Machairoceratops: Różnice pomiędzy wersjami
(Anulowanie wersji nr 17929 utworzonej przez Kamil Kamiński (dyskusja)) |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | {{DISPLAYTITLE:'' | + | {{DISPLAYTITLE:''Machairoceratops''}} |
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Autorzy: | | Autorzy: | ||
|- | |- | ||
− | | [[Kamil Kamiński]] | + | | [[Kamil Kamiński]], [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
Linia 11: | Linia 11: | ||
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | ||
− | ! colspan=2 | '' | + | ! colspan=2 | ''Machairoceratops'' (machajroceratops) |
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
− | | | + | | ? m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
− | | ? | + | | ? t |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
− | | [[USA]] - | + | | [[USA]] - Utah |
− | <small>([[formacja]] [[ | + | <small>(górne warstwy [[formacja|formacji]] [[Wahweap]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | ok. | + | | ok. 80-77 [[Ma]] |
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small> | <small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small> | ||
Linia 43: | Linia 43: | ||
[[Ceratopsidae]] | [[Ceratopsidae]] | ||
− | [[ | + | [[Centrosaurinae]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Machairoceratops NT small.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Machairoceratops NT small.jpg|400px|]] | ||
Linia 52: | Linia 52: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | '' | + | ''Machairoceratops '' to [[rodzaj]] ceratopsa z grupy [[Centrosaurinae]], cechującej się m.in. krótszą czaszką w stosunku do siostrzanego [[klad]]u [[Chasmosaurinae]]. Znany jest tylko z jednego, fragmentarycznego okazu. Zapewne tak jak jego krewniacy był łagodnym roślinożercą żywiącym się niską roślinnością. |
+ | [[Plik:Machairoceratops.PNG|300px|thumb|right|Materiał holotypowy ''Machairoceratops''. Źródło: Lund i in., 2016.]] | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | Nazwa '' | + | Nazwa ''Machairoceratops'' pochodzi od greckiego słowa ''machairis'', oznaczającego „zakrzywiony miecz”, co nawiązuje do zakrzywionych ku przodowi ''[[epiparietales]]'' pozycji 1 – rożków z tyłu kryzy, oraz łacińskiego słowa ''ceratops'', czyli „rogata twarz”. Epitet gatunkowy ''cronusi'' odnosi się do mitologicznego boga Kronosa, przedstawianego często z zakrzywionym ostrzem. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Holotyp]] ( | + | [[Holotyp]] (UMNH VP 20550) to fragmentaryczna czaszka, obejmująca dwa rogi nadoczodołowe (obydwa oddzielone od reszty czaszki), lewą kość jarzmową, prawie kompletną, lekko zdeformowaną puszkę mózgową, lewą kość łuskową oraz kość ciemieniową (widoczne na rys. obok). Okaz ten znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej Stanu Utah w Salt Lake City. |
==Odkrycie i opis== | ==Odkrycie i opis== | ||
− | Szczątki | + | Szczątki machairoceratopsa zostały odkryte w 2006 r. w górnych warstwach formacji Wahweap. W 2016 r. okaz ten został opisany przez zespół paleontologów w składzie; [[Eric Lund]], [[Patrick O’Connor]], [[Mark Loewen]] i [[Zubair Jinnah]]. |
− | |||
− | |||
− | |||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
− | [[Plik:Machairoceratops spiclypeus texacephale by abelov2014-dadvtzn.jpg|400px|thumb|right| | + | [[Plik:Machairoceratops spiclypeus texacephale by abelov2014-dadvtzn.jpg|400px|thumb|right|''Machairoceratops'' w towarzystwie innych ceratopsów (''[[Spiclypeus]]'', występujących nieco później w innej części Ameryki Płn.) i pachycefalozaurów (''[[Texacephale]]'', prawdopodobnie także nieco późniejszych). Autor: ABelov2014 [http://abelov2014.deviantart.com/art/Machairoceratops-Spiclypeus-Texacephale-627981971].]] |
− | + | Podobnie jak inne ceratopsy, ''Machairoceratops'' był zapewne czworonożnym roślinożercą o czaszce zakończonej kostną kryzą i ozdobionej rogami. Wyglądem przypominał nieco ''[[Diabloceratops]]'' i ''[[Albertaceratops]]''. Nad oczami znajdowała się para zakrzywionych rogów o długości ponad 27 cm. Ze względu na brak bliższych końców, ich dokładne położenie względem oczodołów nie jest znane. Na bokach kryzy prawdopodobnie znajdowały się po 4 ''[[episquamosales]]'' – małe rożki na kości łuskowej. Na górze, z tyłu kryzy na kości ciemieniowej wyrastała para zakrzywionych przednio-grzbietowo dłuższych rogów ''[[epiparietales]]''. Osiągał rozmiary holotypu ''[[Diabloceratops]]''. | |
− | + | ==Filogeneza== | |
− | + | Wg autorów opisu ''Machairoceratops'' należy do podrodziny [[Centrosaurinae]], będąc jej stosunkowo [[bazalny]]m członkiem. W ich bayesowskiej analizie stanowi on [[takson siostrzany]] [[klad]]u obejmującego ''[[Diabloceratops]]''+''[[Albertaceratops]]'' i ''[[Avaceratops]]''+''[[Nasutoceratops]]''; analiza oparta na parsymonii nie rozwiązała pozycji tego gatunku. | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | == | + | ==UMNH VP 16704== |
− | + | W [[1998]] roku w Nipple Butte (formacja Wahweap) odnaleziono czaszkę należącą do nieznanego wówczas centrozauryna. Znaleziska dokonał Joshua A. Smith. Czaszka ta została formalnie opisana dopiero 12 lat później, w [[2010]] roku przez Kirklanda i DeBlieuxa jako należący do nowo opisanego przez nich [[rodzaj]]u ''[[Diabloceratops]]'', jako ''Diabloceratops'' [[sp.]] . Różni się od ''Diabloceratops eatoni'' m.in. większymi rozmiarami – to oraz pewne cechy anatomiczne świadczą być może o starszym wieku tego osobnika. [[Mark Loewen|Loewen]] i in. ([[2013]]) stwierdzili, że nie ma podstaw by przypisywać go do diabloceratopsa, dlatego bardziej asekuracyjnie uważają go za przedstawiciela [[Centrosaurinae]] indet. Lund i in. (2016) wskazują, że UMNH VP 16704 jest bardziej zbliżony do ''Machairoceratops''. | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | ! '' | + | ! ''Machairoceratops'' |
− | | {{Kpt|[[ | + | | {{Kpt|[[Eric Lund|Lund]]}}, {{Kpt|[[Patrick O’Connor|O’Connor]]}}, {{Kpt|[[Mark Loewen|Loewen]]}} i {{Kpt|[[Zubair Jinnah|Jinah]]}}, [[2016]] |
|- | |- | ||
− | ! ''M. | + | ! ''M. cronusi'' |
− | | {{Kpt|[[ | + | | {{Kpt|[[Eric Lund|Lund]]}}, {{Kpt|[[Patrick O’Connor|O’Connor]]}}, {{Kpt|[[Mark Loewen|Loewen]]}} i {{Kpt|[[Zubair Jinnah|Jinah]]}}, [[2016]] |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
− | <small> | + | <small>Kirkland, J.I. & DeBlieux, D.D. (2010) New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah; in Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140. |
+ | |||
+ | Loewen, M.A., Farke, A.A., Sampson, S.D., Getty, M.A., Lund, E.K. & O'Connor, P.M. (2013) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press | ||
− | + | Lund, E., K., O’Connor, P., M., Loewen, M., A., Jinnah, Z., A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, ''Machairoceratops cronusi'' gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. [[doi:10.1371/journal.pone.0154403]]</small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] |
Wersja z 20:38, 17 lis 2016
Autorzy: |
Kamil Kamiński, Marcin Szermański, Maciej Ziegler |
Machairoceratops (machajroceratops) | |
---|---|
Długość: | ? m |
Masa: | ? t |
Miejsce występowania: | USA - Utah |
Czas występowania | ok. 80-77 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja wyglądu machajroceratopsa Autor: Nobu Tamura [2]. |
Wstęp
Machairoceratops to rodzaj ceratopsa z grupy Centrosaurinae, cechującej się m.in. krótszą czaszką w stosunku do siostrzanego kladu Chasmosaurinae. Znany jest tylko z jednego, fragmentarycznego okazu. Zapewne tak jak jego krewniacy był łagodnym roślinożercą żywiącym się niską roślinnością.
Etymologia
Nazwa Machairoceratops pochodzi od greckiego słowa machairis, oznaczającego „zakrzywiony miecz”, co nawiązuje do zakrzywionych ku przodowi epiparietales pozycji 1 – rożków z tyłu kryzy, oraz łacińskiego słowa ceratops, czyli „rogata twarz”. Epitet gatunkowy cronusi odnosi się do mitologicznego boga Kronosa, przedstawianego często z zakrzywionym ostrzem.
Materiał kopalny
Holotyp (UMNH VP 20550) to fragmentaryczna czaszka, obejmująca dwa rogi nadoczodołowe (obydwa oddzielone od reszty czaszki), lewą kość jarzmową, prawie kompletną, lekko zdeformowaną puszkę mózgową, lewą kość łuskową oraz kość ciemieniową (widoczne na rys. obok). Okaz ten znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej Stanu Utah w Salt Lake City.
Odkrycie i opis
Szczątki machairoceratopsa zostały odkryte w 2006 r. w górnych warstwach formacji Wahweap. W 2016 r. okaz ten został opisany przez zespół paleontologów w składzie; Eric Lund, Patrick O’Connor, Mark Loewen i Zubair Jinnah.
Budowa
Podobnie jak inne ceratopsy, Machairoceratops był zapewne czworonożnym roślinożercą o czaszce zakończonej kostną kryzą i ozdobionej rogami. Wyglądem przypominał nieco Diabloceratops i Albertaceratops. Nad oczami znajdowała się para zakrzywionych rogów o długości ponad 27 cm. Ze względu na brak bliższych końców, ich dokładne położenie względem oczodołów nie jest znane. Na bokach kryzy prawdopodobnie znajdowały się po 4 episquamosales – małe rożki na kości łuskowej. Na górze, z tyłu kryzy na kości ciemieniowej wyrastała para zakrzywionych przednio-grzbietowo dłuższych rogów epiparietales. Osiągał rozmiary holotypu Diabloceratops.
Filogeneza
Wg autorów opisu Machairoceratops należy do podrodziny Centrosaurinae, będąc jej stosunkowo bazalnym członkiem. W ich bayesowskiej analizie stanowi on takson siostrzany kladu obejmującego Diabloceratops+Albertaceratops i Avaceratops+Nasutoceratops; analiza oparta na parsymonii nie rozwiązała pozycji tego gatunku.
UMNH VP 16704
W 1998 roku w Nipple Butte (formacja Wahweap) odnaleziono czaszkę należącą do nieznanego wówczas centrozauryna. Znaleziska dokonał Joshua A. Smith. Czaszka ta została formalnie opisana dopiero 12 lat później, w 2010 roku przez Kirklanda i DeBlieuxa jako należący do nowo opisanego przez nich rodzaju Diabloceratops, jako Diabloceratops sp. . Różni się od Diabloceratops eatoni m.in. większymi rozmiarami – to oraz pewne cechy anatomiczne świadczą być może o starszym wieku tego osobnika. Loewen i in. (2013) stwierdzili, że nie ma podstaw by przypisywać go do diabloceratopsa, dlatego bardziej asekuracyjnie uważają go za przedstawiciela Centrosaurinae indet. Lund i in. (2016) wskazują, że UMNH VP 16704 jest bardziej zbliżony do Machairoceratops.
Spis gatunków
Machairoceratops | Lund, O’Connor, Loewen i Jinah, 2016 |
---|---|
M. cronusi | Lund, O’Connor, Loewen i Jinah, 2016 |
Bibliografia
Kirkland, J.I. & DeBlieux, D.D. (2010) New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah; in Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.
Loewen, M.A., Farke, A.A., Sampson, S.D., Getty, M.A., Lund, E.K. & O'Connor, P.M. (2013) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
Lund, E., K., O’Connor, P., M., Loewen, M., A., Jinnah, Z., A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, Machairoceratops cronusi gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. doi:10.1371/journal.pone.0154403