Cerasinops: Różnice pomiędzy wersjami
m (Zastępowanie tekstu - "Występowanie3" na "Występowanie") |
m (→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Cerasinops''}} | {{DISPLAYTITLE:''Cerasinops''}} | ||
| − | |||
{{Opis | {{Opis | ||
| − | + | |Autor = [[Sebastian Oziemski]], [[Tomasz Singer]], [[Daniel Madzia]] | |
| − | + | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski]], [[Maciej Ziegler]], [[Kamil Kamiński]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Cerasinops'' (cerasinops) | |
| − | + | |długość = 1,8-2,5 m | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | + | |masa = ok. 120-175 kg | |
| − | + | |dieta = roślinożerny | |
| − | + | |miejsce = [[USA]] - Montana | |
| − | <small> | + | <small>([[formacja]] [[Two Medicine]] - dolna część ogniwa Hagans Crossing)</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|80.2|80}} | |
| − | ok. | + | ok. 80 [[Ma]] <ref>Rogers, R.R., Horner, J.R., J., Ramezani, J., Roberts, E. M., & Varricchio, D. J. (2024) "Updating the Upper Cretaceous (Campanian) Two Medicine Formation of Montana: Lithostratigraphic revisions, new CA-ID-TIMS U-Pb ages, and a calibrated framework of dinosaur occurrences". GSA Bulletin [[doi:10.1130/B37498.1]]</ref> <br> |
| − | <small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> |
| − | + | |systematyka = | |
| + | [[Dinosauria]] | ||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ceratopsia]] | [[Ceratopsia]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Leptoceratopsidae]] | [[Leptoceratopsidae]] | ||
| − | + | |grafika = Cerasinops skeleton.jpg | |
| − | + | |podpis = Zrekonstruowany szkielet ''Cerasinops''. Fot. ケラトプスユウタ [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cerasinops.jpg] | |
| − | + | |PorównanieGrupa = Ceratopsia_bazalne | |
| − | + | |PorównanieDługość = 2 | |
| − | + | |mapa = | |
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Cerasinops'' to opisany w [[2007]] roku przez | + | ''Cerasinops'' to opisany w [[2007]] roku przez [[Brenda Chinnery|Brendę Chinnery]] i [[Jack Horner|Jacka Hornera]] [[bazalny]] [[leptoceratopsyd]], którego skamieniałości zostały odkryte w stanie Montana w późnokredowych skałach [[formacja|formacji]] [[Two Medicine]]. Ich wiek datuje się na [[kampan]]. |
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| − | Dinozaura tego odkryto | + | Dinozaura tego odkryto kilkadziesiąt lat temu, a o fakcie tym pisze już w [[1939]] roku [[Gilmore]]. Okazy USNM (United States National Museum) 13863 i 13864 były pierwotnie przez [[Gilmore]]'a opisane jako ''[[Leptoceratops]]'' [[sp.]] Na podstawie wspólnych cech występujących u USNM 13864 i MOR 300 ([[holotyp]]) stwierdzono, ze chodzi o identyczny [[gatunek]], który zasługuje na nową nazwę [[rodzaj]]ową. |
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Holotyp]] (MOR 300) to niekompletna czaszka oraz szkielet kompletny w 80%. | ||
| + | Materiał przypisany (USNM 13863 i 13864) to częściowe szkielety zawierające czaszkę oraz elementy pozaczaszkowe. | ||
| + | |||
| + | Badanie histologiczne kości wykazało, że [[holotyp|okaz typowy]] ''Cerasinops'' w chwili śmierci miał 11 lat. | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | + | ===Czaszka=== | |
| + | Czaszka ''Cerasinops'' była głęboka, a kostna kryza na karku krótka. W jego kryzie znajdowały się niewielkie okna, co wiąże go z kolei z bardziej [[zaawansowany]]mi neoceratopsami. Jak zauważa (nieoficjalnie) [[Tomasz Singer]], budowa tylnego brzegu kryzy jest nieomal identyczna jak u [[rodzaj]]u ''[[Graciliceratops]]''<ref>Forum Dinozaury.com!, 29 V 2008 r. http://www.forum.dinozaury.com/viewtopic.php?p=25226#p25226</ref>. Może to wnioskować o ponowne przebadanie jego pokrewieństwa. Kości czołowe były ze sobą zrośnięte w linii środkowej i były bardziej wklęsłe niż u ''[[Leptoceratops]]'' oraz ''[[Prenoceratops]]''. Obecność dwóch zębów w kości przedszczękowej upodabnia go trochę do ''[[Protoceratops|Protoceratops andrewsi]]''. Kość szczękowa swoją budową była bardzo podobna do tej u ''[[Leptoceratops]]'', z kolei zębowa była głęboka. Kość nosowa była krótsza i grubsza niż u ''[[Prenoceratops]]''. Na kości jarzmowej nie odnaleziono śladów obecności różka jarzmowego (''epijugal''). Kość kwadratojarzmowa ''Cerasinops'' była mocna i trójkątna, z kolei kwadratowa - długa i prosta. Szeroka, krótka i owalna kość stawowa była osadzona pod kątem 30 stopni względem poziomu. Kość kątowa górna była masywnie zbudowana (Chinnery i Horner, 2007). | ||
| + | |||
| + | ===Szkielet pozaczaszkowy=== | ||
| + | W odróżnieniu od wielu przedstawicieli [[Ceratopsoidea]] i niektórych bazalnych bazalnych [[Neoceratopsia|neoceratopsów]] (np. ''[[Auroraceratops]]'' trzy pierwsze kręgi szyjne nie były ze sobą zrośnięte. Kręgi ogonowe miały bardzo wysokie wyrostki kolczyste. | ||
| + | |||
| + | Obręcz barkowa cerasinopsa przypomina budową tą u [[Neoceratopsia|neoceratopsów]], lecz brakuje w niej najbardziej charakterystycznego elementu - obojczyka. Łopatka ma kształt zbliżony do dorosłych protoceratopsów, mniej wygięta bocznie niż u ''[[Montanoceratops]]'' czy ''[[Leptoceratops]]''. Kość krucza miała podobną długość jak u protoceratopsa. Kształt kości ramiennej przypomina kość ramieniową prenoceratopsa, a jej dystalny koniec był smukły. Autorzy opisu uważają kość ramienną za najbardziej interesujący element szkieletu pozaczaszkowego, ze względu na dobrze zaznaczone przyśrodkowe zagięcie na dystalnym końcu. Ogólna budowa miednicy była zbliżona do innych krewnych cerasinopsa, takich jak prenoceratops czy leptoceratops. Kość udowa ma tę samą długość co piszczel, podobnie jak u montanoceratopsa, i współdzieli kształt kości udowej z młodszym kuzynem. Prawa kość strzałkowa była zrośnięta z prawym piszczelem. Wszystkie kości śródstopia cerasinopsa były blisko siebie ułożone, jedynie IV kość jest delikatnie rozbieżna. Paliczki stopy były długie i spiczaste (Chinnery i Horner, 2007). | ||
| + | |||
| + | Chinnery i Horner (2007) zauważyli, że kończyny przednie były krótkie w stosunku do tylnych. Paul (2010) sugeruje, że w odróżnieniu od swoich kuzynów nie poruszał się na czterech, lecz na dwóch nogach. Kończyny przednie wykazują również unikatową histologię kości. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Cerasinops'' oznacza w dosłownym tłumaczeniu "czereśniowa twarz" (''cerasinus'' to bowiem z łaciny "czereśnia"). Czasem błędnie się ją tłumaczy na "chińskie rogate oblicze" (''cera'' - twarz/oblicze, ''sino ''- chiński). | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Cerasinops'' oznacza w dosłownym tłumaczeniu "czereśniowa twarz" (''cerasinus'' to bowiem z łaciny "czereśnia"). Czasem błędnie się ją tłumaczy na "chińskie rogate oblicze" (''cera'' - twarz/oblicze, ''sino ''- chiński). Epitet gatunkowy ''hodgskissi'' honoruje Wilsona Hodgskissa, właściciela posesji, u którego odnaleziono [[holotyp|okaz typowy]]. |
| − | + | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Cerasinops''}} | |
| − | | [[Chinnery]] i [[Horner]], [[2007]] | + | |{{Kpt|[[Chinnery]]}} i {{Kpt|[[Horner]]}}, [[2007]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''C. hodgskissi''}} | |
| − | | [[Chinnery]] i [[Horner]], [[2007]] | + | |{{Kpt|[[Chinnery]]}} i {{Kpt|[[Horner]]}}, [[2007]] |
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Bibliografia== |
| − | <small> | + | <small>Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]. |
| + | |||
| + | Chinnery, B.J. & Horner, J.R. (2007). "A new neoceratopsian dinosaur linking North American and Asian taxa". Journal of Vertebrate Paleontology. 27 (3): 625–641. | ||
| + | |||
| + | Holtz, T. (2012) ''"Dinosaurs"'' (suplement) [[https://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]] | ||
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs' wyd. Princeton University. | ||
<references/></small> | <references/></small> | ||
| Linia 66: | Linia 78: | ||
[[Kategoria:Ameryka Północna]] | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
[[Kategoria:USA]] | [[Kategoria:USA]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 18:52, 26 paź 2024
| Autor: | Sebastian Oziemski, Tomasz Singer, Daniel Madzia |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler, Kamil Kamiński, Paweł Konarzewski |
| Cerasinops (cerasinops) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 1,8-2,5 m | ||||
| Masa | ok. 120-175 kg | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | USA - Montana
(formacja Two Medicine - dolna część ogniwa Hagans Crossing) | ||||
| Czas |
ok. 80 Ma [1] | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Zrekonstruowany szkielet Cerasinops. Fot. ケラトプスユウタ [1]
Porównanie wielkości Cerasinops i człowieka. | |||||
Wstęp
Cerasinops to opisany w 2007 roku przez Brendę Chinnery i Jacka Hornera bazalny leptoceratopsyd, którego skamieniałości zostały odkryte w stanie Montana w późnokredowych skałach formacji Two Medicine. Ich wiek datuje się na kampan.
Historia taksonu
Dinozaura tego odkryto kilkadziesiąt lat temu, a o fakcie tym pisze już w 1939 roku Gilmore. Okazy USNM (United States National Museum) 13863 i 13864 były pierwotnie przez Gilmore'a opisane jako Leptoceratops sp. Na podstawie wspólnych cech występujących u USNM 13864 i MOR 300 (holotyp) stwierdzono, ze chodzi o identyczny gatunek, który zasługuje na nową nazwę rodzajową.
Materiał kopalny
Holotyp (MOR 300) to niekompletna czaszka oraz szkielet kompletny w 80%. Materiał przypisany (USNM 13863 i 13864) to częściowe szkielety zawierające czaszkę oraz elementy pozaczaszkowe.
Badanie histologiczne kości wykazało, że okaz typowy Cerasinops w chwili śmierci miał 11 lat.
Budowa
Czaszka
Czaszka Cerasinops była głęboka, a kostna kryza na karku krótka. W jego kryzie znajdowały się niewielkie okna, co wiąże go z kolei z bardziej zaawansowanymi neoceratopsami. Jak zauważa (nieoficjalnie) Tomasz Singer, budowa tylnego brzegu kryzy jest nieomal identyczna jak u rodzaju Graciliceratops[2]. Może to wnioskować o ponowne przebadanie jego pokrewieństwa. Kości czołowe były ze sobą zrośnięte w linii środkowej i były bardziej wklęsłe niż u Leptoceratops oraz Prenoceratops. Obecność dwóch zębów w kości przedszczękowej upodabnia go trochę do Protoceratops andrewsi. Kość szczękowa swoją budową była bardzo podobna do tej u Leptoceratops, z kolei zębowa była głęboka. Kość nosowa była krótsza i grubsza niż u Prenoceratops. Na kości jarzmowej nie odnaleziono śladów obecności różka jarzmowego (epijugal). Kość kwadratojarzmowa Cerasinops była mocna i trójkątna, z kolei kwadratowa - długa i prosta. Szeroka, krótka i owalna kość stawowa była osadzona pod kątem 30 stopni względem poziomu. Kość kątowa górna była masywnie zbudowana (Chinnery i Horner, 2007).
Szkielet pozaczaszkowy
W odróżnieniu od wielu przedstawicieli Ceratopsoidea i niektórych bazalnych bazalnych neoceratopsów (np. Auroraceratops trzy pierwsze kręgi szyjne nie były ze sobą zrośnięte. Kręgi ogonowe miały bardzo wysokie wyrostki kolczyste.
Obręcz barkowa cerasinopsa przypomina budową tą u neoceratopsów, lecz brakuje w niej najbardziej charakterystycznego elementu - obojczyka. Łopatka ma kształt zbliżony do dorosłych protoceratopsów, mniej wygięta bocznie niż u Montanoceratops czy Leptoceratops. Kość krucza miała podobną długość jak u protoceratopsa. Kształt kości ramiennej przypomina kość ramieniową prenoceratopsa, a jej dystalny koniec był smukły. Autorzy opisu uważają kość ramienną za najbardziej interesujący element szkieletu pozaczaszkowego, ze względu na dobrze zaznaczone przyśrodkowe zagięcie na dystalnym końcu. Ogólna budowa miednicy była zbliżona do innych krewnych cerasinopsa, takich jak prenoceratops czy leptoceratops. Kość udowa ma tę samą długość co piszczel, podobnie jak u montanoceratopsa, i współdzieli kształt kości udowej z młodszym kuzynem. Prawa kość strzałkowa była zrośnięta z prawym piszczelem. Wszystkie kości śródstopia cerasinopsa były blisko siebie ułożone, jedynie IV kość jest delikatnie rozbieżna. Paliczki stopy były długie i spiczaste (Chinnery i Horner, 2007).
Chinnery i Horner (2007) zauważyli, że kończyny przednie były krótkie w stosunku do tylnych. Paul (2010) sugeruje, że w odróżnieniu od swoich kuzynów nie poruszał się na czterech, lecz na dwóch nogach. Kończyny przednie wykazują również unikatową histologię kości.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Cerasinops oznacza w dosłownym tłumaczeniu "czereśniowa twarz" (cerasinus to bowiem z łaciny "czereśnia"). Czasem błędnie się ją tłumaczy na "chińskie rogate oblicze" (cera - twarz/oblicze, sino - chiński). Epitet gatunkowy hodgskissi honoruje Wilsona Hodgskissa, właściciela posesji, u którego odnaleziono okaz typowy.
Spis gatunków
| Cerasinops | Chinnery i Horner, 2007 |
| C. hodgskissi | Chinnery i Horner, 2007 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.
Chinnery, B.J. & Horner, J.R. (2007). "A new neoceratopsian dinosaur linking North American and Asian taxa". Journal of Vertebrate Paleontology. 27 (3): 625–641.
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[2]]
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs' wyd. Princeton University.
- ↑ Rogers, R.R., Horner, J.R., J., Ramezani, J., Roberts, E. M., & Varricchio, D. J. (2024) "Updating the Upper Cretaceous (Campanian) Two Medicine Formation of Montana: Lithostratigraphic revisions, new CA-ID-TIMS U-Pb ages, and a calibrated framework of dinosaur occurrences". GSA Bulletin doi:10.1130/B37498.1
- ↑ Forum Dinozaury.com!, 29 V 2008 r. http://www.forum.dinozaury.com/viewtopic.php?p=25226#p25226
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cerasinops.jpg){kind=link}