliczył ją jako prawdopodobną przedstawicielkę [[Tyrannosauroidea]], choć wcześniej bywała traktowana jako "[[allozauryd]]" ([[parafiletyzm|grupa parafiletyczna]] w stosunku do [[Tyrannosauridae]]) ([[Gregory Paul|Paul]], [[1988]]). Jak donosi nieoficjalnie (online) [[Michael Mortimer]], istnieją dane wskazujące na podobieństwo do [[Carcharodontosauridae]] m.in. ze względu na obecność pneumatycznej kości kwadratowej, która występuje też u ''[[Mapusaurus]]'' i ''[[Giganotosaurus]]''; tak też Cau (online, 2009).''
 
  
−
==Materiał kopalny==
+
==Etymologia==
−
Materiał labokanii został odkryty w roku [[1970]]. [[Holotyp]] (LACM 20877) to (zob. rysunek): niekompletna czaszka o długości ok. 660 mm (na którą składają się: częściowa k. szczękowa, dystalna część k. kwadratowej, k. czołowa, fragmentaryczna k. zębowa oraz zęby k. przedszczękowej i szczękowej), ponadto szewron (niezilustrowany), proksymalna część k. kulszowej (~750 mm), niekompletna k. łonowa (niezilustrowana), prawie kompletną II kość śródstopia (<507 mm) oraz III paliczek drugiego palca stopy (~115 mm).  
+
Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od nazwy formacji [[La Bocana Roja]], co można przetłumaczyć potocznie jako "czerwone wargi". Epitet gatunkowy ''anomala'' pochodzi od łacińskiego słowa ''anomalous'' i oznacza "odbiegający od normy". Epitet gatunkowy drugiego gatunku ''aguillonae'' honoruje meksykańską paleontolog Martę C. Aguillón, odkrywczynię [[holotyp]]u.  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 75: Linia 82:
 
| {{Kpt|[[Ralph Molnar|Molnar]]}}, [[1974]]
 
| {{Kpt|[[Ralph Molnar|Molnar]]}}, [[1974]]
 
|-
 
|-
−
| {{V|''L. anomala ''}}
+
| {{V|''L. anomala''}}
 
| {{Kpt|[[Ralph Molnar|Molnar]]}}, [[1974]]
 
| {{Kpt|[[Ralph Molnar|Molnar]]}}, [[1974]]
 +
|-
 +
|{{V|''L. aguillonae''}}
 +
|{{Kpt|[[Rivera-Sylva]]}} i {{Kpt|[[Longrich]]}}, [[2024]]
 
|}
 
|}
  
−
==Wybrana bibliografia ==
+
==Bibliografia ==
−
<small>Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136.  
+
<small>Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). [[doi:10.4435/BSPI.2024.08.]]
 +
 
 +
Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136.  
  
 
Molnar, R. (1974) "A distinctive theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Baja California (Mexico)" Journal of Paleontology. 48(5), 1009-1017.
 
Molnar, R. (1974) "A distinctive theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Baja California (Mexico)" Journal of Paleontology. 48(5), 1009-1017.
Linia 86: Linia 98:
 
Ramírez-Velasco, A.A., & Hernández-Rivera, R. (2015) "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico" Boletín Geológico y Minero. 126(1), 63-108.
 
Ramírez-Velasco, A.A., & Hernández-Rivera, R. (2015) "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico" Boletín Geológico y Minero. 126(1), 63-108.
  
−
Mortimer, M. (online) http://archosaur.us/theropoddatabase/Carnosauria.htm#Labocaniaanomala
+
Rivera-Sylva, H. E., & Longrich, N. R. (2024). "A New Tyrant Dinosaur from the Late Campanian of Mexico Reveals a Tribe of Southern Tyrannosaurs". Fossil Studies, 2(4), 245-272. [[doi:10.3390/fossils2040012]]
 +
 
 +
Cau, A. (online 2009) [http://theropoda.blogspot.com/2009/06/labocania-anomala-molnar-1974-lultimo.html]
 +
 
 +
Ford, T. (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Theropods/Labocania.asp]
 +
 
 +
Mortimer, M. (online) [https://theropoddatabase.github.io/Carnosauria.htm#Labocaniaanomala]
  
−
Cau, A. (online 2009) http://theropoda.blogspot.com/2009/06/labocania-anomala-molnar-1974-lultimo.html</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
Linia 94: Linia 112:
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 +
[[Kategoria:Coelurosauria]]
 +
[[Kategoria:Tyrannosauroidea]]
 
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 
[[Kategoria:Meksyk]]
 
[[Kategoria:Meksyk]]
Linia 99: Linia 119:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
 +
[[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]]

Aktualna wersja na dzień 10:04, 30 wrz 2024

Autor: Sebastian Oziemski
Korekta: Maciej Ziegler, Daniel Madzia, Mateusz Tałanda, Paweł Konarzewski

Labocania (labokania)
Długość ? 8,2 m [1]
Wysokość ? 2,7 m (w biodrach) [1]
Masa ? 2,6 t [1]
Dieta mięsożerny
Miejsce Meksyk - Kalifornia Dolna i Coahuila

(formacje La Bocana Roja i Cerro del Pueblo)

Czas
252 201 145
66

ok. 73,6-72,5 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Tyrannosauroidea

Pantyrannosauria

Eutyrannosauria

Tyrannosauridae

Tyrannosaurinae

Teratophoneini

Labocania anomala 2.jpg
Rekonstrukcja Labocania anomala. Autor: Alexis Uriostegui Acosta [4]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Labocania to rodzaj dużego teropoda żyjącego na terenie dzisiejszego Meksyku w późnej kredzie. Przez długi czas pozycja systematyczna tego dinozaura była niepewna, jednak w 2024 roku Nick Longrich oraz Hector Rivera-Sylva stwierdzili, iż należy do Tyrannosauridae.

Gatunki

Obecnie za ważne uważa się dwa gatunki:

L. anomala

Miejsce: Meksyk - Kalifornia Dolna (formacja La Bocana Roja)

Czas: ???? cenoman-turon / ? kampan [2]

Sylwetka Labocania wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi elementami. Autorka: Daniela Barrera Guevara [1]

Materiał kopalny: Materiał labokanii został odkryty w roku 1970. Holotyp (LACM 20877) to (zob. rysunek): niekompletna czaszka o długości ok. 660 mm (na którą składają się: częściowa k. szczękowa, dystalna część k. kwadratowej, k. czołowa, fragmentaryczna k. zębowa oraz zęby k. przedszczękowej i szczękowej), ponadto szewron (niezilustrowany), proksymalna część k. kulszowej (~750 mm), niekompletna k. łonowa (niezilustrowana), prawie kompletną II kość śródstopia (<507 mm) oraz III paliczek drugiego palca stopy (~115 mm).

Nieaktualna rekostrukcja Labocania jako przedstawicielki Carcharodontosauridae. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [2].

Charakterystyka: Ponieważ labokania oparta jest na podstawie ubogiego materiału, wykazującego cechy kilku grup, jej pokrewieństwo nie było pewne (incertae sedis - takson trudny lub niemożliwy do zaklasyfikowania). Molnar (1974) zauważył pewne podobieństwa między Labocania a tyranozaurydami, ale są też różnice, np. zęby z przodu szczęki nie mają kształtu D w przekroju, co jest cechą wszystkich tyranozauroidów. W 2004 roku Thomas Holtz w swojej pracy zaliczył ją jako prawdopodobną przedstawicielkę Tyrannosauroidea, choć wcześniej bywała traktowana jako "allozauryd" (grupa parafiletyczna w stosunku do Tyrannosauridae) (Paul, 1988). Jak donosi nieoficjalnie (online) Michael Mortimer, istnieją dane wskazujące na podobieństwo do Carcharodontosauridae m.in. ze względu na pneumatyczną kość kwadratową, która występuje też u Mapusaurus i Giganotosaurus; tak też Cau (online, 2009). W obszernej analizie filogenetycznej autorstwa Cau (2024) Labocania okazała się blisko spokrewniona z Shaochilong w obrębie Carcharodontosauridae. W 2024 roku została jednak potwierdzona przynależność omawianego rodzaju do Tyrannosauridae, a dokładniej do kladu Teratophoneini.

L. aguillonae

Miejsce: Meksyk - Coahuila (formacja Cerro del Pueblo)

Czas: ok. 73,6-72,5 Ma (kampan)

Rekonstrukcja szkieletu L. aguillonae z zaznaceniem na biało odnalezionych skamieniałości. Źródło: Rivera-Sylva i Longrich, 2024 [3].

Materiał kopalny: Holotyp o numerze katalogowym CPC 2974 to bardzo fragmentaryczny szkielet obejmujący kawałki czaszki, kręgów, miednicy oraz nóg (zobacz rysunek obok). Materiał przypisany to niekompletna kość zębowa (CPC 3077) oraz zęby (CPC 3078-3091).

Charakterystyka: Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów opisu obydwa gatunki Labocania należą do grupy Teratophoneini i są blisko spokrewnione z Bistahieversor oraz nienazwanymi taksonami z formacji Aguja oraz Two Medicine.

Etymologia

Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy formacji La Bocana Roja, co można przetłumaczyć potocznie jako "czerwone wargi". Epitet gatunkowy anomala pochodzi od łacińskiego słowa anomalous i oznacza "odbiegający od normy". Epitet gatunkowy drugiego gatunku aguillonae honoruje meksykańską paleontolog Martę C. Aguillón, odkrywczynię holotypu.

Spis gatunków

Labocania Molnar, 1974
L. anomala Molnar, 1974
L. aguillonae Rivera-Sylva i Longrich, 2024

Bibliografia

Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). doi:10.4435/BSPI.2024.08.

Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136.

Molnar, R. (1974) "A distinctive theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Baja California (Mexico)" Journal of Paleontology. 48(5), 1009-1017.

Ramírez-Velasco, A.A., & Hernández-Rivera, R. (2015) "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico" Boletín Geológico y Minero. 126(1), 63-108.

Rivera-Sylva, H. E., & Longrich, N. R. (2024). "A New Tyrant Dinosaur from the Late Campanian of Mexico Reveals a Tribe of Southern Tyrannosaurs". Fossil Studies, 2(4), 245-272. doi:10.3390/fossils2040012

Cau, A. (online 2009) [5]

Ford, T. (online) [6]

Mortimer, M. (online) [7]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
  2. ↑ Zobacz: La Bocana Roja#Wiek
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Labocania&oldid=34460”