Brachyceratops: Różnice pomiędzy wersjami
Dawid Mika (dyskusja | edycje) (literówka + spis gatunków) |
m (→Wybrana bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Brachyceratops''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]] |
| − | + | |Korekta = [[Adrian Tkocz]], [[Dawid Mika]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Brachyceratops'' (brachyceratops) | |
| − | + | |długość = ? (młode 1,5-2 m) | |
| − | | [[Adrian Tkocz]] | + | |wysokość = |
| − | + | |masa = | |
| − | | | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[USA]] - Montana | |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Two Medicine]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|75.4|75.2}} | |
| − | + | ok. 75,2 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | | | + | [[Dinosauria]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[USA]] - Montana | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja Two Medicine]])</small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ceratopsia]] | [[Ceratopsia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ceratopsoidea]] | [[Ceratopsoidea]] | ||
| Linia 55: | Linia 25: | ||
[[Centrosaurinae]] | [[Centrosaurinae]] | ||
| − | | | + | |grafika = Brachyceratops BW.jpg |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Brachyceratops''. Autor: Nobu Tamura. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachyceratops_BW.jpg] |
| − | + | |mapa = | |
| − | |} | + | |PorównanieGrupa = |
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | }} | ||
| + | ==Wstęp== | ||
| + | ''Brachyceratops'' to nazwa nadana szczątkom dinozaura rogatego żyjącego w kampanie (późna kreda) na terytorium Stanów Zjednoczonych. | ||
| − | == | + | ==Odkrycie i materiał kopalny== |
| − | ''Brachyceratops'' | + | [[Plik:Brachyceratops skull.jpg|300px|thumb|Czaszka holotypowa ''Brachyceratops''. Autor: Charles W. Gilmore, 1914 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachyceratops_skull.jpg]]] |
| + | Szczątki tego ceratopsa odnalazł w [[1913]] roku amerykański paleontolog [[Charles Gilmore|Charles W. Gilmore]] na terenie Rezerwatu Czarnych Stóp. Opis naukowy ukazał się rok później. W jednym miejscu Gilmore odnalazł 5 młodych osobników długości 1,5-2 m. Wszystkie skamieniałości znajdują się obecnie w Instytucie Smithsona w Waszyngtonie (USNM). [[Holotyp]]em jest niekompletna czaszka oznaczona USNM 7951. | ||
==Nieważność taksonu== | ==Nieważność taksonu== | ||
| − | Długo uważano rodzaj ''Brachyceratops'' za ważny. Jednak nowe badania dotyczące zmian budowy osobników wraz ze wzrostem wśród centrozaurynów ukazują, że cechy uważane za diagnostyczne | + | [[Plik:Brachyceratops montanensis.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Brachyceratops montanensis''. Fot. Claire H [https://www.flickr.com/photos/8435962@N06/2986697109/]]] |
| + | Długo uważano [[rodzaj]] ''Brachyceratops'' za ważny. Jednak nowe badania dotyczące zmian budowy osobników wraz ze wzrostem wśród centrozaurynów ukazują, że cechy brachyceratopsa, uważane za diagnostyczne są wątpliwe. Skamieniałości mają zbyt słabo zachowane tylne obszary kryzy, dzięki którym - podobnie jak ich potencjalni bliscy krewni albo synonimy - mogły by zostać zdiagnozowane (Sampson i in., 1997). Ryan i in. (2007) zasugerowali, że brachyceratops mógł być młodocianym osobnikiem ''[[Styracosaurus]] ovatus''. Zaliczany wcześniej do ''Brachyceratops'' osobnik USNM 14765 był znacznie większy i został zlokalizowany około 1,5 km od pozostałych szczątków. Został on uznany przez [[Andrew McDonald|McDonalda]] ([[2011]]) za młodocianego ''[[Rubeosaurus]]''. Jednocześnie uznał, że [[holotyp]]owy okaz ''Brachyceratops'' był zbyt niekompletny i młodociany oraz nie wykazywał żadnych unikatowych cech w budowie, przez co podtrzymuje [[nomen dubium|wątpliwość]] tego taksonu i stwierdził, że nie może być starszym synonimem ''Rubeosaurus''. | ||
| − | + | ==Budowa i systematyka== | |
| + | Znane osobniki ''Brachyceratops'' ze względu na swój młody wiek nie miały dobrze rozwiniętej ornamentacji kryzy. Nie wiadomo również czy w kryzie znajdowały się okna zmniejszające jej masę. ''Brachyceratops'' miał dość krótki i gruby róg nosowy oraz niewielkie rogi nad oczami (Gilmore, 1917). | ||
| − | + | Brachyceratops z pewnością zaliczany jest do jednego z dwóch kladów właściwych ceratopsów ([[Ceratopsidae]]), charakteryzujących się krótszymi czaszkami i często długimi rogami nosowymi, nazwanych [[Centrosaurinae]]. Jednak jego dokładne pokrewieństwo między przedstawicielami [[Centrosaurinae]] jest trudna do ustalenia, gdyż jest znany jedynie z młodocianych osobników. | |
| − | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 77: | Linia 53: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| ''Brachyceratops'' | | ''Brachyceratops'' | ||
| − | | [[Gilmore]], [[1914]] | + | | {{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]] |
| − | | ''[[nomen dubium]]'' | + | |''[[nomen dubium]]'' |
|- | |- | ||
| ''B. montanensis'' | | ''B. montanensis'' | ||
| − | | [[Gilmore]], [[1914]] | + | | {{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]] |
| − | | ''[[nomen dubium]]'' | + | |''[[nomen dubium]]'' |
| + | |- | ||
| + | | ''Brachyceratops dawsoni'' | ||
| + | | {{Kpt|([[Lambe]], [[1902]]) [[Russell]], [[1930]]}} | ||
| + | |= ''[[Monoclonius#M._dawsoni|Monoclonius dawsoni]]'' | ||
|} | |} | ||
==Wybrana bibliografia== | ==Wybrana bibliografia== | ||
| − | <small>Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley i Los Angeles: University of California Press, 494-513. | + | <small> |
| + | Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley i Los Angeles: University of California Press, 494-513. | ||
| − | + | Gilmore, C. W. (1917). "''Brachyceratops'': a ceratopsian dinosaur from the Two Medicine Formation of Montana, with notes on associated fossil reptiles (Vol. 103)". US Government Printing Office. | |
| − | Sampson, S.D., M. J. Ryan & D. H. Tanke. (1997) "Craniofacial ontogeny in centrosaurine dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae): taphonomic and behavioral implications" Zoological Journal of the Linnean Society, 121: 293–337.</small> | + | McDonald, A.T. (2011) "A Subadult Specimen of ''Rubeosaurus ovatus'' (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation" PLoS ONE 6(8): e22710. [[doi:10.1371/journal.pone.0022710]] |
| + | |||
| + | Ryan, M. J., Holmes, R., & Russell, A. P. (2007). "A revision of the late Campanian centrosaurine ceratopsid genus ''Styracosaurus'' from the Western Interior of North America". Journal of Vertebrate Paleontology, 27(4), 944-962. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1671/0272-4634%282007%2927%5B944%3AAROTLC%5D2.0.CO%3B2] | ||
| + | |||
| + | Sampson, S.D., M. J. Ryan & D. H. Tanke. (1997) "Craniofacial ontogeny in centrosaurine dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae): taphonomic and behavioral implications" Zoological Journal of the Linnean Society, 121: 293–337. | ||
| + | </small> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Nomen dubium]] | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:09, 9 paź 2023
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Adrian Tkocz, Dawid Mika, Paweł Konarzewski |
| Brachyceratops (brachyceratops) | |
|---|---|
| Długość | ? (młode 1,5-2 m) |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Montana |
| Czas |
ok. 75,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Brachyceratops. Autor: Nobu Tamura. [3] | |
Wstęp
Brachyceratops to nazwa nadana szczątkom dinozaura rogatego żyjącego w kampanie (późna kreda) na terytorium Stanów Zjednoczonych.
Odkrycie i materiał kopalny
Szczątki tego ceratopsa odnalazł w 1913 roku amerykański paleontolog Charles W. Gilmore na terenie Rezerwatu Czarnych Stóp. Opis naukowy ukazał się rok później. W jednym miejscu Gilmore odnalazł 5 młodych osobników długości 1,5-2 m. Wszystkie skamieniałości znajdują się obecnie w Instytucie Smithsona w Waszyngtonie (USNM). Holotypem jest niekompletna czaszka oznaczona USNM 7951.
Nieważność taksonu
Długo uważano rodzaj Brachyceratops za ważny. Jednak nowe badania dotyczące zmian budowy osobników wraz ze wzrostem wśród centrozaurynów ukazują, że cechy brachyceratopsa, uważane za diagnostyczne są wątpliwe. Skamieniałości mają zbyt słabo zachowane tylne obszary kryzy, dzięki którym - podobnie jak ich potencjalni bliscy krewni albo synonimy - mogły by zostać zdiagnozowane (Sampson i in., 1997). Ryan i in. (2007) zasugerowali, że brachyceratops mógł być młodocianym osobnikiem Styracosaurus ovatus. Zaliczany wcześniej do Brachyceratops osobnik USNM 14765 był znacznie większy i został zlokalizowany około 1,5 km od pozostałych szczątków. Został on uznany przez McDonalda (2011) za młodocianego Rubeosaurus. Jednocześnie uznał, że holotypowy okaz Brachyceratops był zbyt niekompletny i młodociany oraz nie wykazywał żadnych unikatowych cech w budowie, przez co podtrzymuje wątpliwość tego taksonu i stwierdził, że nie może być starszym synonimem Rubeosaurus.
Budowa i systematyka
Znane osobniki Brachyceratops ze względu na swój młody wiek nie miały dobrze rozwiniętej ornamentacji kryzy. Nie wiadomo również czy w kryzie znajdowały się okna zmniejszające jej masę. Brachyceratops miał dość krótki i gruby róg nosowy oraz niewielkie rogi nad oczami (Gilmore, 1917).
Brachyceratops z pewnością zaliczany jest do jednego z dwóch kladów właściwych ceratopsów (Ceratopsidae), charakteryzujących się krótszymi czaszkami i często długimi rogami nosowymi, nazwanych Centrosaurinae. Jednak jego dokładne pokrewieństwo między przedstawicielami Centrosaurinae jest trudna do ustalenia, gdyż jest znany jedynie z młodocianych osobników.
Etymologia
Nazwa Brachyceratops znaczy "krótkie rogate oblicze" (gr. brachy - "krótki", cerat - "róg" i -ops "oblicze"). Epitet gatunkowy odnosi się do miejsca znalezienia - stanu Montana na północnym-zachodzie USA.
Spis gatunków
| Brachyceratops | Gilmore, 1914 | nomen dubium |
| B. montanensis | Gilmore, 1914 | nomen dubium |
| Brachyceratops dawsoni | (Lambe, 1902) Russell, 1930 | = Monoclonius dawsoni |
Wybrana bibliografia
Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley i Los Angeles: University of California Press, 494-513.
Gilmore, C. W. (1917). "Brachyceratops: a ceratopsian dinosaur from the Two Medicine Formation of Montana, with notes on associated fossil reptiles (Vol. 103)". US Government Printing Office.
McDonald, A.T. (2011) "A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation" PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710
Ryan, M. J., Holmes, R., & Russell, A. P. (2007). "A revision of the late Campanian centrosaurine ceratopsid genus Styracosaurus from the Western Interior of North America". Journal of Vertebrate Paleontology, 27(4), 944-962. [4]
Sampson, S.D., M. J. Ryan & D. H. Tanke. (1997) "Craniofacial ontogeny in centrosaurine dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae): taphonomic and behavioral implications" Zoological Journal of the Linnean Society, 121: 293–337.
![[3]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachyceratops_BW.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachyceratops_skull.jpg){kind=link}