Utahceratops: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
[[Chasmosaurinae]] | [[Chasmosaurinae]] | ||
| − | |grafika = Utahceratops | + | |grafika = Utahceratops UDL.png |
| − | |podpis = Rekonstrukcja | + | |podpis = Rekonstrukcja ''Utahceratops''. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Utahceratops_UDL.png] |
| − | |PorównanieGrupa = | + | |PorównanieGrupa = |
| − | |PorównanieDługość = | + | |PorównanieDługość = |
|mapa = | |mapa = | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
Materiał przypisany to UMNH VP 12198 (fragmentaryczna, ale najbardziej kompletna czaszka o długości ok. 2,3 m razem ze szkieletem pozaczaszkowym), UMNH VP 12225 (fragmentaryczna czaszka osobnika młodocianego zawierająca częściową k. zaoczodołową z najbardziej kompletnym rogiem oczodołowym (na k. ''supraorbital'')), UMNH VP 16404 (częściowa k. zaoczodołowa z prawie kompletnym rogiem oczodołowym), UMNH VP 13913 (mała, niekompletna k. zaoczodołowa z kompletnym rogiem oczodołowym należąca do osobnika młodocianego), kilka elementów ze złoża 942 zawierającego co najmniej 2 osobniki utahceratopsa, w tym UMNH VP 16675 (rostrum), UMNH VP 16672 (k. przedszczękowa), UMNH VP 16676 (fragment k. nosowej), UMNH VP 16673 (k. jarzmowa), UNMH VP 16674 (k. łuskowa) i UMNH VP 16671 (k. ciemieniowa). Najmniejszy osobnik to UMNH VP 20444 (niekompletna czaszka i kompletny, artykułowany szkielet pozaczaszkowy). | Materiał przypisany to UMNH VP 12198 (fragmentaryczna, ale najbardziej kompletna czaszka o długości ok. 2,3 m razem ze szkieletem pozaczaszkowym), UMNH VP 12225 (fragmentaryczna czaszka osobnika młodocianego zawierająca częściową k. zaoczodołową z najbardziej kompletnym rogiem oczodołowym (na k. ''supraorbital'')), UMNH VP 16404 (częściowa k. zaoczodołowa z prawie kompletnym rogiem oczodołowym), UMNH VP 13913 (mała, niekompletna k. zaoczodołowa z kompletnym rogiem oczodołowym należąca do osobnika młodocianego), kilka elementów ze złoża 942 zawierającego co najmniej 2 osobniki utahceratopsa, w tym UMNH VP 16675 (rostrum), UMNH VP 16672 (k. przedszczękowa), UMNH VP 16676 (fragment k. nosowej), UMNH VP 16673 (k. jarzmowa), UNMH VP 16674 (k. łuskowa) i UMNH VP 16671 (k. ciemieniowa). Najmniejszy osobnik to UMNH VP 20444 (niekompletna czaszka i kompletny, artykułowany szkielet pozaczaszkowy). | ||
| − | + | ==Budowa== | |
| − | + | [[Plik:Utahceratops gettyi 3 salt lake city.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Utahceratops''. Fot. Jens Lallensack [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Utahceratops_gettyi_3_salt_lake_city.jpg]]] | |
| − | + | ''Utahceratops'' był większy od ''[[Kosmoceratops]]'' i ''[[Nasutoceratops]]''. Charakteryzował się występowaniem niskich wyrostków na środkowej części zewnętrznej krawędzi kryzy o wydłużonej podstawie (u niektórych >10 cm). Przyśrodkowa część poprzecznej "belki" kości ciemieniowej była zakrzywiona ku przodowi. Posiadał dwa krótkie, masywne, spłaszczone i tępe rogi nadoczne skierowane na boki. Róg nosowy znajdował się blisko oczodołów, prawie w całości za nozdrzami (Sampson i in., 2010). | |
| − | |||
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | Wg przeprowadzonej przez autorów analizy kladystycznej był [[takson siostrzany|taksonem siostrzany]]m wobec pentaceratopsa. Wraz z ''[[Pentaceratops]]'' tworzył [[klad]] siostrzany do [[klad]]u obejmującego wszystkich pozostałych przedstawicieli [[Chasmosaurinae]] (w tym ''[[Kosmoceratops]]''), oprócz [[bazalny]]ch jego przedstawicieli: ''[[Agujaceratops]]'', ''[[Mojoceratops]]'' i ''[[Chasmosaurus]]''. Analizy przeprowadzone przez Fowlera i Freedman Fowler | + | Wg przeprowadzonej przez autorów analizy kladystycznej był [[takson siostrzany|taksonem siostrzany]]m wobec pentaceratopsa. Wraz z ''[[Pentaceratops]]'' tworzył [[klad]] siostrzany do [[klad]]u obejmującego wszystkich pozostałych przedstawicieli [[Chasmosaurinae]] (w tym ''[[Kosmoceratops]]''), oprócz [[bazalny]]ch jego przedstawicieli: ''[[Agujaceratops]]'', ''[[Mojoceratops]]'' i ''[[Chasmosaurus]]''. Analizy przeprowadzone przez Fowlera i Freedman Fowler (2020) oraz Dalmana i in. (2022) potwierdziły jego pokrewieństwo z ''[[Pentaceratops]]''. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Paleośrodowisko== | ==Paleośrodowisko== | ||
| + | [[Plik:Kaiparowits fauna.jpg|thumb|300px|right|''Utahceratops'' środowisku naturalnym. Znajduje się po lewej stronie. Autor: ABelov2014. [https://abelov2014.deviantart.com/art/Utahceratops-Nasutoceratops-Kosmoceratops-720725612]]] | ||
Zobacz: [[Nasutoceratops#Paleośrodowisko]] | Zobacz: [[Nasutoceratops#Paleośrodowisko]] | ||
| Linia 66: | Linia 62: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Utahceratops''}} | |
| {{Kpt|[[Scott Sampson|Sampson]], [[Mark Loewen|Loewen]], [[Andrew Farke|Farke]], [[Eric Roberts|Roberts]], [[Catherine Forster|Forster]], [[Joshua Smith|Smith]]}} i {{Kpt|[[Alan Titus|Titus]]}}, [[2010]] | | {{Kpt|[[Scott Sampson|Sampson]], [[Mark Loewen|Loewen]], [[Andrew Farke|Farke]], [[Eric Roberts|Roberts]], [[Catherine Forster|Forster]], [[Joshua Smith|Smith]]}} i {{Kpt|[[Alan Titus|Titus]]}}, [[2010]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''U. gettyi''}} | |
| {{Kpt|Sampson, Loewen, Farke, Roberts, Forster, Smith}} i {{Kpt|Titus}}, 2010 | | {{Kpt|Sampson, Loewen, Farke, Roberts, Forster, Smith}} i {{Kpt|Titus}}, 2010 | ||
|} | |} | ||
| Linia 77: | Linia 73: | ||
Dalman, S. G., Lucas, S. G., Jasinski, S. E., & Longrich, N. R. (2022). "''Sierraceratops turneri'', a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico". Cretaceous Research, 130, 105034. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.105034]] | Dalman, S. G., Lucas, S. G., Jasinski, S. E., & Longrich, N. R. (2022). "''Sierraceratops turneri'', a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico". Cretaceous Research, 130, 105034. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.105034]] | ||
| − | Fowler, D.W. | + | Fowler, D.W. & Freedman Fowler, E.A. (2020). "Transitional evolutionary forms in chasmosaurine ceratopsid dinosaurs: evidence from the Campanian of New Mexico". PeerJ. 8: e9251. [[doi:10.7717/peerj.9251]] |
Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O’Connor, P. M. (2013). "Ceratopsid dinosaurs from the Grand Staircase of southern Utah". At the Top of the Grand Staircase: the Late Cretaceous of, 488-503. | Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O’Connor, P. M. (2013). "Ceratopsid dinosaurs from the Grand Staircase of southern Utah". At the Top of the Grand Staircase: the Late Cretaceous of, 488-503. | ||
| − | + | Sampson, S. D., Loewen, M. A., Farke, A. A., Roberts, E. M., Forster, C. A., Smith, J. A., & Titus, A. L. (2010). "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism". PLoS ONE 5 (9): e12292. [[doi:10.1371/journal.pone.0012292]] | |
<references/></small> | <references/></small> | ||
Aktualna wersja na dzień 10:20, 23 lis 2023
| Autor: | Jakub Starzyński |
| Korekta: | Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Utahceratops (utahceratops) | |
|---|---|
| Długość | 7 m [1] |
| Masa | ok. 2,5 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Utah |
| Czas |
76-75,5 Ma [2] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Utahceratops. Autor: UnexpectedDinoLesson [5] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Utahceratops to rodzaj chasmozauryna żyjącego w późnej kredzie na terenach USA. Jego szczątki znaleziono na południu stanu Utah. Jak każdy dinozaur rogaty był roślinożercą.
Materiał kopalny
Utahceratops znany jest ze skamieniałości należących do sześciu osobników, w tym dwóch niekompletnych czaszek (łącznie zachowało się 96% czaszki) i 70% szkieletu pozaczaszkowego (patrz obrazek po prawej).
Holotyp UMNH VP 16784 znany jest z niekompletnej czaszki.
Materiał przypisany to UMNH VP 12198 (fragmentaryczna, ale najbardziej kompletna czaszka o długości ok. 2,3 m razem ze szkieletem pozaczaszkowym), UMNH VP 12225 (fragmentaryczna czaszka osobnika młodocianego zawierająca częściową k. zaoczodołową z najbardziej kompletnym rogiem oczodołowym (na k. supraorbital)), UMNH VP 16404 (częściowa k. zaoczodołowa z prawie kompletnym rogiem oczodołowym), UMNH VP 13913 (mała, niekompletna k. zaoczodołowa z kompletnym rogiem oczodołowym należąca do osobnika młodocianego), kilka elementów ze złoża 942 zawierającego co najmniej 2 osobniki utahceratopsa, w tym UMNH VP 16675 (rostrum), UMNH VP 16672 (k. przedszczękowa), UMNH VP 16676 (fragment k. nosowej), UMNH VP 16673 (k. jarzmowa), UNMH VP 16674 (k. łuskowa) i UMNH VP 16671 (k. ciemieniowa). Najmniejszy osobnik to UMNH VP 20444 (niekompletna czaszka i kompletny, artykułowany szkielet pozaczaszkowy).
Budowa
Utahceratops był większy od Kosmoceratops i Nasutoceratops. Charakteryzował się występowaniem niskich wyrostków na środkowej części zewnętrznej krawędzi kryzy o wydłużonej podstawie (u niektórych >10 cm). Przyśrodkowa część poprzecznej "belki" kości ciemieniowej była zakrzywiona ku przodowi. Posiadał dwa krótkie, masywne, spłaszczone i tępe rogi nadoczne skierowane na boki. Róg nosowy znajdował się blisko oczodołów, prawie w całości za nozdrzami (Sampson i in., 2010).
Systematyka
Wg przeprowadzonej przez autorów analizy kladystycznej był taksonem siostrzanym wobec pentaceratopsa. Wraz z Pentaceratops tworzył klad siostrzany do kladu obejmującego wszystkich pozostałych przedstawicieli Chasmosaurinae (w tym Kosmoceratops), oprócz bazalnych jego przedstawicieli: Agujaceratops, Mojoceratops i Chasmosaurus. Analizy przeprowadzone przez Fowlera i Freedman Fowler (2020) oraz Dalmana i in. (2022) potwierdziły jego pokrewieństwo z Pentaceratops.
Paleośrodowisko
Zobacz: Nasutoceratops#Paleośrodowisko
Etymologia
Nazwa rodzajowa Utahceratops pochodzi od połączenia słowa Utah (stan, w którym został znaleziony jego materiał kopalny) z gr. ceratops. Całą nazwę można przetłumaczyć na "rogata twarz z Utah". Epitet gatunkowy gettyi honoruje odkrywcę utahceratopsa - Mike'a Getty'ego.
Spis gatunków
| Utahceratops | Sampson, Loewen, Farke, Roberts, Forster, Smith i Titus, 2010 |
| U. gettyi | Sampson, Loewen, Farke, Roberts, Forster, Smith i Titus, 2010 |
Bibliografia
Dalman, S. G., Lucas, S. G., Jasinski, S. E., & Longrich, N. R. (2022). "Sierraceratops turneri, a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico". Cretaceous Research, 130, 105034. doi:10.1016/j.cretres.2021.105034
Fowler, D.W. & Freedman Fowler, E.A. (2020). "Transitional evolutionary forms in chasmosaurine ceratopsid dinosaurs: evidence from the Campanian of New Mexico". PeerJ. 8: e9251. doi:10.7717/peerj.9251
Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O’Connor, P. M. (2013). "Ceratopsid dinosaurs from the Grand Staircase of southern Utah". At the Top of the Grand Staircase: the Late Cretaceous of, 488-503.
Sampson, S. D., Loewen, M. A., Farke, A. A., Roberts, E. M., Forster, C. A., Smith, J. A., & Titus, A. L. (2010). "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism". PLoS ONE 5 (9): e12292. doi:10.1371/journal.pone.0012292
- ↑ 1,0 1,1 Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [1]
- ↑ Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
![[5]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Utahceratops_UDL.png){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Utahceratops_gettyi.png){kind=link}
![[3]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Utahceratops_gettyi_3_salt_lake_city.jpg){kind=link}