Buitreraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
(aktualizacja - filogeneza, materiał, budowa) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | | + | | 3-6 kg |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| [[Argentyna]] - prowincja Rio Negro | | [[Argentyna]] - prowincja Rio Negro | ||
| − | <small>[[ | + | <small>środkowa część formacji [[Candeleros]]</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
[[Paraves]] | [[Paraves]] | ||
| − | + | [[Eumaniraptora]] | |
| − | ? [[ | + | [[Dromaeosauridae]] (?? [[Avialae]]) |
| − | [[Unenlagiinae]] | + | ? [[Unenlagiinae]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Buitreraptor.jpg|400px]] | | colspan=2 |[[Plik:Buitreraptor.jpg|400px]] | ||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Buitreraptor'' to [[rodzaj]] niewielkiego, prymitywnego [[eumaniraptor]]a z [[klad]]u [[Unenlagiinae]]. Żył w "środkowej" kredzie (wczesny [[cenoman]]) na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej. Jest dotychczas najbardziej kompletnym i najwcześniejszym nazwanym [[maniraptor]]em z Ameryki Południowej. | + | ''Buitreraptor'' to [[rodzaj]] niewielkiego, prymitywnego [[eumaniraptor]]a, prawdopodobnie z [[klad]]u [[Unenlagiinae]]. Żył w "środkowej" kredzie (wczesny [[cenoman]]) na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej. Jest dotychczas najbardziej kompletnym i najwcześniejszym nazwanym [[maniraptor]]em z Ameryki Południowej. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 64: | Linia 64: | ||
Drugi osobnik (MPCA 238) jest znacznie mniej kompletny, lecz zawierał kilka kości, których w holotypie nie było lub były słabo zachowane. W jego skład wchodzą kość krzyżowa, miednica i kończyny tylne. | Drugi osobnik (MPCA 238) jest znacznie mniej kompletny, lecz zawierał kilka kości, których w holotypie nie było lub były słabo zachowane. W jego skład wchodzą kość krzyżowa, miednica i kończyny tylne. | ||
| − | Podobno do ''B. gonzalezorum'' należą też dwa | + | Agnolín i Novas (2013) donieśli o okazie z Museo Patagónico de Ciencias Naturales w General Roca, który zawiera co najmniej obie kończyny przednie, w tym dłoń. |
| + | |||
| + | Podobno do ''B. gonzalezorum'' należą też dwa szkielety (Mortimer, online), możliwe, że jeden z nich to ww. okaz. | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Ogólnym pokrojem ciała ''Buitreraptor'' przypominał | + | Ogólnym pokrojem ciała ''Buitreraptor'' przypominał inne [[dromeozauryd]]y. Wyróżniał się m. in. wyjątkowo długą głową - ok. 125% długości kości udowej (obecne też u ''[[Austroraptor]]'' i niektórych innych teropodów) i małymi zębami pozbawionymi ząbkowania. Przednia część czaszki była niska i wąska (Gianechini i in., 2017). Jak inne bazalne [[eumaniraptor]]y, także buitreraptor był niewielki - długość ciała szacuje się na ok. 135 cm, z czego zapewne połowa przypadała na długi, cienki ogon. Długie, smukłe kończyny tylne umożliwiały szybki bieg. Były uzbrojone w charakterystyczny dla prymitywnych eumaniraptorów, wygięty do góry pazur; mniejszy jednak niż u wielu innych dromeozaurydów. Buitreraptor miał też niezwykle długie kończyny przednie - stosunek długości kości ramiennej do udowej wynosi około 0,93, co jest jedną z wyższych wartości wśród bazalnych eumaniraptorów (Makovicky i in., 2005). Palce dłoni były bardziej wydłużone niż u jakiegokolwiek innego teropoda (Agnolín i Novas, 2013). Były one uzbrojone w trzy ostre pazury. |
==Filogeneza== | ==Filogeneza== | ||
| − | ''Buitreraptor'' wg opublikowanych analiz należy do Unenlagiinae ( | + | [[Plik:Buitreraptor_fishing_by_delirio88.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: Francesco Delrio [http://delirio88.deviantart.com/art/Buitreraptor-fishing-572543623].]] |
| + | ''Buitreraptor'' wg niemal wszystkich opublikowanych analiz należy do [[Unenlagiinae]] (inaczej: [[Coelurosauria#Xu_i_in.2C_2009_.28II.29|Xu i in, 2009B]]; [[Coelurosauria#Lee_i_in..2C_2014A.28II.29|Lee i in., 2014]], [[Coelurosauria#Choiniere_i_in..2C_2013|Choiniere i in., 2013]] - gdzie jest bazalnym dromeozaurydem), które prawdopodobnie należą do [[Dromaeosauridae]] albo ewentualnie do [[Avialae]] - zob. notkę o [[Unenlagiinae]]. | ||
==Paleoekologia i paleobiogeografia== | ==Paleoekologia i paleobiogeografia== | ||
| Linia 87: | Linia 90: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small>Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciências, 83(1), 117-162. |
| + | |||
| + | Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2013) "Avian Ancestors: A Review of the Phylogenetic Relationships of the Theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae" wyd. Springer, 1-105. [[doi:10.1007/978- 94-007-5637-3]] | ||
| + | |||
| + | Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]] | ||
| + | |||
| + | Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067 | ||
| − | Makovicky, P.J. | + | Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. & Apesteguía, S. (2011) "The teeth of the unenlagiine theropod Buitreraptor from the Cretaceous of Patagonia, Argentina, and the unusual dentition of the Gondwanan dromaeosaurids" Acta Palaeontologica Polonica, 56(2), 279-290. [[doi:10.4202/ app.2009.0127]] |
| − | + | Gianechini, F.A. Makovicky, P.J. & Apesteguía, S. (2017) "The cranial osteology of Buitreraptor gonzalezorum Makovicky, Apesteguía, and Agnolín, 2005 (Theropoda, Dromaeosauridae), from the Late Cretaceous of Patagonia, Argentina" Journal of Vertebrate Paleontology. [[doi:10.1080/ 02724634.2017.1255639]] | |
| − | + | Lee, M.S.Y., Cau, A., Naish, D. & Dyke, G.J. (2014) "Sustained miniaturization and anatomical innovation in the dinosaurian ancestors of birds" Science, 345(6196), 562-566. doi:10.1126/science.1252243 | |
| − | + | Makovicky, P.J., Apesteguía, S. & Agnolin, F.L. (2005) "The earliest dromaeosaurid theropod from South America" Nature, 437, 1007-1011. | |
| − | + | Turner, A.H., Pol, D., Clarke, J.A., Erickson, G.M., & Norell, M. (2007) "A basal dromaeosaurid and size evolution preceding avian flight" Science 317, 1378-1381. | |
| − | Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. ( | + | Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944. |
http://en.wikipedia.org/wiki/Candeleros_Formation | http://en.wikipedia.org/wiki/Candeleros_Formation | ||
| − | http:// | + | Mortimer, M. (online) http://theropoddatabase.com/Dromaeosaurs.htm#Buitreraptorgonzalezorum |
| + | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 111: | Linia 121: | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
[[Kategoria:Paraves]] | [[Kategoria:Paraves]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Dromaeosauridae]] | [[Kategoria:Dromaeosauridae]] | ||
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
Wersja z 21:20, 6 mar 2017
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
| Buitreraptor (buitreraptor) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 1,35 m |
| Masa: | 3-6 kg |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Rio Negro
środkowa część formacji Candeleros |
| Czas występowania | 100-97 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
Dromaeosauridae (?? Avialae) |
Szkielet buitreraptora autorstwa Jaimego A. Headdena, oparty na holotypie i przypisanym osobniku [2]. | |
Wstęp
Buitreraptor to rodzaj niewielkiego, prymitywnego eumaniraptora, prawdopodobnie z kladu Unenlagiinae. Żył w "środkowej" kredzie (wczesny cenoman) na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej. Jest dotychczas najbardziej kompletnym i najwcześniejszym nazwanym maniraptorem z Ameryki Południowej.
Etymologia
Nazwę Buitreraptor (czyli "rabuś z Buitrera") nadano od miejsca znalezienia - La Buitrera, co można przetłumaczyć jako "sępia żerdź". Epitet gatunkowy (gonzalezorum) jest uhonorowaniem Fabiana i Jorge'a Gonzalezów, którzy odkryli pierwszego osobnika tego niezwykłego teropoda i przez lata brali udział w wykopaliskach w La Buitrera.
Materiał kopalny
Okaz typowy oznaczony MPCA 245 to dość kompletny szkielet dorosłego osobnika. Brakuje niektórych elementów dolnych partii kończyn i tylnej połowy ogona. Niestety czaszka jest niekompletna, a wiele kości jest uszkodzonych przez padlinożerców.
Drugi osobnik (MPCA 238) jest znacznie mniej kompletny, lecz zawierał kilka kości, których w holotypie nie było lub były słabo zachowane. W jego skład wchodzą kość krzyżowa, miednica i kończyny tylne.
Agnolín i Novas (2013) donieśli o okazie z Museo Patagónico de Ciencias Naturales w General Roca, który zawiera co najmniej obie kończyny przednie, w tym dłoń.
Podobno do B. gonzalezorum należą też dwa szkielety (Mortimer, online), możliwe, że jeden z nich to ww. okaz.
Budowa
Ogólnym pokrojem ciała Buitreraptor przypominał inne dromeozaurydy. Wyróżniał się m. in. wyjątkowo długą głową - ok. 125% długości kości udowej (obecne też u Austroraptor i niektórych innych teropodów) i małymi zębami pozbawionymi ząbkowania. Przednia część czaszki była niska i wąska (Gianechini i in., 2017). Jak inne bazalne eumaniraptory, także buitreraptor był niewielki - długość ciała szacuje się na ok. 135 cm, z czego zapewne połowa przypadała na długi, cienki ogon. Długie, smukłe kończyny tylne umożliwiały szybki bieg. Były uzbrojone w charakterystyczny dla prymitywnych eumaniraptorów, wygięty do góry pazur; mniejszy jednak niż u wielu innych dromeozaurydów. Buitreraptor miał też niezwykle długie kończyny przednie - stosunek długości kości ramiennej do udowej wynosi około 0,93, co jest jedną z wyższych wartości wśród bazalnych eumaniraptorów (Makovicky i in., 2005). Palce dłoni były bardziej wydłużone niż u jakiegokolwiek innego teropoda (Agnolín i Novas, 2013). Były one uzbrojone w trzy ostre pazury.
Filogeneza
Buitreraptor wg niemal wszystkich opublikowanych analiz należy do Unenlagiinae (inaczej: Xu i in, 2009B; Lee i in., 2014, Choiniere i in., 2013 - gdzie jest bazalnym dromeozaurydem), które prawdopodobnie należą do Dromaeosauridae albo ewentualnie do Avialae - zob. notkę o Unenlagiinae.
Paleoekologia i paleobiogeografia
Buitreraptor żywił się zapewne drobnymi kręgowcami - żabami, sfenodontami, prymitywnymi wężami (np. Najash) i ssakami (np. z Dryolestoidea). Być może polował na ryby, zasłaniając odbicia światła kończynami przednimi pokrytymi zapewne długimi lotkami, jak dziś czyni czapla czarna. Buitreraptor musiał uważać na większe drapieżniki takie jak Giganotosaurus. Być może buitreraptory żywiły się padliną pozostawioną przez te olbrzymie teropody. Dobranie się do pozostawionych resztek ułatwiał długi, wąski pysk.
Wiele elementów fauny ze stanowiska La Buitrera jest reliktami grup szeroko rozpowszechnionych w jurze, gdy kontynenty były jeszcze połączone w jedną masę - Pangeę (dotyczy to ssaków - dryolestoidów i sfenodontów - eilenodontynów).
Spis gatunków
| Buitreraptor | Makovicky, Apesteguía i Agnolin, 2005 |
|---|---|
| B. gonzalezorum | Makovicky, Apesteguía i Agnolin, 2005 |
Bibliografia
Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciências, 83(1), 117-162.
Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2013) "Avian Ancestors: A Review of the Phylogenetic Relationships of the Theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae" wyd. Springer, 1-105. doi:10.1007/978- 94-007-5637-3
Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067
Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. & Apesteguía, S. (2011) "The teeth of the unenlagiine theropod Buitreraptor from the Cretaceous of Patagonia, Argentina, and the unusual dentition of the Gondwanan dromaeosaurids" Acta Palaeontologica Polonica, 56(2), 279-290. doi:10.4202/ app.2009.0127
Gianechini, F.A. Makovicky, P.J. & Apesteguía, S. (2017) "The cranial osteology of Buitreraptor gonzalezorum Makovicky, Apesteguía, and Agnolín, 2005 (Theropoda, Dromaeosauridae), from the Late Cretaceous of Patagonia, Argentina" Journal of Vertebrate Paleontology. doi:10.1080/ 02724634.2017.1255639
Lee, M.S.Y., Cau, A., Naish, D. & Dyke, G.J. (2014) "Sustained miniaturization and anatomical innovation in the dinosaurian ancestors of birds" Science, 345(6196), 562-566. doi:10.1126/science.1252243
Makovicky, P.J., Apesteguía, S. & Agnolin, F.L. (2005) "The earliest dromaeosaurid theropod from South America" Nature, 437, 1007-1011.
Turner, A.H., Pol, D., Clarke, J.A., Erickson, G.M., & Norell, M. (2007) "A basal dromaeosaurid and size evolution preceding avian flight" Science 317, 1378-1381.
Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.
http://en.wikipedia.org/wiki/Candeleros_Formation
Mortimer, M. (online) http://theropoddatabase.com/Dromaeosaurs.htm#Buitreraptorgonzalezorum
