Luanchuanraptor: Różnice pomiędzy wersjami
(→Materiał kopalny: Szablon: diagnoza?) |
m (→Środowisko) |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Luanchuanraptor''}} | {{DISPLAYTITLE:''Luanchuanraptor''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski]], [[Dawid Mazurek]], [[Dawid Mika]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | + | |nazwa = ''Luanchuanraptor'' (luanczuanraptor) | |
| − | + | |długość = 1,8 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = 49 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | | [[Tomasz Sokołowski]], [[Dawid Mazurek]], [[Dawid Mika]] | + | |masa = 11,8 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | + | |dieta = mięsożerny | |
| − | | | + | |miejsce = [[Chiny]] - prowincja Henan |
| − | </ | + | <small>([[formacja]] [[Qiupa]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|72|66}} | |
| − | + | ok. 72-66 [[Ma]] <br> | |
| − | + | <small> [[późna kreda]] ([[mastrycht]]) </small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | ok. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 44: | Linia 27: | ||
[[Paraves]] | [[Paraves]] | ||
| − | [[ | + | [[Dromaeosauridae]] |
| − | [[ | + | [[Eudromaeosauria]] |
| − | + | [[Velociraptorinae]] | |
| − | | | + | |
| − | |} | + | |grafika = Luanchuanraptor.jpg |
| + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa luanczuanraptora. Autor: Michael B. H. (Funkmonk). [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luanchuanraptor.jpg] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| + | 33.9°N 111.8°E~lokalizacja formacji Qiupa. | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Luanchuanraptor | + | ''Luanchuanraptor '' to [[rodzaj]] małego [[Dromaeosauridae|dromeozauryda]] żyjącego na terenie obecnych Chin pod koniec okresu kredowego. Został opisany jako pierwszy azjatycki [[dromeozauryd]] znaleziony poza obszarem północno-wschodnich Chin i pustynią Gobi. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa oznacza "henańskiego rabusia z Luanchuan" i pochodzi od jednostek administracyjnych, na których | + | Nazwa oznacza "henańskiego rabusia z Luanchuan" i pochodzi od jednostek administracyjnych, na których obszarze znaleziono jego kości. |
| − | ==Materiał kopalny== | + | ==Materiał kopalny i budowa== |
{{Szablon: diagnoza}} | {{Szablon: diagnoza}} | ||
| + | [[Plik:Luanchuanraptor holotype.jpg|350px|thumb|right|Okaz typowy luanczuanraptora. Autor zdjęcia: Kumiko. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luanchuanraptor_holotype.jpg].]] | ||
| + | [[Holotyp]] (41HIII-0100) to niekompletna kość czołowa, 4 zęby (3 boczne i 1 z kości przedszczękowej), tylny kręg szyjny, przednie żebro szyjne, tylne żebro szyjne, pierwszy kręg grzbietowy, przednie żebro, 17 kręgów ogonowych (2 proksymalne, 2 środkowe, 13 dystalnych), szewrony (3 proksymalne, 1 środkowy, 2 dystalne szewrony), kość łopatkowo-krucza, kość ramieniowa, paliczek I-1 przedniej kończyny, niekompletny pazur przedniej kończyny, kości biodrowa i łonowa, trzon kości udowej, inne fragmentaryczne kości. | ||
| − | [[ | + | Luanczuanraptor był podobny do innych dromeozaurów, takich jak [[Shri|szri]], czy [[Velociraptor|welocyraptor]]. W odróżnieniu od nich miał bardziej usztywniony ogon oraz otwór w kości kruczej. |
| + | |||
| + | ==Systematyka== | ||
| + | [[Plik:Luanchuanraptor skeleton mount.jpg|350px|thumb|right|Zrekonstruowany szkielet luanczuanraptora. Uwagę zwracają niepoprawnie przekręcone kończyny przednie Autor zdjęcia: Kumiko. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luanchuanraptor_skeleton_mount.jpg].]] | ||
| + | Luanczuanraptor zazwyczaj określany jest jako przedstawiciel [[Velociraptorinae|welociraptorinów]], m.in. jako takson siostrzany [[Adasaurus|adazaura]] (Hartmann i in., 2019). Alternatywna propozycja co do pozycji tego [[Maniraptora|maniraptora]] uwzględniała bycie członkiem Averaptora (grupy obejmującej [[Avialae|awiale]], [[Unenlagiinae|unenlaginy]], [[Microraptoria|mikroraptoriny]], [[Anchiornis|anchiornisa]] i [[Xiaotingia|ksiaotingię]]) (Agnolín i Novas, 2013), jednak obecnie ta koncepcja została porzucona. [[Gregory Paul]] w swej książce (2024) sugeruje, że luanczuanraptor może być azjatyckim unenlaginem. | ||
| + | |||
| + | ==Środowisko== | ||
| + | Luanczuanraptor był zapewne drapieżnikiem średniego szczebla w swoim ekosystemie. Prawdopodobnie polował na jaszczurki z rodzajów ''Tianyusaurus'' i ''Funiusaurus'', ssaki (wieloguzkowca ''Yubaatar'' i deltateteriida (dalekiego krewnego dzisiejszych torbaczy) ''Lotheridium'') oraz na małe dinozaury np. [[Oviraptoridae|owiraptoryda]] [[Yulong|julonga]]. Inne dinozaury z jego środowiska obejmowały [[Ornithomimidae|ornitomimida]] [[Qiupalong|kiupalonga]], [[Alvarezsauridae|alwarezzauryda]] [[Qiupanykus|kiupanyka]] i nieokreślonego [[Ankylosauridae|ankylozauryda]]. Drapieżnikiem szczytowym formacji [[Qiupa]] był znany z zębów [[Tyrannosauridae|tyranozauryd]] znany pod nazwą ''Tyrannosaurus luanchuanensis'' (zapewne będący tak naprawdę [[Tarbosaurus|tarbozaurem]]). | ||
| + | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Luanchuanraptor''}} | |
| − | | {{Kpt|Lü, Xu, Zhang, Ji, Jia, Hu, Zhang | + | | {{Kpt|[[Lü]], Xu, Zhang, Ji, Jia, Hu, Zhang}} i {{Kpt|Wu}}, [[2007]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''L. henanensis''}} | |
| − | | {{Kpt|Lü, Xu, Zhang, Ji, Jia, Hu, Zhang | + | | {{Kpt|Lü, Xu, Zhang, Ji, Jia, Hu, Zhang}} i {{Kpt|Wu}}, 2007 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small>Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2013) "Avian Ancestors: A Review of the Phylogenetic Relationships of the Theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae" wyd. Springer, 1-105. [doi:10.1007/978-94-007-5637-3] | <small>Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2013) "Avian Ancestors: A Review of the Phylogenetic Relationships of the Theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae" wyd. Springer, 1-105. [doi:10.1007/978-94-007-5637-3] | ||
| + | |||
| + | Hartman, S.; Mortimer, M.; Wahl, W. R.; Lomax, D. R.; Lippincott, J.; Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. [https://doi.org/10.7717%2Fpeerj.7247] | ||
Lü, J.-C., Xu, L., Zhang, X.-L., Ji, Q., Jia, S.-H., Hu, W.-Y., Zhang, J.-M. & Wu, Y.-H. (2007) "New dromaeosaurid dinosaur from the Late Cretaceous Qiupa Formation of Luanchuan area, western Henan, China" Geological Bulletin of China, 26(7), 777-786. | Lü, J.-C., Xu, L., Zhang, X.-L., Ji, Q., Jia, S.-H., Hu, W.-Y., Zhang, J.-M. & Wu, Y.-H. (2007) "New dromaeosaurid dinosaur from the Late Cretaceous Qiupa Formation of Luanchuan area, western Henan, China" Geological Bulletin of China, 26(7), 777-786. | ||
| Linia 78: | Linia 81: | ||
Lü, J.-C., Xu, L., Zhang, X.-L., Pu, H. & Chang, H. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from Uppermost Cretaceous of Luanchuan, Henan Province of China" Society of Vertebrate Paleontology, 72nd Annual Meeting, Program and Abstracts Book, s. 130. | Lü, J.-C., Xu, L., Zhang, X.-L., Pu, H. & Chang, H. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from Uppermost Cretaceous of Luanchuan, Henan Province of China" Society of Vertebrate Paleontology, 72nd Annual Meeting, Program and Abstracts Book, s. 130. | ||
| − | Paul, G.S. ( | + | Paul, G.S. (2024) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University. |
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 86: | Linia 90: | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
[[Kategoria:Paraves]] | [[Kategoria:Paraves]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Dromaeosauridae]] |
[[Kategoria:Azja]] | [[Kategoria:Azja]] | ||
[[Kategoria:Chiny]] | [[Kategoria:Chiny]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:41, 8 cze 2024
| Autor: | Maciej Ziegler, Marcin Szermański |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Dawid Mazurek, Dawid Mika, Michał Siedlecki |
| Luanchuanraptor (luanczuanraptor) | |
|---|---|
| Długość | 1,8 m [1] |
| Wysokość | 49 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 11,8 kg [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Chiny - prowincja Henan |
| Czas |
ok. 72-66 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa luanczuanraptora. Autor: Michael B. H. (Funkmonk). [3] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Luanchuanraptor to rodzaj małego dromeozauryda żyjącego na terenie obecnych Chin pod koniec okresu kredowego. Został opisany jako pierwszy azjatycki dromeozauryd znaleziony poza obszarem północno-wschodnich Chin i pustynią Gobi.
Etymologia
Nazwa oznacza "henańskiego rabusia z Luanchuan" i pochodzi od jednostek administracyjnych, na których obszarze znaleziono jego kości.
Materiał kopalny i budowa
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Holotyp (41HIII-0100) to niekompletna kość czołowa, 4 zęby (3 boczne i 1 z kości przedszczękowej), tylny kręg szyjny, przednie żebro szyjne, tylne żebro szyjne, pierwszy kręg grzbietowy, przednie żebro, 17 kręgów ogonowych (2 proksymalne, 2 środkowe, 13 dystalnych), szewrony (3 proksymalne, 1 środkowy, 2 dystalne szewrony), kość łopatkowo-krucza, kość ramieniowa, paliczek I-1 przedniej kończyny, niekompletny pazur przedniej kończyny, kości biodrowa i łonowa, trzon kości udowej, inne fragmentaryczne kości.
Luanczuanraptor był podobny do innych dromeozaurów, takich jak szri, czy welocyraptor. W odróżnieniu od nich miał bardziej usztywniony ogon oraz otwór w kości kruczej.
Systematyka
Luanczuanraptor zazwyczaj określany jest jako przedstawiciel welociraptorinów, m.in. jako takson siostrzany adazaura (Hartmann i in., 2019). Alternatywna propozycja co do pozycji tego maniraptora uwzględniała bycie członkiem Averaptora (grupy obejmującej awiale, unenlaginy, mikroraptoriny, anchiornisa i ksiaotingię) (Agnolín i Novas, 2013), jednak obecnie ta koncepcja została porzucona. Gregory Paul w swej książce (2024) sugeruje, że luanczuanraptor może być azjatyckim unenlaginem.
Środowisko
Luanczuanraptor był zapewne drapieżnikiem średniego szczebla w swoim ekosystemie. Prawdopodobnie polował na jaszczurki z rodzajów Tianyusaurus i Funiusaurus, ssaki (wieloguzkowca Yubaatar i deltateteriida (dalekiego krewnego dzisiejszych torbaczy) Lotheridium) oraz na małe dinozaury np. owiraptoryda julonga. Inne dinozaury z jego środowiska obejmowały ornitomimida kiupalonga, alwarezzauryda kiupanyka i nieokreślonego ankylozauryda. Drapieżnikiem szczytowym formacji Qiupa był znany z zębów tyranozauryd znany pod nazwą Tyrannosaurus luanchuanensis (zapewne będący tak naprawdę tarbozaurem).
Spis gatunków
| Luanchuanraptor | Lü, Xu, Zhang, Ji, Jia, Hu, Zhang i Wu, 2007 |
| L. henanensis | Lü, Xu, Zhang, Ji, Jia, Hu, Zhang i Wu, 2007 |
Bibliografia
Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2013) "Avian Ancestors: A Review of the Phylogenetic Relationships of the Theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae" wyd. Springer, 1-105. [doi:10.1007/978-94-007-5637-3]
Hartman, S.; Mortimer, M.; Wahl, W. R.; Lomax, D. R.; Lippincott, J.; Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. [4]
Lü, J.-C., Xu, L., Zhang, X.-L., Ji, Q., Jia, S.-H., Hu, W.-Y., Zhang, J.-M. & Wu, Y.-H. (2007) "New dromaeosaurid dinosaur from the Late Cretaceous Qiupa Formation of Luanchuan area, western Henan, China" Geological Bulletin of China, 26(7), 777-786.
Lü, J.-C., Xu, L., Zhang, X.-L., Pu, H. & Chang, H. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from Uppermost Cretaceous of Luanchuan, Henan Province of China" Society of Vertebrate Paleontology, 72nd Annual Meeting, Program and Abstracts Book, s. 130.
Paul, G.S. (2024) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
![[3]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luanchuanraptor.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luanchuanraptor_holotype.jpg){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luanchuanraptor_skeleton_mount.jpg){kind=link}