Gondwanatitan
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Marcin Szermański |
| Gondwanatitan (gondwanatytan) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 6-8,2 m |
| Masa: | ok. 1 t |
| Miejsce występowania: | Brazylia - stan Sao Paulo,
region Álvares Machado (formacja Adamantina) |
| Czas występowania | późna kreda (mastrycht) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Rinconsaurus. Autor: Stephen O'Connor. | |
Wstęp
Gondwanatitan to rodzaj małego tytanozaura, który żył podczas późnej kredy na terenach obecnej Brazylii. Gatunek typowy, G. faustoi, został opisany przez Alexandra Kellnera i Sergio Azevedo w 1999 roku na podstawie niekompletnego szkieletu odkrytego w regionie Álvares Machado.
Materiał kopalny
Na holotyp (MN 4111-V) składają się: kręgi (2 częściowe szyjne, 7 grzbietowych, 6 krzyżowych, 24 ogonowe (niektóre artykułowane) oraz 4 niezidentyfikowane), proksymalna część lewej łopatki, elementy miednicy (niekompletna lewa kość biodrowa, środkowe części obu kości łonowych i obie niekompletne kości kulszowe), obie kości ramienne i obie piszczelowe, kilka(naście) (ang. several) pozostałości żeber oraz kilka(naście) niezidentyfikowanych elementów.
Klasyfikacja
Wg autorów opisu gondwanatytana, nie jest on blisko spokrewniony z przedstawicielami kladu Saltasaurinae, a także z bazalnymi tytanozaurami, jak Andesaurus i Malawisaurus (np. Santucci i Arruda-Campos, 2011). Dzieli on co najmniej jedną wspólną cechę unikalną z Aeolosaurus, co świadczy o ich bliskim pokrewieństwie – pojawiły się nawet spekulacje, że jest jego młodszym synonimem, choć jak utrzymuje Candeiro (2010) różnią się kilkoma istotnymi szczegółami anatomicznymi.
Gondwanatitan ma być także wg niektórych bliski Austrosaurus i Lirainosaurus, natomiast wg badań Santucciego i Arrudy-Camposa (2011) prócz gatunków aelozaura blisko mu do Maxakalisaurus, Panamericansaurus i Rinconsaurus, które mają być od niego bardziej bazalne. Wg późniejszych analiz jego najbliższymi krewniakami w ramach kladu Aeolosaurini były gatunki aelozaura (Silva i in., 2019) lub Overosaurus (Gorscak i O’Connor, 2019).
Etymologia
Jego nazwa rodzajowa oznacza "tytan z Gondwany" i pochodzi od nazwy dawnego superkontynentu - Gondwany. Jednak nie był on taki duży, jak mógłby na to wskazywać przyrostek titan. Epitet gatunkowy został nadany na cześć brazylijskiego paleontologa Fausto Luiza de Souza Cunha.
Spis gatunków
| Gondwanatitan | Kellner i Azevedo, 1999 |
| Gondwanatitan faustoi | Kellner i Azevedo, 1999 |
| = Aeolosaurus faustoi | (Kellner i Azevedo, 1999) Bertini, Santucci, Ribeiro i de Arruda-Campos, 2000 |
Bibliografia
Candeiro, C.R.A, Martinelli, A.G, Avilla, L.S & Rich, T.H. (2006) Tetrapods from the Upper Cretaceous (Turonian-Maastrichtian) Bauru Group of Brazil: a reappraisal. Cretaceous Research 27 (6): 923-946 doi:10.1016/j.cretres.2006.05.002
Candeiro, C.R.A. (2010) "Record of the genus Aeolosaurus (Sauropoda, Titanosauria) in the Late Cretaceous of South America: paleogeographic implications" Estudios Geológicos, 66(2), 243-253.
Gorscak, E., O’Connor, P.M. (2019). “A new African Titanosaurian Sauropod Dinosaur from the middle Cretaceous Galula Formation (Mtuka Member), Rukwa Rift Basin, Southwestern Tanzania.” „PLOS ONE”, 14 (2), e0211412. DOI: 10.1371/journal.pone.0211412.
Kellner, A.W.A. & de Azevedo, S.A.K. (1999). "A new sauropod dinosaur (Titanosauria) from the Late Cretaceous of Brazil" in: Tomida, Y., Rich, T.H., and Vickers-Rich, P. (eds.), Proceedings of the Second Gondwanan Dinosaur Symposium, National Science Museum Monographs 15: 111-142
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Santucci, R.M. & de Arruda-Campos, A.C. (2011) "A new sauropod (Macronaria, Titanosauria) from the Adamantina Formation, Bauru Group, Upper Cretaceous of Brazil and the phylogenetic relationships of Aeolosaurini" Zootaxa, 3085, 1–33.
Silva, J.C.G. Jr., Marinho, T.S., Martinelli, A.G., Langer, M.C. (2019). "Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil". Zootaxa. 4577 (3): 401–438. doi:10.11646/zootaxa.4577.3.1.
Elias, F. (2011, online): http://felipe-elias-portfolio.blogspot.com/2011/04/gondwanatitan-faustoi-2011.html
