Pycnonemosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(poprawki kolejne) |
|||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]]em jest okaz oznaczony numerem katalogowym DGM 859-R. Obejmuje on pięć zębów, fragmenty żebra, dwa niekompletne kręgi | + | [[Holotyp]]em jest okaz oznaczony numerem katalogowym DGM 859-R. Obejmuje on pięć zębów, fragmenty żebra, dwa niekompletne kręgi ogonowe, cztery trzony kręgów ogonowych, wyrostek poprzeczny kręgu ogonowego, dalszą część prawej kości łonowej, prawą kość piszczelową i dalszą część prawej kości strzałkowej. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Pycnonemosaurus'' był jednym z największych abelizaurydów, nie wiadomo jednak dokładnie jakie osiągał rozmiary. Wg Grillo i Delcourta (2017) był on największym przedstawicielem swojej rodziny, osiągając długość 8,93 ± 0,31 m, więcej niż ''[[Carnotaurus]]'' czy ''[[Ekrixinatosaurus]]''. Wg wspomnianych autorów jego kości są większe niż u jakiegokolwiek znanego abelizauroida. Wcześniejsze oszacowania były jednak przeważnie mniejsze, dając mu 6-7 m (z wyjątkiem rekonstrukcji Eliasa [2011 online] - 9,4 m). Holotyp ma niezrośnięte łuki neuralne i trzony kręgów ogonowych (Kellner i Campos [2002]), a ponieważ zrośnięcia postępują od tyłu do przodu kręgosłupa (Irmis, 2007) sugeruje to młody wiek okazu. Być może więc teropod ten osiągał jeszcze większe rozmiary. | + | ''Pycnonemosaurus'' był jednym z największych abelizaurydów, nie wiadomo jednak dokładnie jakie osiągał rozmiary. Wg Grillo i Delcourta (2017) był on największym przedstawicielem swojej rodziny, osiągając długość 8,93 ± 0,31 m, więcej niż ''[[Carnotaurus]]'' czy ''[[Ekrixinatosaurus]]''. Wg wspomnianych autorów jego kości są większe niż u jakiegokolwiek znanego abelizauroida. Wcześniejsze oszacowania były jednak przeważnie mniejsze, dając mu 6-7 m (z wyjątkiem rekonstrukcji Eliasa [2011 online] - 9,4 m). Holotyp ma niezrośnięte łuki neuralne i trzony kręgów ogonowych (Kellner i Campos [2002]), a ponieważ zrośnięcia postępują od tyłu do przodu kręgosłupa (Irmis, 2007) sugeruje to młody wiek okazu, jednak dokładny etap ontogenezy pozostaje nieznany (Delcourt, 2017). Być może więc teropod ten osiągał jeszcze większe rozmiary. |
| − | ''Pycnonemosaurus'' wyróżniał się grzebieniem knemialnym (ang. ''cnemial crest'') na kości piszczelowej w kształcie siekiery (choć piszczele zaawansowanych abelizaurydów są podobne do siebie, co jest widoczne np. na rys. 1 w pracy Grillo i Delcourta [2017]) i względnie małą stopką kości łonowej (Kellner i Campos, 2002; dokładne proporcje są jednak nieznane, a cecha ta może w podobnym stopniu występować u ''Ekrixinatosaurus'' [Calvo i in., 2004) i ''Rahiolisaurus'' [Novas i in., 2010]). | + | Kręgi ogonowe miały haczykowate wyrostki poprzeczne z przednio-dystalnym, krótkim i pochylonym rozszerzeniem (Delcourt, 2017) oraz proporcjonalnie szerokie podstawy łuków neuralnych ([[Matthew Carrano|Carrano]] i [[Scott Sampson|Sampson]], 2008). Kości piszczelowe były silne i masywne, z dobrze rozwiniętymi i brzusznie rozszerzonymi bocznymi kostkami (ang. ''malleous'') (Delcourt, 2017). Wg autorów opisu, ''Pycnonemosaurus'' wyróżniał się również grzebieniem knemialnym (ang. ''cnemial crest'') na kości piszczelowej w kształcie siekiery (choć piszczele zaawansowanych abelizaurydów są podobne do siebie, co jest widoczne np. na rys. 1 w pracy Grillo i Delcourta [2017]) i względnie małą, zaokrągloną stopką kości łonowej (Kellner i Campos, 2002; dokładne proporcje są jednak nieznane, a cecha ta może w podobnym stopniu występować u ''Ekrixinatosaurus'' [Calvo i in., 2004) i ''Rahiolisaurus'' [Novas i in., 2010]). Kość łonowa charakteryzowała się też brzusznie pochylonym przednim dalszym końcem (Delcourt, 2017). |
[[Plik: Pycnonemosaurus nevesi by vasix.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja pycnonemozaura w podmokłym środowisku. Autor: Vasika Yasanjith Udura [http://vasix.deviantart.com/art/Pycnonemosaurus-nevesi-344054328].]] | [[Plik: Pycnonemosaurus nevesi by vasix.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja pycnonemozaura w podmokłym środowisku. Autor: Vasika Yasanjith Udura [http://vasix.deviantart.com/art/Pycnonemosaurus-nevesi-344054328].]] | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | ''Pycnonemosaurus'' prawdopodobnie (zob. niżej) występował razem z kilkoma średnich rozmiarów zauropodami, takimi jak ''[[Adamantisaurus]]'', ''[[ | + | ''Pycnonemosaurus'' prawdopodobnie (zob. niżej) występował razem z kilkoma średnich rozmiarów zauropodami, takimi jak ''[[Adamantisaurus]]'', ''[[Aeolosaurus]]'' i ''[[Gondwanatitan]]'', oraz większym ''[[Maxakalisaurus]]''. Mogły one stanowić potencjalne ofiary pycnonemozaura, zwłaszcza mniejsze rodzaje. Prawdopodobnie zajmował on pozycje na szczycie łańcucha pokarmowego, choć mógł tam żyć również drugi, nieopisany jeszcze abelizauryd (Carrano i Sampson, 2008). Obok niego żyły też mniejsze, nieopisane [[Unenlagiinae|unenlaginy]] (Candeiro i in., 2012), które nie stanowiły konkurencji dla dorosłych pycnonemozaurów. Oprócz dinozaurów liczne były różnego rodzaju krokodylomorfy, w tym dosyć duże formy lodowe, jak ''Baurusuchus''. |
Datowanie formacji Adamantina jest niepewne. Carrano i Sampson (2008) wskazują na [[turon]]-[[santon]]. Natomiast wg Filippi i in. (2016) oraz Longricha i in. (2017) był to [[mastrycht]]. Szczątki pycnonemozaura być może pochodzą jednak z odrębnej formacji Quilombinho (Weska, 2006). | Datowanie formacji Adamantina jest niepewne. Carrano i Sampson (2008) wskazują na [[turon]]-[[santon]]. Natomiast wg Filippi i in. (2016) oraz Longricha i in. (2017) był to [[mastrycht]]. Szczątki pycnonemozaura być może pochodzą jednak z odrębnej formacji Quilombinho (Weska, 2006). | ||
| Linia 88: | Linia 88: | ||
Coria, R.A. , Currie, P.J. & Paulina Carabajal, A. (2006) "A new abelisauroid theropod from northwestern Patagonia" Canadian Journal of Earth Sciences, 43(9), 1283-1289. [[doi:10.1139/E06-025]]. | Coria, R.A. , Currie, P.J. & Paulina Carabajal, A. (2006) "A new abelisauroid theropod from northwestern Patagonia" Canadian Journal of Earth Sciences, 43(9), 1283-1289. [[doi:10.1139/E06-025]]. | ||
| + | |||
| + | Delcourt, R. (2017) ”Revised morphology of ''Pycnonemosaurus nevesi'' Kellner & Campos, 2002 (Theropoda: Abelisauridae) and its phylogenetic relationships.” Zootaxa 4276(1): 1-45 [[DOI:http://dx.doi.org/10.11646/zootaxa.4276.1.1]] | ||
Elias, F. (online 2011) [http://www.deviantart.com/art/Pycnonemosaurus-nevesi-skeleto-259000865]. | Elias, F. (online 2011) [http://www.deviantart.com/art/Pycnonemosaurus-nevesi-skeleto-259000865]. | ||
| Linia 93: | Linia 95: | ||
Filippi, L.S., Méndez, A.H., Juarez Válieri, R.D. & Garrido, A.C. (2016) "A new brachyrostran with hypertrophied axial structures reveals an unexpected radiation of latest Cretaceous abelisaurids" Cretaceous Research, 61, 209-219. [[doi:10.1016/j.cretres.2015.12.018]]. | Filippi, L.S., Méndez, A.H., Juarez Válieri, R.D. & Garrido, A.C. (2016) "A new brachyrostran with hypertrophied axial structures reveals an unexpected radiation of latest Cretaceous abelisaurids" Cretaceous Research, 61, 209-219. [[doi:10.1016/j.cretres.2015.12.018]]. | ||
| − | Grillo, O.N. & Delcourt, R. (2017) "Allometry and body length of abelisauroid theropods: Pycnonemosaurus nevesi is the new king" Cretaceous Research, 69, 71-89. [[doi:10.1016/j.cretres.2016.09.001]] | + | Grillo, O.N. & Delcourt, R. (2017) "Allometry and body length of abelisauroid theropods: ''Pycnonemosaurus nevesi'' is the new king" Cretaceous Research, 69, 71-89. [[doi:10.1016/j.cretres.2016.09.001]] |
Irmis, R.B. (2007) "Axial skeleton ontogeny in the Parasuchia (Archosauria: Pseudosuchia) and its implications for ontogenetic determination in archosaurs" Journal of vertebrate Paleontology, 27(2), 350-361. [[doi:10.1671/0272-4634(2007)27[350:ASOITP]2.0.CO;2]]. | Irmis, R.B. (2007) "Axial skeleton ontogeny in the Parasuchia (Archosauria: Pseudosuchia) and its implications for ontogenetic determination in archosaurs" Journal of vertebrate Paleontology, 27(2), 350-361. [[doi:10.1671/0272-4634(2007)27[350:ASOITP]2.0.CO;2]]. | ||
| Linia 101: | Linia 103: | ||
Longrich, N.R.; Pereda-Suberbiola, X.; Jalil, N.-E.; Khaldoune, F.; Jourani, E. (2017). "An abelisaurid from the latest Cretaceous (late Maastrichtian) of Morocco, North Africa". Cretaceous Research. [[doi:10.1016/j.cretres.2017.03.021]] | Longrich, N.R.; Pereda-Suberbiola, X.; Jalil, N.-E.; Khaldoune, F.; Jourani, E. (2017). "An abelisaurid from the latest Cretaceous (late Maastrichtian) of Morocco, North Africa". Cretaceous Research. [[doi:10.1016/j.cretres.2017.03.021]] | ||
| − | Novas, F.E., Chaterjee, S., Rudra, D.K. & Datta, P.M. (2010) "Rahiolisaurus gujaratensis, n. gen. n. sp., A New Abelisaurid Theropod from the Late Cretaceous of India" [w:] Bandyopadhyay, S. (red.) "New aspects of mesozoic biodiversity" Lecture Notes in Earth Science, 132, 45-62. | + | Novas, F.E., Chaterjee, S., Rudra, D.K. & Datta, P.M. (2010) "''Rahiolisaurus gujaratensis'', n. gen. n. sp., A New Abelisaurid Theropod from the Late Cretaceous of India" [w:] Bandyopadhyay, S. (red.) "New aspects of mesozoic biodiversity" Lecture Notes in Earth Science, 132, 45-62. |
Weska, R.K. (2006) "Uma síntese do Cretáceo Superior Mato-Grossense". Geociências, 25(1), 71-81. | Weska, R.K. (2006) "Uma síntese do Cretáceo Superior Mato-Grossense". Geociências, 25(1), 71-81. | ||
Aktualna wersja na dzień 20:17, 31 sie 2019
| Autor: | Korekta: |
| Kamil Kamiński | Maciej Ziegler |
| Pycnonemosaurus (pycnonemozaur) | |
|---|---|
| Długość: | >9,4 m |
| Masa: | >1,2 t |
| Miejsce występowania: | Brazylia, Mato Grosso |
| Czas występowania | późna kreda (turon-santon / mastrycht) |
| Systematyka | Dinosauria
(?)[1] Abelisauridae |
Sylwetka Pycnonemosaurus, na niebiesko zaznaczono znaleziono kości.
| |
Wstęp
Pycnonemosaurus był dużym mięsożernym teropodem, występującym na obszarze dzisiejszej Brazylii w późnej kredzie. Był to jeden z największych przedstawicieli Abelisauridae, jednak niedostatek materiału kopalnego utrudnia dokładne oszacowanie rozmiarów. Znaleziono tylko nieliczne fragmenty jego szkieletu. Niepewne jest również datowanie jego szczątków. Pycnonemosaurus został nazwany i opisany w 2002 r. przez duet paleontologów: Alexandra Kellnera i Diogenesa-de-Almeidę Camposa.
Materiał kopalny
Holotypem jest okaz oznaczony numerem katalogowym DGM 859-R. Obejmuje on pięć zębów, fragmenty żebra, dwa niekompletne kręgi ogonowe, cztery trzony kręgów ogonowych, wyrostek poprzeczny kręgu ogonowego, dalszą część prawej kości łonowej, prawą kość piszczelową i dalszą część prawej kości strzałkowej.
Etymologia
Nazwa Pycnonemosaurus pochodzi od greckich słów pycnos („gruby”), nemos („las”) oraz sauros („jaszczur”, „gad”). Stanowi ona nawiązanie do brazylijskiego stanu Mato Grosso, co w języku portugalskim oznacza „gruby las”. Epitet gatunkowy nevesi honoruje Iedo Batistę Nevesa.
Budowa
Pycnonemosaurus był jednym z największych abelizaurydów, nie wiadomo jednak dokładnie jakie osiągał rozmiary. Wg Grillo i Delcourta (2017) był on największym przedstawicielem swojej rodziny, osiągając długość 8,93 ± 0,31 m, więcej niż Carnotaurus czy Ekrixinatosaurus. Wg wspomnianych autorów jego kości są większe niż u jakiegokolwiek znanego abelizauroida. Wcześniejsze oszacowania były jednak przeważnie mniejsze, dając mu 6-7 m (z wyjątkiem rekonstrukcji Eliasa [2011 online] - 9,4 m). Holotyp ma niezrośnięte łuki neuralne i trzony kręgów ogonowych (Kellner i Campos [2002]), a ponieważ zrośnięcia postępują od tyłu do przodu kręgosłupa (Irmis, 2007) sugeruje to młody wiek okazu, jednak dokładny etap ontogenezy pozostaje nieznany (Delcourt, 2017). Być może więc teropod ten osiągał jeszcze większe rozmiary.
Kręgi ogonowe miały haczykowate wyrostki poprzeczne z przednio-dystalnym, krótkim i pochylonym rozszerzeniem (Delcourt, 2017) oraz proporcjonalnie szerokie podstawy łuków neuralnych (Carrano i Sampson, 2008). Kości piszczelowe były silne i masywne, z dobrze rozwiniętymi i brzusznie rozszerzonymi bocznymi kostkami (ang. malleous) (Delcourt, 2017). Wg autorów opisu, Pycnonemosaurus wyróżniał się również grzebieniem knemialnym (ang. cnemial crest) na kości piszczelowej w kształcie siekiery (choć piszczele zaawansowanych abelizaurydów są podobne do siebie, co jest widoczne np. na rys. 1 w pracy Grillo i Delcourta [2017]) i względnie małą, zaokrągloną stopką kości łonowej (Kellner i Campos, 2002; dokładne proporcje są jednak nieznane, a cecha ta może w podobnym stopniu występować u Ekrixinatosaurus [Calvo i in., 2004) i Rahiolisaurus [Novas i in., 2010]). Kość łonowa charakteryzowała się też brzusznie pochylonym przednim dalszym końcem (Delcourt, 2017).
Paleoekologia
Pycnonemosaurus prawdopodobnie (zob. niżej) występował razem z kilkoma średnich rozmiarów zauropodami, takimi jak Adamantisaurus, Aeolosaurus i Gondwanatitan, oraz większym Maxakalisaurus. Mogły one stanowić potencjalne ofiary pycnonemozaura, zwłaszcza mniejsze rodzaje. Prawdopodobnie zajmował on pozycje na szczycie łańcucha pokarmowego, choć mógł tam żyć również drugi, nieopisany jeszcze abelizauryd (Carrano i Sampson, 2008). Obok niego żyły też mniejsze, nieopisane unenlaginy (Candeiro i in., 2012), które nie stanowiły konkurencji dla dorosłych pycnonemozaurów. Oprócz dinozaurów liczne były różnego rodzaju krokodylomorfy, w tym dosyć duże formy lodowe, jak Baurusuchus.
Datowanie formacji Adamantina jest niepewne. Carrano i Sampson (2008) wskazują na turon-santon. Natomiast wg Filippi i in. (2016) oraz Longricha i in. (2017) był to mastrycht. Szczątki pycnonemozaura być może pochodzą jednak z odrębnej formacji Quilombinho (Weska, 2006).
Spis gatunków
| Pycnonemosaurus | Kellner i Camposs, 2002 |
| P. nevesi | Kellner i Camposs, 2002 |
Bibliografia
Calvo, J.O., Rubilar, D., Moreno, K. (2004) "A new Abelisauridae (Dinosauria: Theropoda) from northwest Patagonia" Ameghiniana, 41(4), 555-563.
Candeiro, C.R.A., Cau, A., Fanti, F., Nava, W.R., Novas, F.E. (2012). "First evidence of an unenlagiid (Dinosauria, Theropoda, Maniraptora) from the Bauru Group, Brazil". Cretaceous Research. 37, 223–226 doi:10.1016/j.cretres.2012.04.001.
Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 182-236. doi:10.1017/S1477201907002246.
Coria, R.A. , Currie, P.J. & Paulina Carabajal, A. (2006) "A new abelisauroid theropod from northwestern Patagonia" Canadian Journal of Earth Sciences, 43(9), 1283-1289. doi:10.1139/E06-025.
Delcourt, R. (2017) ”Revised morphology of Pycnonemosaurus nevesi Kellner & Campos, 2002 (Theropoda: Abelisauridae) and its phylogenetic relationships.” Zootaxa 4276(1): 1-45 DOI:http://dx.doi.org/10.11646/zootaxa.4276.1.1
Elias, F. (online 2011) [3].
Filippi, L.S., Méndez, A.H., Juarez Válieri, R.D. & Garrido, A.C. (2016) "A new brachyrostran with hypertrophied axial structures reveals an unexpected radiation of latest Cretaceous abelisaurids" Cretaceous Research, 61, 209-219. doi:10.1016/j.cretres.2015.12.018.
Grillo, O.N. & Delcourt, R. (2017) "Allometry and body length of abelisauroid theropods: Pycnonemosaurus nevesi is the new king" Cretaceous Research, 69, 71-89. doi:10.1016/j.cretres.2016.09.001
Irmis, R.B. (2007) "Axial skeleton ontogeny in the Parasuchia (Archosauria: Pseudosuchia) and its implications for ontogenetic determination in archosaurs" Journal of vertebrate Paleontology, 27(2), 350-361. [[doi:10.1671/0272-4634(2007)27[350:ASOITP]2.0.CO;2]].
Kellner, A.W.A., Campos, D.A. (2002). "On a theropod dinosaur (Abelisauria) from the continental Cretaceous of Brazil". Arquivos do Museu Nacional. 60(3), 163-170.
Longrich, N.R.; Pereda-Suberbiola, X.; Jalil, N.-E.; Khaldoune, F.; Jourani, E. (2017). "An abelisaurid from the latest Cretaceous (late Maastrichtian) of Morocco, North Africa". Cretaceous Research. doi:10.1016/j.cretres.2017.03.021
Novas, F.E., Chaterjee, S., Rudra, D.K. & Datta, P.M. (2010) "Rahiolisaurus gujaratensis, n. gen. n. sp., A New Abelisaurid Theropod from the Late Cretaceous of India" [w:] Bandyopadhyay, S. (red.) "New aspects of mesozoic biodiversity" Lecture Notes in Earth Science, 132, 45-62.
Weska, R.K. (2006) "Uma síntese do Cretáceo Superior Mato-Grossense". Geociências, 25(1), 71-81.
- ↑ Coria i in. (2006) podważają przynależność do Abelisauridae.
- ↑ Systematyka za Longrich i in., 2017. Alternatywna systematyka to:
1) Brachyrostra: Furileusauria (Tortosa i in., 2014 i Filippi i in., 2016);
2) Neoceratosauria: Abelisauroidea: Carnotaurinae: Brachyrostra (Wang i in., 2017).
