Siats: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Bibliografia)
(Aktualizacja opisu)
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Siats''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor                 = [[Eryk Sroka]], [[Maciej Ziegler]]
−
|-
+
|Korekta                = [[Paweł Konarzewski]]
−
| [[Eryk Sroka]]
+
|nazwa                  = ''Siats'' (siats)  
−
|}
+
|długość                = 11,7 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes. wyd. Princeton University Press. </ref>
−
</small>
+
|wysokość              =
−
 
+
|masa                  = 3,9 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
----
+
|dieta                  = mięsożerny
−
 
+
|miejsce                = [[USA]] - Utah
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small>([[formacja]] [[Cedar Mountain]] - ogniwo Mussentuchit)</small>
−
! colspan=2 | ''Siats'' (Siats)
+
|czas                  = {{Występowanie|95|94}}
−
|-
+
ok. 94,6 [[Ma]] <ref>Tucker, R. T., Zanno, L. E., Huang, H. Q., & Makovicky, P. J. (2020). "A refined temporal framework for newly discovered fossil assemblages of the upper Cedar Mountain Formation (Mussentuchit Member), Mussentuchit Wash, Central Utah". Cretaceous Research, 110, 104384.</ref><br>
−
! '''Długość''':
+
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small>
−
| 12 m
+
|systematyka            =
−
 
+
[[Dinosauria]]
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ok. 6 t
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[USA]] - stan [[Utah]]
 
−
 
 
−
<small>(formacja [[Cedar Mountain]])</small>  
 
−
 
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]'''
 
−
| 98 mln lat temu [[cenoman]]  
 
−
 
 
−
([[późna kreda]])
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 45: Linia 26:
 
[[Carnosauria]] / [[Coelurosauria]]
 
[[Carnosauria]] / [[Coelurosauria]]
  
−
[[Neovenatoridae]] / [[Tyrannosauroidea]]
+
? [[Neovenatoridae]] / ? [[Tyrannosauroidea]]  
  
−
[[Megaraptora]]
+
? [[Megaraptora]] (?? [[Ornithomimosauria]])
 +
|grafika                = Siats reconstruction.png
 +
|podpis                = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Siats''. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Siats_reconstruction.png]
 +
|PorównanieGrupa        =
 +
|PorównanieDługość      =
 +
|mapa                  =
 +
<display_points type="terrain" zoom=4>
 +
Emery County, Utah, USA~ Lokalizacja holotypu ''Siats''
 +
</display_points>
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
[[Plik:5429-siats-meekerorum.jpg|300px|thumb|Rekonstrukcja ''Siats'' stojącego nad upolowaną ofiarą. Autor: Julio Lacerda [http://julio-lacerda.deviantart.com/art/Run-you-Fools-411938518]]]
 +
''Siats'' był wielkim teropodem zamieszkującym dzisiejsze Stany Zjednoczone na początku późnej kredy. Gatunkiem typowym jest ''Siats meekerorum''.
  
−
[[Megaraptoridae]]
+
==Etymologia==
−
|-
+
Nazwa ''Siats'' pochodzi od imienia potwora-ludożercy, pochodzącego z wierzeń indiańskiego plemienia Jutów, a epitet gatunkowy ''meekerorum'' upamiętnia rodzinę Meeker, za wsparcie młodych paleontologów z FMNH.
−
| colspan=2 |[[Plik:5429-siats-meekerorum.jpg|400px]]
 
−
<small>Autor: Julio Lacerda [http://julio-lacerda.deviantart.com/art/Run-you-Fools-411938518]</small>
 
−
|}
 
  
−
==Wstęp==
+
==Odkrycie i opis==
−
''Siats'' był wielkim teropodem zamieszkującym dzisiejsze Stany Zjednoczone we wczesnej górnej kredzie. Gatunkiem typowym jest ''Siats meekerorum''. Jest trzecim największym drapieżnikiem który zamieszkiwał Północną Amerykę (wyprzedzają go tylko ''Tyrannosaurus'' i ''Acrocathosaurus'') oraz jest najmłodszym Allozauroidem dotychczas znalezionym na tym kontynencie.
+
Opisu tego teropoda dokonali w 2013 roku Lindsay E. Zanno i Peter J. Makovicky, na podstawie holotypu o numerze katalogowych FMNH PR 2716.  
  
−
==Etymologia==
+
==Znaczenie odkrycia==
−
Nazwa ''Siats'' pochodzi od imienia potwora-ludożercy, pochodzącego z wierzeń indiańskiego plemienia Jutów, a epitet gatunkowy ''meekerorum'' upamiętnia geologa Johna Caldwela Meekera, który dofinansowywał badania prowadzone nad szczątkami tego teropoda.
+
''Siats'' jest trzecim największym teropodem, który zamieszkiwał Amerykę Północną  (wyprzedzają go tylko ''[[Tyrannosaurus]]'' i ''[[Acrocanthosaurus]]''), choć może być jeszcze wyżej w takim zestawieniu, gdyż odnaleziony okaz nie był dojrzały. ''Siats'' może być najmłodszym [[allozauroid]]em dotychczas znalezionym na tym kontynencie - jeśli należy do tej grupy. Jest też pierwszym prawdopodobnym [[Megaraptora|megaraptorem]] znanym z Ameryki Północnej.
  
−
==Odkrycie i Opis==
+
==Materiał kostny==
−
Na fragmenty szkieletu natrafili paleontolodzy z Muzeów Historii Naturalnej Północnej Karoliny oraz Chicago w USA. Opisu tego teropoda dokonali w 2013 roku Lindsay E. Zanno i Peter J. Makovicky, na podstawie holotypu o numerach katalogowych FMNH PR 2716.  
+
[[Plik:Siats meekerorum skeletal diagram.jpg|300px|thumb|Sylwetka ''Siats'' z zaznaczonymi znanymi elementami. Autor: Paleocolour [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Siats_meekerorum_skeletal_diagram.jpg]]]
 +
[[Holotyp]] (FMNH PR 2716) tego drapieżnika pochodzi od osobnika młodocianego i składa się z częściowego szkieletu pozaczaszkowego w którego skład wchodzą: ?zęby, pięć [[kręg]]ów piersiowych, kręgi ogonowe (do 13), częściowa prawa kość biodrowa, kość kulszowa i strzałkowa, fragmenty kości śródstopia (III i I lub IV), kilka paliczków z lewej i prawej stopy oraz niezidentyfikowane fragmenty (w tym kręgi szyjne lub krzyżowe).
  
−
==Materiał Kostny==
+
[[Paratyp]] (FMNH PR 3059) to ogonowy łuk neuralny, szewron, paliczek stopy i niezidentyfikowane fragmenty.
−
Holotyp tego drapieżnika pochodzi od osobnika młodocianego i składa się z częściowego szkieletu pozaczaszkowego w którego skład wchodzą: pięć kręgów piersiowych, ósmy kręg ogonowy, częściowa prawa kość biodrowa, kość kulszowa i strzałkowa, częściowa lewa kość piszczelowa i kilka paliczków z lewej i prawej stopy.
 
  
 +
==Pozycja filogenetyczna==
 +
[[Tetanurae#Zanno_i_Makovicky.2C_2013|Analiza filogenetyczna autorów opisu]] wskazała, że siats jest [[megaraptora|megaraptorem]] w [[Neovenatoridae]] ([[Avetheropoda]]: [[Carnosauria]]: [[Carcharodontosauria]]). Do [[Carcharodontosauria]] siatsa zalicza również analiza przeprowadzona przez Malafaie i in. (2020).  Bliskie pokrewieństwo z megaraptorami potwierdziła [[Tetanurae#Bell_i_in..2C_2016_.28Ib.29|oparta na niej analiza Bella i in. (2016)]].
 +
[[Tetanurae#Novas_i_in..2C_2013|Analiza Novasa i in. (2013)]], nieuwzględniająca ''Siats'', wskazuje jednak, że megaraptory należą do [[Tyrannosauroidea]] ([[Avetheropoda]]: [[Coelurosauria]]). Novas i in. (2013) wyróżnili 13 cech łączących Megaraptora z celurozaurami. Z tyranozauroidami łączą je 3 cechy a z [[klad]]em ''[[Xiongguanlong]]''+[[Tyrannosauridae]] 13. ''Siats'' ma jedną z tych cech, ale nie ma dwóch (podostałe są nieznane z uwagi na skąpy materiał ''Siats'').
 +
[[Tetanurae#Bell_i_in..2C_2016_.28IIa.29|Oparta na macierzy Novasa i in. analiza Bella i in. (2016)]] wykazała różne pozycje ''Siats'' wśród [[Avetheropoda]], w tym zaawansowane [[Tyrannosauroidea]] i [[Ornithomimosauria]]; tą ostatnią pozycję ujawniła [[Tetanurae#Bell_i_in..2C_2016_.28IIb.29|ich analiza metodą bayesowską]]. Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Naisha i Caua (2022) uplasowała opisywanego teropoda do [[Megaraptora]] jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela tego [[klad]]u. Ich zdaniem [[Megaraptora]] są [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] dla [[Tyrannosauridae]] w obrębie [[Tyrannosauroidea]]. 
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Siats''  
+
|{{V|''Siats''}}
−
| [[Lindsay E. Zanno i Peter J. Makovicky]], [[2013]]
+
| {{Kpt|[[Lindsay Zanno|Zanno]]}} i {{Kpt|[[Peter Makovicky|Makovicky]]}}, [[2013]]
 
|-
 
|-
−
! ''Siats meekerorum''
+
|{{V|''S. meekerorum''}}
−
| [[Lindsay E. Zanno i Peter J. Makovicky]], [[2013]]
+
| {{Kpt|Zanno}} i {{Kpt|Makovicky}}, 2013
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>http://archosaur.us/theropoddatabase/Coelurosauria.htm#Siatsmeekerorum</small>
+
<small>Bell, P.R., Cau, A., Fanti, F., & Smith, E.T. (2016) "A large- clawed theropod (Dinosauria: Tetanurae) from the Lower Cretaceous of Australia and the Gondwanan origin of megaraptorid theropods" Gondwana Research, 36, 473-487. [[doi:10.1016/j.gr.2015.08.004]]
 +
 
 +
Malafaia, E., Mocho, P., Escaso, F., & Ortega, F. (2020). "A new carcharodontosaurian theropod from the Lusitanian Basin: evidence of allosauroid sympatry in the European Late Jurassic". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(1), e1768106. [[doi:10.1080/02724634.2020.1768106]]
 +
 
 +
Mortimer, M. (online) [https://theropoddatabase.com/Coelurosauria.htm#Siatsmeekerorum]
 +
 
 +
Naish, D. & Cau, A. (2022). "The osteology and affinities of ''Eotyrannus lengi'', a tyrannosauroid theropod from the Wealden Supergroup of southern England". PeerJ 10:e12727 [[doi:10.7717/peerj.12727]].
 +
 
 +
Novas, F.E., Agnolín, F.L., Ezcurra, M.D., Porfiri, J. & Canale, J.I. (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research, 45, 174-215. [[doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001]]
 +
 
 +
Zanno, L.E. & Makovicky, P.J. (2013) "Neovenatorid theropods are apex predators in the Late Cretaceous of North America" Nature Communications, 4, 2827. [[doi:10.1038/ncomms3827]]
  
−
<References/>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 86: Linia 90:
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 +
[[Kategoria:Megaraptora]]
 
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 
[[Kategoria:USA]]
 
[[Kategoria:USA]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
−
[[Kategoria:cenoman]]
+
[[Kategoria:Cenoman]]

Aktualna wersja na dzień 20:47, 1 sty 2023

Autor: Eryk Sroka, Maciej Ziegler
Korekta: Paweł Konarzewski

Siats (siats)
Długość 11,7 m [1]
Masa 3,9 t [1]
Dieta mięsożerny
Miejsce USA - Utah

(formacja Cedar Mountain - ogniwo Mussentuchit)

Czas
252 201 145
66

ok. 94,6 Ma [2]
późna kreda (cenoman)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Avetheropoda

Carnosauria / Coelurosauria

? Neovenatoridae / ? Tyrannosauroidea

? Megaraptora (?? Ornithomimosauria)

Siats reconstruction.png
Rekonstrukcja przyżyciowa Siats. Autor: PaleoNeolitic [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Rekonstrukcja Siats stojącego nad upolowaną ofiarą. Autor: Julio Lacerda [1]

Siats był wielkim teropodem zamieszkującym dzisiejsze Stany Zjednoczone na początku późnej kredy. Gatunkiem typowym jest Siats meekerorum.

Etymologia

Nazwa Siats pochodzi od imienia potwora-ludożercy, pochodzącego z wierzeń indiańskiego plemienia Jutów, a epitet gatunkowy meekerorum upamiętnia rodzinę Meeker, za wsparcie młodych paleontologów z FMNH.

Odkrycie i opis

Opisu tego teropoda dokonali w 2013 roku Lindsay E. Zanno i Peter J. Makovicky, na podstawie holotypu o numerze katalogowych FMNH PR 2716.

Znaczenie odkrycia

Siats jest trzecim największym teropodem, który zamieszkiwał Amerykę Północną (wyprzedzają go tylko Tyrannosaurus i Acrocanthosaurus), choć może być jeszcze wyżej w takim zestawieniu, gdyż odnaleziony okaz nie był dojrzały. Siats może być najmłodszym allozauroidem dotychczas znalezionym na tym kontynencie - jeśli należy do tej grupy. Jest też pierwszym prawdopodobnym megaraptorem znanym z Ameryki Północnej.

Materiał kostny

Sylwetka Siats z zaznaczonymi znanymi elementami. Autor: Paleocolour [2]

Holotyp (FMNH PR 2716) tego drapieżnika pochodzi od osobnika młodocianego i składa się z częściowego szkieletu pozaczaszkowego w którego skład wchodzą: ?zęby, pięć kręgów piersiowych, kręgi ogonowe (do 13), częściowa prawa kość biodrowa, kość kulszowa i strzałkowa, fragmenty kości śródstopia (III i I lub IV), kilka paliczków z lewej i prawej stopy oraz niezidentyfikowane fragmenty (w tym kręgi szyjne lub krzyżowe).

Paratyp (FMNH PR 3059) to ogonowy łuk neuralny, szewron, paliczek stopy i niezidentyfikowane fragmenty.

Pozycja filogenetyczna

Analiza filogenetyczna autorów opisu wskazała, że siats jest megaraptorem w Neovenatoridae (Avetheropoda: Carnosauria: Carcharodontosauria). Do Carcharodontosauria siatsa zalicza również analiza przeprowadzona przez Malafaie i in. (2020). Bliskie pokrewieństwo z megaraptorami potwierdziła oparta na niej analiza Bella i in. (2016). Analiza Novasa i in. (2013), nieuwzględniająca Siats, wskazuje jednak, że megaraptory należą do Tyrannosauroidea (Avetheropoda: Coelurosauria). Novas i in. (2013) wyróżnili 13 cech łączących Megaraptora z celurozaurami. Z tyranozauroidami łączą je 3 cechy a z kladem Xiongguanlong+Tyrannosauridae 13. Siats ma jedną z tych cech, ale nie ma dwóch (podostałe są nieznane z uwagi na skąpy materiał Siats). Oparta na macierzy Novasa i in. analiza Bella i in. (2016) wykazała różne pozycje Siats wśród Avetheropoda, w tym zaawansowane Tyrannosauroidea i Ornithomimosauria; tą ostatnią pozycję ujawniła ich analiza metodą bayesowską. Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Naisha i Caua (2022) uplasowała opisywanego teropoda do Megaraptora jako najbardziej bazalnego przedstawiciela tego kladu. Ich zdaniem Megaraptora są taksonem siostrzanym dla Tyrannosauridae w obrębie Tyrannosauroidea.

Spis gatunków

Siats Zanno i Makovicky, 2013
S. meekerorum Zanno i Makovicky, 2013

Bibliografia

Bell, P.R., Cau, A., Fanti, F., & Smith, E.T. (2016) "A large- clawed theropod (Dinosauria: Tetanurae) from the Lower Cretaceous of Australia and the Gondwanan origin of megaraptorid theropods" Gondwana Research, 36, 473-487. doi:10.1016/j.gr.2015.08.004

Malafaia, E., Mocho, P., Escaso, F., & Ortega, F. (2020). "A new carcharodontosaurian theropod from the Lusitanian Basin: evidence of allosauroid sympatry in the European Late Jurassic". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(1), e1768106. doi:10.1080/02724634.2020.1768106

Mortimer, M. (online) [4]

Naish, D. & Cau, A. (2022). "The osteology and affinities of Eotyrannus lengi, a tyrannosauroid theropod from the Wealden Supergroup of southern England". PeerJ 10:e12727 doi:10.7717/peerj.12727.

Novas, F.E., Agnolín, F.L., Ezcurra, M.D., Porfiri, J. & Canale, J.I. (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research, 45, 174-215. doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001

Zanno, L.E. & Makovicky, P.J. (2013) "Neovenatorid theropods are apex predators in the Late Cretaceous of North America" Nature Communications, 4, 2827. doi:10.1038/ncomms3827

  1. ↑ 1,0 1,1 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes. wyd. Princeton University Press.
  2. ↑ Tucker, R. T., Zanno, L. E., Huang, H. Q., & Makovicky, P. J. (2020). "A refined temporal framework for newly discovered fossil assemblages of the upper Cedar Mountain Formation (Mussentuchit Member), Mussentuchit Wash, Central Utah". Cretaceous Research, 110, 104384.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Siats&oldid=27951”