Labocania: Różnice pomiędzy wersjami
(do poprawy!) |
m |
||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Labocania''}} | |
| − | + | {{Opis | |
| − | + | |Autor = [[Sebastian Oziemski]] | |
| − | { | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Daniel Madzia]], [[Mateusz Tałanda]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | | Autor | + | |nazwa = ''Labocania'' (labokania) |
| − | + | |długość = ? 8,2 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = ? 2,7 m (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | + | |masa = ? 2,6 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |dieta = mięsożerny |
| − | [[Daniel Madzia]] | + | |miejsce = [[Meksyk]] - Kalifornia Dolna i Coahuila |
| − | | | + | <small>([[formacja|formacje]] [[La Bocana Roja]] i [[Cerro del Pueblo]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|73.6|72.5}} | |
| − | + | ok. 73,6-72,5 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | |- | + | [[Dinosauria]] |
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Meksyk]] | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 40: | Linia 22: | ||
[[Tetanurae]] | [[Tetanurae]] | ||
| − | [[ | + | [[Coelurosauria]] |
| + | |||
| + | [[Tyrannosauroidea]] | ||
| + | |||
| + | [[Pantyrannosauria]] | ||
| + | |||
| + | [[Eutyrannosauria]] | ||
| + | |||
| + | [[Tyrannosauridae]] | ||
| − | + | [[Tyrannosaurinae]] | |
| − | + | [[Teratophoneini]] | |
| − | |||
| + | |grafika = Labocania anomala 2.jpg | ||
| + | |podpis = Rekonstrukcja ''Labocania anomala''. Autor: Alexis Uriostegui Acosta [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Labocania_anomala_2.jpg] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | 30.0° N, 115.7° W~LACM Loc. 7257, Arroyo El Rosario | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Labocania'' to [[rodzaj]] dużego | + | ''Labocania'' to [[rodzaj]] dużego [[teropod]]a żyjącego na terenie dzisiejszego Meksyku w [[późna kreda|późnej kredzie]]. Przez długi czas pozycja systematyczna tego dinozaura była niepewna, jednak w 2024 roku [[Nick Longrich]] oraz [[Hector Rivera-Sylva]] stwierdzili, iż należy do [[Tyrannosauridae]]. |
| + | |||
| + | ==Gatunki== | ||
| + | Obecnie za ważne uważa się dwa gatunki: | ||
| + | |||
| + | ===''L. anomala''=== | ||
| − | + | '''Miejsce:''' Meksyk - Kalifornia Dolna ([[formacja]] [[La Bocana Roja]]) | |
| − | + | ||
| + | '''Czas:''' ???? [[cenoman]]-[[turon]] / ? [[kampan]] <ref>Zobacz: [[La Bocana Roja#Wiek]]</ref> | ||
| + | |||
| + | [[Plik:LabocaniaanomalaBody.png|thumb|Sylwetka ''Labocania'' wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi elementami. Autorka: Daniela Barrera Guevara [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LabocaniaanomalaBody.png]]] | ||
| + | '''Materiał kopalny:''' Materiał labokanii został odkryty w roku [[1970]]. [[Holotyp]] (LACM 20877) to (zob. rysunek): niekompletna czaszka o długości ok. 660 mm (na którą składają się: częściowa k. szczękowa, dystalna część k. kwadratowej, k. czołowa, fragmentaryczna k. zębowa oraz zęby k. przedszczękowej i szczękowej), ponadto szewron (niezilustrowany), proksymalna część k. kulszowej (~750 mm), niekompletna k. łonowa (niezilustrowana), prawie kompletną II kość śródstopia (<507 mm) oraz III paliczek drugiego palca stopy (~115 mm). | ||
| + | |||
| + | [[Plik:LabocaniaScale.png|thumb|Nieaktualna rekostrukcja ''Labocania'' jako przedstawicielki [[Carcharodontosauridae]]. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LabocaniaScale.png].]] | ||
| + | '''Charakterystyka:''' Ponieważ labokania oparta jest na podstawie ubogiego materiału, wykazującego cechy kilku grup, jej pokrewieństwo nie było pewne (''[[incertae sedis]]'' - [[takson]] trudny lub niemożliwy do zaklasyfikowania). [[Ralph Molnar|Molnar]] (1974) zauważył pewne podobieństwa między ''Labocania'' a [[tyranozauryd]]ami, ale są też różnice, np. zęby z przodu szczęki nie mają kształtu D w przekroju, co jest cechą wszystkich tyranozauroidów. W [[2004]] roku [[Thomas Holtz]] w swojej pracy zaliczył ją jako prawdopodobną przedstawicielkę [[Tyrannosauroidea]], choć wcześniej bywała traktowana jako "[[allozauryd]]" ([[parafiletyzm|grupa parafiletyczna]] w stosunku do [[Tyrannosauridae]]) ([[Gregory Paul|Paul]], [[1988]]). Jak donosi nieoficjalnie (online) [[Michael Mortimer]], istnieją dane wskazujące na podobieństwo do [[Carcharodontosauridae]] m.in. ze względu na pneumatyczną kość kwadratową, która występuje też u ''[[Mapusaurus]]'' i ''[[Giganotosaurus]]''; tak też Cau (online, 2009). W obszernej analizie filogenetycznej autorstwa Cau (2024) ''Labocania'' okazała się blisko spokrewniona z ''[[Shaochilong]]'' w obrębie [[Carcharodontosauridae]]. W 2024 roku została jednak potwierdzona przynależność omawianego rodzaju do [[Tyrannosauridae]], a dokładniej do [[klad]]u [[Teratophoneini]]. | ||
| + | |||
| + | ===''L. aguillonae''=== | ||
| + | |||
| + | '''Miejsce:''' Meksyk - Coahuila ([[formacja]] [[Cerro del Pueblo]]) | ||
| + | |||
| + | '''Czas:''' ok. 73,6-72,5 [[Ma]] ([[kampan]]) | ||
| − | + | [[Plik:Labocania aguillonae (skeletal reconstruction).jpg|thumb|Rekonstrukcja szkieletu ''L. aguillonae'' z zaznaceniem na biało odnalezionych skamieniałości. Źródło: [[Rivera-Sylva]] i [[Longrich]], 2024 [https://www.mdpi.com/2813-6284/2/4/12].]] | |
| − | + | '''Materiał kopalny:''' [[Holotyp]] o numerze katalogowym CPC 2974 to bardzo fragmentaryczny szkielet obejmujący kawałki czaszki, kręgów, miednicy oraz nóg (zobacz rysunek obok). Materiał przypisany to niekompletna kość zębowa (CPC 3077) oraz zęby (CPC 3078-3091). | |
| − | + | '''Charakterystyka:''' Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów opisu obydwa gatunki ''Labocania'' należą do grupy [[Teratophoneini]] i są blisko spokrewnione z ''[[Bistahieversor]]'' oraz nienazwanymi taksonami z [[formacja|formacji]] [[Aguja]] oraz [[Two Medicine]]. | |
| − | == | + | ==Etymologia== |
| − | + | Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od nazwy formacji [[La Bocana Roja]], co można przetłumaczyć potocznie jako "czerwone wargi". Epitet gatunkowy ''anomala'' pochodzi od łacińskiego słowa ''anomalous'' i oznacza "odbiegający od normy". Epitet gatunkowy drugiego gatunku ''aguillonae'' honoruje meksykańską paleontolog Martę C. Aguillón, odkrywczynię [[holotyp]]u. | |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Labocania''}} | |
| − | | [[Molnar]], [[1974]] | + | | {{Kpt|[[Ralph Molnar|Molnar]]}}, [[1974]] |
|- | |- | ||
| − | + | | {{V|''L. anomala''}} | |
| − | | [[Molnar]], [[1974]] | + | | {{Kpt|[[Ralph Molnar|Molnar]]}}, [[1974]] |
| + | |- | ||
| + | |{{V|''L. aguillonae''}} | ||
| + | |{{Kpt|[[Rivera-Sylva]]}} i {{Kpt|[[Longrich]]}}, [[2024]] | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Bibliografia == |
| − | <small>Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136. | + | <small>Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). [[doi:10.4435/BSPI.2024.08.]] |
| + | |||
| + | Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136. | ||
| + | |||
| + | Molnar, R. (1974) "A distinctive theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Baja California (Mexico)" Journal of Paleontology. 48(5), 1009-1017. | ||
| + | |||
| + | Ramírez-Velasco, A.A., & Hernández-Rivera, R. (2015) "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico" Boletín Geológico y Minero. 126(1), 63-108. | ||
| + | |||
| + | Rivera-Sylva, H. E., & Longrich, N. R. (2024). "A New Tyrant Dinosaur from the Late Campanian of Mexico Reveals a Tribe of Southern Tyrannosaurs". Fossil Studies, 2(4), 245-272. [[doi:10.3390/fossils2040012]] | ||
| + | |||
| + | Cau, A. (online 2009) [http://theropoda.blogspot.com/2009/06/labocania-anomala-molnar-1974-lultimo.html] | ||
| + | |||
| + | Ford, T. (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Theropods/Labocania.asp] | ||
| + | |||
| + | Mortimer, M. (online) [https://theropoddatabase.github.io/Carnosauria.htm#Labocaniaanomala] | ||
| − | + | <references/></small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 79: | Linia 112: | ||
[[Kategoria:Theropoda]] | [[Kategoria:Theropoda]] | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
| + | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Tyrannosauroidea]] | ||
[[Kategoria:Ameryka Północna]] | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
[[Kategoria:Meksyk]] | [[Kategoria:Meksyk]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
| − | [[Kategoria:Kreda]] | + | [[Kategoria:Kreda]] |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Kampan]] |
| + | [[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:04, 30 wrz 2024
| Autor: | Sebastian Oziemski |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Daniel Madzia, Mateusz Tałanda, Paweł Konarzewski |
| Labocania (labokania) | |
|---|---|
| Długość | ? 8,2 m [1] |
| Wysokość | ? 2,7 m (w biodrach) [1] |
| Masa | ? 2,6 t [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Meksyk - Kalifornia Dolna i Coahuila |
| Czas |
ok. 73,6-72,5 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Labocania anomala. Autor: Alexis Uriostegui Acosta [4] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Labocania to rodzaj dużego teropoda żyjącego na terenie dzisiejszego Meksyku w późnej kredzie. Przez długi czas pozycja systematyczna tego dinozaura była niepewna, jednak w 2024 roku Nick Longrich oraz Hector Rivera-Sylva stwierdzili, iż należy do Tyrannosauridae.
Gatunki
Obecnie za ważne uważa się dwa gatunki:
L. anomala
Miejsce: Meksyk - Kalifornia Dolna (formacja La Bocana Roja)
Czas: ???? cenoman-turon / ? kampan [2]
Materiał kopalny: Materiał labokanii został odkryty w roku 1970. Holotyp (LACM 20877) to (zob. rysunek): niekompletna czaszka o długości ok. 660 mm (na którą składają się: częściowa k. szczękowa, dystalna część k. kwadratowej, k. czołowa, fragmentaryczna k. zębowa oraz zęby k. przedszczękowej i szczękowej), ponadto szewron (niezilustrowany), proksymalna część k. kulszowej (~750 mm), niekompletna k. łonowa (niezilustrowana), prawie kompletną II kość śródstopia (<507 mm) oraz III paliczek drugiego palca stopy (~115 mm).
Charakterystyka: Ponieważ labokania oparta jest na podstawie ubogiego materiału, wykazującego cechy kilku grup, jej pokrewieństwo nie było pewne (incertae sedis - takson trudny lub niemożliwy do zaklasyfikowania). Molnar (1974) zauważył pewne podobieństwa między Labocania a tyranozaurydami, ale są też różnice, np. zęby z przodu szczęki nie mają kształtu D w przekroju, co jest cechą wszystkich tyranozauroidów. W 2004 roku Thomas Holtz w swojej pracy zaliczył ją jako prawdopodobną przedstawicielkę Tyrannosauroidea, choć wcześniej bywała traktowana jako "allozauryd" (grupa parafiletyczna w stosunku do Tyrannosauridae) (Paul, 1988). Jak donosi nieoficjalnie (online) Michael Mortimer, istnieją dane wskazujące na podobieństwo do Carcharodontosauridae m.in. ze względu na pneumatyczną kość kwadratową, która występuje też u Mapusaurus i Giganotosaurus; tak też Cau (online, 2009). W obszernej analizie filogenetycznej autorstwa Cau (2024) Labocania okazała się blisko spokrewniona z Shaochilong w obrębie Carcharodontosauridae. W 2024 roku została jednak potwierdzona przynależność omawianego rodzaju do Tyrannosauridae, a dokładniej do kladu Teratophoneini.
L. aguillonae
Miejsce: Meksyk - Coahuila (formacja Cerro del Pueblo)
Czas: ok. 73,6-72,5 Ma (kampan)
.jpg)
Materiał kopalny: Holotyp o numerze katalogowym CPC 2974 to bardzo fragmentaryczny szkielet obejmujący kawałki czaszki, kręgów, miednicy oraz nóg (zobacz rysunek obok). Materiał przypisany to niekompletna kość zębowa (CPC 3077) oraz zęby (CPC 3078-3091).
Charakterystyka: Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów opisu obydwa gatunki Labocania należą do grupy Teratophoneini i są blisko spokrewnione z Bistahieversor oraz nienazwanymi taksonami z formacji Aguja oraz Two Medicine.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy formacji La Bocana Roja, co można przetłumaczyć potocznie jako "czerwone wargi". Epitet gatunkowy anomala pochodzi od łacińskiego słowa anomalous i oznacza "odbiegający od normy". Epitet gatunkowy drugiego gatunku aguillonae honoruje meksykańską paleontolog Martę C. Aguillón, odkrywczynię holotypu.
Spis gatunków
| Labocania | Molnar, 1974 |
| L. anomala | Molnar, 1974 |
| L. aguillonae | Rivera-Sylva i Longrich, 2024 |
Bibliografia
Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). doi:10.4435/BSPI.2024.08.
Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136.
Molnar, R. (1974) "A distinctive theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Baja California (Mexico)" Journal of Paleontology. 48(5), 1009-1017.
Ramírez-Velasco, A.A., & Hernández-Rivera, R. (2015) "Diversity of late cretaceous dinosaurs from Mexico" Boletín Geológico y Minero. 126(1), 63-108.
Rivera-Sylva, H. E., & Longrich, N. R. (2024). "A New Tyrant Dinosaur from the Late Campanian of Mexico Reveals a Tribe of Southern Tyrannosaurs". Fossil Studies, 2(4), 245-272. doi:10.3390/fossils2040012
Cau, A. (online 2009) [5]
Ford, T. (online) [6]
Mortimer, M. (online) [7]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
- ↑ Zobacz: La Bocana Roja#Wiek
![[4]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Labocania_anomala_2.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LabocaniaanomalaBody.png){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LabocaniaScale.png){kind=link}