Bisticeratops: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
(Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 35: | Linia 35: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Bisticeratops'' to [[rodzaj]] [[Ceratopsidae|ceratopsyda]] z [[klad]]u [[Chasmosaurinae]] żyjącego w [[późna kreda|późnej kredzie]] ok. 74 mln lat temu na | + | ''Bisticeratops'' to [[rodzaj]] [[Ceratopsidae|ceratopsyda]] z [[klad]]u [[Chasmosaurinae]] żyjącego w [[późna kreda|późnej kredzie]] ok. 74 mln lat temu na terenie [[USA]]. [[Holotyp]] został odnaleziony w 1975 roku przez zespół terenowy Uniwersytetu Arizony. Wcześniej uważano go za jeden z okazów ''[[Pentaceratops]]''. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Plik:Bisticeratops skeletal.png|thumb|300px| | + | [[Plik:Bisticeratops skeletal.png|thumb|300px|Sylwetka ''Bisticeratops'' wraz z zaznaczeniem na biało odnalezionych elementów. Autorka: Skye McDavid [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bisticeratops_skeletal.png]]] |
[[Holotyp]] o numerze katalogowym NMMNH P-50000 to prawie kompletna czaszka pozbawiona kości ciemieniowej, lewej części kości łuskowej, rogów naodcznych (zachował się jedynie odlew prawego, oryginalny zaginął), lewej kości jarzmowej, kwadratowej i przedzębowej oraz dwóch kości zębowych. Na prawej stronie czaszki znajdują się ślady ugryzień spowodowanych przez [[Tyrannosauridae|tyranozauryda]] z których część wykazuje oznaki gojenia. Osobnik przeżył atak drapieżnika (Dalman i Lucas, 2018). | [[Holotyp]] o numerze katalogowym NMMNH P-50000 to prawie kompletna czaszka pozbawiona kości ciemieniowej, lewej części kości łuskowej, rogów naodcznych (zachował się jedynie odlew prawego, oryginalny zaginął), lewej kości jarzmowej, kwadratowej i przedzębowej oraz dwóch kości zębowych. Na prawej stronie czaszki znajdują się ślady ugryzień spowodowanych przez [[Tyrannosauridae|tyranozauryda]] z których część wykazuje oznaki gojenia. Osobnik przeżył atak drapieżnika (Dalman i Lucas, 2018). | ||
Linia 46: | Linia 46: | ||
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
[[Plik:Almond Formation Ceratopsian.png|thumb|300px| Czaszka nienazwanego chasmozauryna z formacji Almond, bliskiego kuzyna ''Bisticeratops''. Na biało odnalezione części. Autor: Montanoceratops [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Almond_Formation_Ceratopsian.png]]] | [[Plik:Almond Formation Ceratopsian.png|thumb|300px| Czaszka nienazwanego chasmozauryna z formacji Almond, bliskiego kuzyna ''Bisticeratops''. Na biało odnalezione części. Autor: Montanoceratops [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Almond_Formation_Ceratopsian.png]]] | ||
− | Analiza przeprowadzona przez autorów wykazała bliskie pokrewieństwo omawianego dinozaura z nienazwanym [[chasmozauryn]]em z formacji Almond. Być może jest członkiem nowego kladu chasmozaurynów nie należącego do [[Triceratopsini]] i odrębnego wobec innych południowych [[chasmozauryn]]ów z Laramidii, takich jak ''[[Pentaceratops]]''. | + | Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów wykazała bliskie pokrewieństwo omawianego dinozaura z nienazwanym [[chasmozauryn]]em z formacji Almond. Być może jest członkiem nowego kladu chasmozaurynów nie należącego do [[Triceratopsini]] i odrębnego wobec innych południowych [[chasmozauryn]]ów z Laramidii, takich jak ''[[Pentaceratops]]''. |
==Paleośrodowisko== | ==Paleośrodowisko== | ||
− | W Farmington znajdują się aluwialne muły i nadbrzeżne osady piaskowe powstałe w kanałach odwadniających przybrzeżną równinę na śródlądowym wybrzeżu Ameryki Północnej. Fauna z tego miejsca jest uboga w kręgowce. W innych jednostkach formacji Kirtland odnaleziono ryby, żółwie, krokodyle, kałamarnice, pterozaury oraz ssaki. Fauna dinozaurów z tej formacji jest zróżnicowana i odkryto liczne teropody: [[cenagnatyd]]y, [[dromeozauryd]]y, [[ornitomimid]]y, [[owiraptorozaur]]y, [[troodontydy]], [[tyranozauryd]]y i ptaki oraz roślinożerców: [[ankylozauryd]]y, [[nodozauryd]]y, [[chasmozauryn]]y, [[centrozauryn]]y, [[hadrozauryd]]y, [[pachycefalozauryd]]y oraz [[tytanozaur]]y. | + | W ogniwie Farmington znajdują się aluwialne muły i nadbrzeżne osady piaskowe powstałe w kanałach odwadniających przybrzeżną równinę na śródlądowym wybrzeżu Ameryki Północnej. Fauna z tego miejsca jest uboga w kręgowce. W innych jednostkach formacji Kirtland odnaleziono ryby, żółwie, krokodyle, kałamarnice, pterozaury oraz ssaki. Fauna dinozaurów z tej formacji jest zróżnicowana i odkryto liczne teropody: [[cenagnatyd]]y, [[dromeozauryd]]y, [[ornitomimid]]y, [[owiraptorozaur]]y, [[troodontydy]], [[tyranozauryd]]y i ptaki oraz roślinożerców: [[ankylozauryd]]y, [[nodozauryd]]y, [[chasmozauryn]]y, [[centrozauryn]]y, [[hadrozauryd]]y, [[pachycefalozauryd]]y oraz [[tytanozaur]]y. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Linia 57: | Linia 57: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Bisticeratops''}} | | {{V|''Bisticeratops''}} | ||
− | | {{Kpt|[[Sebastian Dalman|Dalman]], [[Steven Jasinski|Jasinski]] i [[Spencer Lucas|Lucas]]}}, [[2022]] | + | | {{Kpt|[[Sebastian Dalman|Dalman]], [[Steven Jasinski|Jasinski]]}} i {{Kpt|[[Spencer Lucas|Lucas]]}}, [[2022]] |
|- | |- | ||
| {{V|''B. froeseorum''}} | | {{V|''B. froeseorum''}} |
Aktualna wersja na dzień 22:33, 21 lut 2024
Autor: | Paweł Konarzewski |
Bisticeratops (bisticeratops) | |
---|---|
Długość | ok. 7 m [1] |
Dieta | roślinożerny |
Miejsce | USA - Nowy Meksyk |
Czas |
ok. 74 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Czaszka holotypowa Bisticeratops. Fot. Lee Ruk [3] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Bisticeratops to rodzaj ceratopsyda z kladu Chasmosaurinae żyjącego w późnej kredzie ok. 74 mln lat temu na terenie USA. Holotyp został odnaleziony w 1975 roku przez zespół terenowy Uniwersytetu Arizony. Wcześniej uważano go za jeden z okazów Pentaceratops.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym NMMNH P-50000 to prawie kompletna czaszka pozbawiona kości ciemieniowej, lewej części kości łuskowej, rogów naodcznych (zachował się jedynie odlew prawego, oryginalny zaginął), lewej kości jarzmowej, kwadratowej i przedzębowej oraz dwóch kości zębowych. Na prawej stronie czaszki znajdują się ślady ugryzień spowodowanych przez tyranozauryda z których część wykazuje oznaki gojenia. Osobnik przeżył atak drapieżnika (Dalman i Lucas, 2018).
Budowa
Bisticeratops swoim wyglądem przypomina pozostałych przedstawicieli Chasmosaurinae. Nie odnaleziono elementów ciemieniowych kryzy i nie jest znana jej ornamentacja. Okna w kryzie są zbliżone wyglądem do tych u Pentaceratops. Zachowana część łuskowa kryzy jest podobnie wydłużona jak u Pentaceratops . Długość odkrytej czaszki od kości rostralnej do złamanego końca kości łuskowej wynosi 175 cm. Posiada dwa rogi naodczone silnie zakrzywione do przodu o długości ok. 70 cm oraz mniejszy znajdujący się na nosie (Dalman i in., 2022).
Systematyka
Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów wykazała bliskie pokrewieństwo omawianego dinozaura z nienazwanym chasmozaurynem z formacji Almond. Być może jest członkiem nowego kladu chasmozaurynów nie należącego do Triceratopsini i odrębnego wobec innych południowych chasmozaurynów z Laramidii, takich jak Pentaceratops.
Paleośrodowisko
W ogniwie Farmington znajdują się aluwialne muły i nadbrzeżne osady piaskowe powstałe w kanałach odwadniających przybrzeżną równinę na śródlądowym wybrzeżu Ameryki Północnej. Fauna z tego miejsca jest uboga w kręgowce. W innych jednostkach formacji Kirtland odnaleziono ryby, żółwie, krokodyle, kałamarnice, pterozaury oraz ssaki. Fauna dinozaurów z tej formacji jest zróżnicowana i odkryto liczne teropody: cenagnatydy, dromeozaurydy, ornitomimidy, owiraptorozaury, troodontydy, tyranozaurydy i ptaki oraz roślinożerców: ankylozaurydy, nodozaurydy, chasmozauryny, centrozauryny, hadrozaurydy, pachycefalozaurydy oraz tytanozaury.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Bisticeratops nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków ceratopsa, czyli rezerwatu Bisti/De-Na-Zin znajdującego się w hrabstwo San Juan. Drugi człon oznacza "rogate oblicze". Epitet gatunkowy froeseorum honoruje zmarłego Edgara Froese, założyciela zespołu Tangerine Dream i jego syna Jerome'a Froese, byłego członka Tangerine Dream oraz założyciela i lidera zespołu muzyki instrumentalnej Loom.
Spis gatunków
Bisticeratops | Dalman, Jasinski i Lucas, 2022 |
B. froeseorum | Dalman, Jasinski i Lucas, 2022 |
Bibliografia
Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2018). "New evidence for predatory behaviour in Tyrannosaurid dinosaurs from the Kirtland Formation (Late Cretaceous, Campanian)", Northwestern New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 79, 113-124 [4]
Dalman, S., Jasinski, S., & Lucas, S. (2022). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Upper Cretaceous (Campanian) Farmington Member of the Kirtland Formation, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 90: 127–153 [5]
- ↑ Oszacowanie własne (PK) na podstawie ryc. 1 z Dalman i in., 2022