Wahweap

Autor:

Paweł Konarzewski, Michał Siedlecki

---

Formacja Wahweap
Wiek	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 82,2-77,3 Ma późna kreda (kampan)
Miejsce	USA - Utah
Podjednostki	ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon
Leży pod	formacja Kaiparowits
Leży nad	formacja Straight Cliffs
Miąższość	ok. 360-460 m
Klimat	ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi, z czasem bardziej suchy
Litologia	piaskowce, mułowce, iłowce, łupki
Odsłonięcia skał formacji Wahweap w pobliżu jeziora Powell. Fot. Gillfoto [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja holotypu \u003Ci\u003EDiabloceratops eatoni\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja holotypu Diabloceratops eatoni\n","link":"","lat":37.178100000000000591171556152403354644775390625,"lon":-111.3490000000000037516656448133289813995361328125,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja holotypu \u003Ci\u003EMachairoceratops cronusi\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja holotypu Machairoceratops cronusi\n","link":"","lat":37.5,"lon":-111.599999999999994315658113919198513031005859375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 16704\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 16704\n","link":"","lat":37.19109999999999871533873374573886394500732421875,"lon":-111.6466999999999956116880639456212520599365234375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja holotypu\u003Ci\u003ELythronax argestes\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja holotypuLythronax argestes\n","link":"","lat":37.19109999999999871533873374573886394500732421875,"lon":-111.6466999999999956116880639456212520599365234375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 20600\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 20600\n","link":"","lat":37.27943119999999765923348604701459407806396484375,"lon":-111.519609099999996715268935076892375946044921875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 9549\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 9549\n","link":"","lat":37.506514199999998027124092914164066314697265625,"lon":-111.652190041017917110366397537291049957275390625,"icon":""}],"imageoverlays":null} }

Wstęp

Formacja Wahweap to jednostka litostratygraficzna położona na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy kampan.

Etymologia

Nazwa formacji pochodzi od rzeki Wahweap mającej 89,5 km długości przechodzącej przez omawianą jednostkę geologiczną.

Historia badań

Formację po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku jako piaskowce Wahweap. Stwierdzili, że ich miąższość wynosi 360-460 m i składają się głównie z piaskowców i mułowców. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana sedymentologiczne. Eaton (1991) oraz Doelling (1997) zaproponowali różne modele litostratygraficzne dla formacji Wahweap. Pierwszy autor badał skały na płaskowyżu Kaiparowits. Zaproponował on cztery potencje ogniwa, które różnią się od siebie budową skał. Z kolei Doelling (1997) zajmował się odsłonięciami na płaskowyżach Markagunt i Paunsaugunt. Naukowiec ten podzielił pokłady Wahweap jedynie na dwa ogniwa: dolne i górne. Wiek górnego ogniwa zaproponowanego przez Doellinga (1997) był taki sam jak najwyższe (obecnie znane jako Pander Canyon) podane przez Eatona (1991). W 2022 roku Beveridge współpracownicy nadali nazwę podjednostkom opisanych przez Eatona oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap na płaskowyżu Kaiparowits.

Litologia

Last Chance Creek

Wiek: ok. 82,2-81,6 Ma

Miąższość: 65 m

Charakterystyka: Podjednostka Last Chance Creek (dawniej dolne) styka się z ogniwem Drip Tank należącym do formacji Straigth Cliffs. Najniższe warstwy formacji Wahweap składają się głównie z mułowców. W niektórych miejscach przechodzą one w piaskowce, które osadziły się w korytach pradawnych rzek (np. w Tibbet Springs). Piaskowce tej podjednostki są średnio- i gruboziarniste, słabo posortowane, a ich warstwy są ułożone ukośnie. U podstawy piaskowców kanałowych (powstałych na dnach dawnych rzek) występuje nagromadzenie osadów zawierających fragmenty mułowców oraz skamieniałe kości. Wzdłuż dawnych brzegów rzek cienkowarstwowe osady piaszczyste przechodzą w kierunku dalszym w organiczne mułowce i łupki, a rzadziej w zielone iłowce. W piaskowcach wylewowych można znaleźć dużą ilość skamieniałego drzewa. Ogniwo Last Chance Creek kończy się charakterystycznym piaskowcem tworzącym półkę skalną o grubości 5 m (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Reynolds Point

Wiek: ok. 81,6-80,6 Ma

Miąższość: 112 m

Charakterystyka: Ogniwo Reynolds Point (dawniej środkowe) składa się z piaskowców, piaszczystych mułowców oraz mułowców, które tworzą zbocza. Ta podjednostka zawiera większą ilość osadów rzecznych (szaro-brązowe piaszczyste mułowce, mułowce, rzadziej iłowce i łupki) oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż ogniwo Last Chance Creek. Warstwy te zawierają niedużą ilość łupków i mułowców organicznych, ale ogólnie są mniej zasobne w materię organiczną niż dolna część (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Coyote Point

Wiek: ok. 80,6-79 Ma

Miąższość: 138 m

Charakterystyka: Ogniwo Coyote Point (dawniej górne) tworzą głównie serię dobrze zcementowanych piaskowców, z mniejszym udziałem naprzemiennych warstw mułowców niż w ogniwie Reynolds Point. W tej podjednostce piaskowce tworzą strome zbocza. Osady aluwialne obecne w tych warstwach składają się z piaszczystych mułowców, mułowców oraz nieciągłych cienkich łupków organicznych oraz rzadkich iłowców. Ogniwo Coyote Point zawiera więcej skamieniałości niż pozostałe i zawiera liczne, choć fragmentaryczne kości dinozaurów, krokodyli, żółwi i ryb, a także słodkowodne mięczaki (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Pardner Canyon

Wiek: ok. 79-77,3 Ma

Miąższość: ~100 m

Charakterystyka: Ogniwo Pander Canyon (dawniej Upper Capping Sandstone) jest zdominowane przez słabo posortowane piaskowce i zlepieńce tworzące klify, z cienkimi, izolowanymi mułowców występujących w formie soczewek. Ogniwo zawiera również skały pochodzenia eolicznego. Podjednostka ta styka się z dolną częścią formacji Kaiparowits. Miąższość zmienia się na płaskowyżach Kaiparowits, Markagunt i Paunsaugunt, gdzie osiąga maksymalnie około 140 m na północnej części. Osady w tym miejscu stają się również bardziej gruboziarniste, gdzie w północnych częściach płaskowyżu Kaiparowits częściej występują żwirowe zlepieńce z otoczakami krzemienia i wapienia. Pokłady te swoim wiekiem odpowiadają piaskowcom Tarantula Mesa (Eaton, 1991; Simpson i in., 2008; Beveridge i in., 2022).

Paleośrodowisko

Rekonstrukcja paleośrodowiska oraz dinozaurów z formacji Wahweap. Autor: ABelov2014 [1]

W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. Western Interior Seaway) dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z formacji Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami. Obecność osadów eolicznych oraz biologicznych skorup glebowych w ogniwie Pander Canyon może świadczyć o tymczasowej zmianie klimatu bardziej wilgotnego na bardziej suchy (Jinnah i Roberts, 2011; Wendy Simpson i in., 2010; Simpson i in., 2008).

Paleofauna

Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodylomorfy, żółwie, ssaki, płazy, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: Lythronax, Acristavus, Machairoceratops, Diabloceratops oraz Adelolophus. Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie formacji (Zanno i in., 2013).

Dinozaury

Dinozaury
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
Acristavus gagslarsoni	Star Seep	Reynolds Point	166 m	UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny	Występował również w formacji Two Medicine.
Adelolophus hutchisoni	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	180-250 m	USMP 152028 - niekompletna kość szczękowa	Najstarszy znany lambeozauryn z Ameryki Północnej.
cf. Brachylophosaurus	Death Ridge Wesses Canyon	Pardner Canyon Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Pardner Canyon środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 9548 - niekompletna kość szczękowa oraz kości kończyn przednich kość jarzmowa (UMNH VP 19465)	Okaz UMNH VP 9458 wykazuje liczne podobieństwa w budowie do Brachylophosaurus canadensis.. Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny Amiidae (UMHN VP 19464).
Diabloceratops eatoni	Last Chance	Reynolds Point	105 m	UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)	Jeden z najbardziej znanych prymitywnych centrozaurynów.
Lythronax argestes	Nipple Butte	Reynolds Point	70 m	UMNH VP 20200 - kości czaszki oraz kończyn tylnych	Najstarszy znany tyranozauryd z terenów Ameryki Północnej.
Hadrosauroidea gen. nov.	Brigham Plains	Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	częściowy szkielet	Potencjalnie nowy takson.
Machairoceratops cronusi	Star Seep	Coyote Point	246 m	UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka	Bliski kuzyn Diabloceratops, znany wcześniej jako "Wahweap Centrosaur B".
Nodosauridae gen. nov.	Right Hand Collet Canyon	Reynolds Point	środkowe osady ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy	Potencjalnie nowy takson.
Pachycephalosauridae gen. nov.	Brigham Plains	Last Chance Creek	środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek	DMNH EVP. 131000 - nie podano	Potencjalnie nowy takson.
"Wahweap Centrosaur A"	Pilot Knoll	Last Chance Creek	45 m	UMNH VP 20600 - niekompletna czaszka	Potencjalnie nowy takson. Najstarszy centrozauryn odnaleziony w omawianej formacji. Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u Albertaceratops.
"Wahweap Centrosaur C"	Death Ridge	Pardner Canyon	313 m	UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego	Potencjalnie nowy takson. Najmłodszy centrozauryn z omawianej formacji.
Niezidentyfikowany ankylozauryd	nie podano	Coyote Point	nie podano	OMNH 21280 (częściowo), 21858 i 24276 - 3 zęby	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany centrozauryn (takson z Nipple Butte)	Nipple Butte	Last Chance Creek	50 m	UMNH VP 16704 - częściowa czaszka	Początkowo został przypisany do Diabloceratops, jednak uważa się go za odrębny takson od Diabloceratops.
Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp A) Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp B)	nie podano	Coyote Point	nie podano	14 zębów, w tym MNA NB-9 UCM 8613 - ząb	Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Dromaeosaurus. Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Saurornitholestes.
Niezidentyfikowany hadrozauryd	Wesses Canyon	Reynolds Point	70 m	szkielet pozaczaszkowy	Zachowały się u niego odciski skóry. Wraz z szkieletem tego hadrozauryda odnaleziono również pancerz żółwia (UMNH VP 20213) oraz ząb ryby Melvius.
Niezidentyfikowane hadrozaurydy	Wesses Cove Nipple Butte	Reynolds Point Last Chance Creek	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point niższe warstwy ogniwa Last Chance Creek	łopatka (UMHN VP 20215), kość zębowa (UMNH VP 20216), bliższa część kości ramiennej UMNH VP 20616 - artykułowany szkielet pozaczaszkowy	Być może nowe taksony.
Niezidentyfikowany hadrozauryd	nie podano	Coyote Point	ok. 213 m	UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej UCMP 235253 - kręg UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany hadrozauryd	Tibbet Springs	Last Chance Creek	10 m	złoże kostne hadrozaurydów
Niezidentyfikowane nodozaurydy	nie podano	prawdopodobnie Last Chance Creek, Reynolds Point i Coyote Point	nie podano	zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)	Taksony te nie wykazują żadnych cech diagnostycznych.
Niezidentyfikowany pachycefalozauryd	Clints Cove	Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa oraz zęby	Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech diagnostycznych.
Niezidentyfikowane teropody	nie podano	Coyote Point	ok. 213 m	UCMP 235246 - tylna część paliczka UCMP 235247 i 235251 - przednie części kości udowych UCMP 235248 - kość śródstopia III UCMP 235249-50 - tylna część kości udowej, zęby	Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne). Dawniej przypisywane do Richardoestesia i Paronychodon.
Niezidentyfikowany troodontyd	nie podano	Coyote Point	nie podano	OMNH 21988 i 24237 - zęby	Takson niediagnostyczny. Dawniej przypisywany do Troodon.
Niezidentyfikowane tyranozaurydy	nie podano	Coyote Point	nie podano ok. 213 m	OMNH 23635 - ząb UCMP 235245 - częściowy ząb	Niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowany zaurolofin	Camp Flat	Reynolds Point	środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	złoże kostne	Potencjalnie nowy takson.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
cf. Deinosuchus	Tibbers Springs Nipple Butte Brigham Plains	Last Chance Creek Last Chance Creek Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	częściowe szkielety	Prawdopodobnie największe krokodylomorfy odnalezione w formacji Wahweap.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodylia	nie podano Nipple Butte Coyote Canyon	nie podano Last Chance Creek Reynolds Point	nie podano dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa nie podano kręg	Być może niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodyliformes	stanowisko UCMP V98173 Brigham Plains	Coyote Point Last Chance Creek	powyżej 200 m dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek	UCMP 150157 - fragment kości zębowej nie podano	Być może niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa	Być może niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia	nie podano	nie podano	nie podano	UMNH VP 9547 - fragmenty żuchwy, zęby i osteodermy UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma	Być może niediagnostyczne taksony.

Żółwie

Żółwie
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz
Arvinochelys sp.	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 235584 - fragment skorupy	Zachowany element skorupy wykazuje podobieństwa w budowie do tej u Arvinochelys goldeni.
Basilemys sp.	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 252017 i UCMP 235242 - fragmenty skorupy	Na skorupie znajdywały się nierównomiernie rozmieszczone guzki.
Neurankylus sp.	stanowisko UCMP V98173 Nipple Butte Star Seep Brigham Plains	Coyote Point Lasy Chance Creek Reynolds Point Reynolds Point	powyżej 200 m dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek dolne warstwy ogniwa Reynolds Point dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	UCMP 235240 - fragment skorupy skorupa elementy skorupy częściowy szkielet	Nieokreślony gatunek z rodzaju Neurankylus.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae	stanowisko UCMP V98173 Tibbet Springs Wesses Cove	Coyote Point Lasy Chance Creek Reynolds Point	powyżej 200 m dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UCMP 235237-235239 - fragmenty skorupy UMNH VP 20645 - nie podano UMNH VP 20643 - fragmenty skorupy oraz kończyny przednie	Zachowane elementy skorupy okazów UCMP 235237-235239 wykazują podobieństwa w budowie do tej u Neurankylus, pospolitego żółwia z formacji Kaiparowits.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae	stanowisko UCMP V98173 The Gut	Coyote Point ? Reynolds Point	powyżej 200 m ? środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UCMP 235243 i UCMP 235244 - fragmenty skorupy skorupa	Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u Aspideretoides.

Łuskonośne

Łuskonośne
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Coniophis sp.	stanowisko UMNH Loc. 103	nie podano	kręgi grzbietowe	Nieokreślony gatunek z rodzaju Coniophis. Przedstawiciel grupy Serpentes (węże).
Niezidentyfikowany przedstawiciel Anguimorpha	stanowisko UMNH Loc. 103	nie podano	UMNH VP 19251 - osteoderma	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Scincomorpha	stanowisko OMNH V2 (Morfotyp A) stanowisko UMNH Loc. 103 (osteoderma)	nie podano	OMNH 21995 - niekompletna lewa kość szczękowa UMNH VP 19252 - osteoderma	Niediagnostyczne taksony.

Ssaki

Ssaki
Takson	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Anchistodelphys archibaldi	prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point	zęby	Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
Bryceomys sp. cf. B. fumosus	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cedaromys sp.	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego ssaka są podobne do tych u Cedaromys hutchisoni z formacji Kaiparowits.
cf. Cedaromys sp.	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimexomys sp. cf. C. antiquus	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolodon electus	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolodon similis	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolodon sp. cf. C. nitidus Cimolodon sp.	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolomys sp. cf. C. trochuus	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
?Cimolomys sp. A ?Cimolomys sp. B ?Cimolomys sp. C	nie podano	ząb zęby zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Iugomortiferum thoringtoni	prawdopodobnie Reynolds Point	zęby	Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
cf. Iugomortiferum sp.	prawdopodobnie Last Chance Creek	ząb	Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
Meniscoessus sp. cf. M. intermedius	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce)
Mesodma sp. cf. M. formosa	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
cf. Paracimexomys sp. A cf. Paracimexomys sp. B	nie podano	ząb zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Paranyctoides sp.	prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point	zęby	Przedstawiciel Eutheria (ssaki wyższe).
Protalphadon crebreforme	prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point	zęby	Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Zęby wykazują podobieństwa w budowie do Protalphadon creber.
Zygiocuspis goldingi	prawdopodobnie Reynolds Point	ząb	Przedstawiciel grupy Tribosphenida.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Cimolomyidae	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Ząb tego okazu wykazuje podobieństwa w budowie do Cimolodon sp. cf. C. nitidus.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Marsupialia	prawdopodobnie Last Chance Creek	ząb	Zęby tego ssaka budową przypominają do tych u Turgidodon i Alphadon.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Multituberculata	nie podano	zęby	Zęby tego ssaka wykazują różnice w budowie do tych u Paracimexomys.

Płazy

Płazy
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Opisthotriton sp.	UMNH VP Loc. 130	nie podano	kręgi	Nieokreślony gatunek z rodzaju Opisthotriton.
Scapherpeton sp.	UMNH VP Loc. 77	nie podano	pierwszy kręg szyjny (atlas)	Nieokreślony gatunek z rodzaju Scapherpeton.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Urodela	UMNH VP Loc. 77	nie podano	kręg tułowiowy	Potencjalnie nowy takson.

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby chrzęstnoszkieletowe
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Cantioscyllium estesi	stanowiska MNA Loc. 455–1, MNA Loc. 705 i UMNH Loc. 82	nie podano	zęby	Przedstawiciel rodziny Ginglymostomatidae.
Chiloscyllium missouriense	stanowiska UMNH Loc. 77 i MNA Loc. 455–1	nie podano	zęby	Przedstawiciel rodziny Hemiscylliidae. Jeden z zębów (MNA V 10386) wykazuje podobieństwa w budowie do Restesia americana.
Columbusia deblieuxi	stanowisko UMNH Loc. 77	nie podano	zęby	Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kaiparowits. Przedstawiciel rodziny Ganopristidae (Sclerorhynchidae).
Cristomylus ciffelli	stanowisko MNA Loc. 456–1	Reynolds Point	zęby	Przedstawiciel rodziny Rhinobatidae.
Hybodus sp.	stanowisko UMNH Loc. 456–2	nie podano	MNA V10387 - ząb	Nieokreślony gatunek z rodzaju Hybodus.
Lonchidion sp.	stanowisko UMNH Loc. 82	nie podano	UMNH VP 18917 - ząb	Nieokreślony gatunek z rodzaju Lochidon.
Texatrygon brycensis	stanowiska UMNH Loc. 77 i UMNH Loc. 82	nie podano	zęby	Przedstawiciel rodziny Ptychotrygonidae.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Lepidotes sp.	nie podano	nie podano	zęby	Nieokreślony gatunek z rodzaju Lepidotes.
Melvius cf. M. chauliodus	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	trzon kręgu i fragmenty czaszki	Okazy te nie mogą być przypisane do konkretnego gatunku Melvius.
Micropycnodon sp.	MNA Loc. 706-2	nie podano	ząb	Nieokreślony gatunek z rodzaju Micropycnodon.
Paralbula sp.	nie podano	nie podano	zęby	Nieokreślony gatunek z rodzaju Paralbula.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Acipenseriformes	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	fragment kolca płetwy piersiowej	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	fragment łuski i kręg	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Polyodontidae	stanowisko MNA Loc. 456–2	nie podano	MNA 10356 - wyrostek zębowy	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Skamieniałości śladowe i jaja

Rekonstrukcja Saurornitholestes polującego na niewielkiego ssaka. Źródło: Edward Simpson i in., 2010 [2].

W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do hadrozaurydów, ceratopsydów, dinozaurów ptasiomiednicznych oraz teropodów. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy maniraptorów polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Edward Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).

Moran i współautorzy (2010) opisali niewielkie wydrążone ślady w skamieniałym drzewie pochodzącym z formacji Wahweap. Badacze ze względu na ich morfologię (ślad w kształcie łopatki lub woreczka) uznali, iż należy do ichnorodzaju Asthenopodichnium. Prawdopodobnymi ich sprawcami były nimfy jętket poruszające się w słodkich wodach, jednakże Moran i in. (2010) nie wykluczają również innych owadów.

Rośliny i bezkręgowce

W ogniwie Last Chance Creek skamieniałości drzew występują w dużych ilościach. W kilku stanowiskach odnaleziono odciski roślin oraz liści. Duża ich część znajdowała się w piaskowcach, a czasem w nich znaleziono również słabo zachowane liście. W skałach mułowych rośliny są dość pospolite. Najczęstszymi bezkręgowcami znajdowanymi są małże, ślimaki i kraby, które są powszechne z środkowych i górnych osadów formacji (DeBlieux i in., 2013).

Bibliografia

Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876

DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w:: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, 563-587.

Doelling, H. H. (1997). "Interim geologic map of the Smoky Mountain 30 ′ x 60 ′ Quadrangle, Kane and San Juan Counties, Utah and Coconino County, Arizona". [w:] "Utah Geological Survey", Open-File Report 359, Scale 1:100,000.

Eaton, J. G. (1991). "Biostratigraphic framework for the Upper Cretaceous rocks of the Kaiparowits Plateau, southern Utah". [w:] Nations, J., & Eaton, J. G. (Red.), "Stratigraphy, Depositional Environments, and Sedimentary Tectonics of the Western Margin, Cretaceous Western Interior Seaway". Geological Society of America Special Paper, 260, pp. 47–63

Gregory, H. E., & Moore, R. C. (1931). "The Kaiparowits Region: Geographic and geologic reconnaissance of parts of Utah and Arizona". U.S. Geological Survey Professional Paper 164 (161 p).

Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. doi:10.2110/jsr.2011.22

Moran, K., Hilbert-Wolf, H. L., Golder, K., Malenda, H. F., Smith, C. J., Storm, L. P., Simpson E. L., Wizevich, M. C., & Tindall, S. E. (2010). "Attributes of the wood-boring trace fossil Asthenopodichnium in the Late Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(3-4), 662-669. doi:10.1016/j.palaeo.2010.09.015

Peterson, F., & Waldrop, H. A. (1965). "Jurassic and Cretaceous stratigraphy of south-central Kaiparowits Plateau, Utah". [w:] Goode, H. D., & Robison, R. A. (red.). "Geology and Resources of South-Central Utah: Utah Geological Society and Intermountain Association of Petroleum Geologists". Guidebook to the Geology of Utah, 19, pp. 47–69

Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Simpson, W. S., Tindall, S. E., Bernard, J. J., Jenesky, T. A., & Wizevich, M. C. (2008). "The interaction of aeolian and fluvial processes during deposition of the Upper Cretaceous capping sandstone member, Wahweap Formation, Kaiparowits Basin, Utah, USA. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 270(1-2), 19-28. doi:10.1016/j.palaeo.2008.08.009

Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Wizevich, M. C., Tandall, S. E., Fasinski, B. R., Storm, L. P., & Needle, M. D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology 38 (8): 699–702. doi:10.1130/G31019.1

Simpson, W. S., Simpson, E. L., Wizevich, M. C., Malenda, H. F., Hilbert-Wolf, H. L., & Tindall, S. E. (2010). "A preserved Late Cretaceous biological soil crust in the capping sandstone member, Wahweap Formation, Grand Staircase-Escalante National Monument, Utah: paleoclimatic implications". Sedimentary Geology, 230(3-4), 139-145. doi:10.1016/j.sedgeo.2010.07.004

Weishampel, D. B. (2004). "Dinosaur distribution". [w:] Weishampel, D. B., Osmolska, H., & Dodson, P. (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322

Zanno, L. E., Loewen, M. A., Farke, A. A., Kim, G. -S., Claessens, L. P. A. M., & McGarrity, C. T. (2013). "Late Cretaceous Theropod Dinosaurs of Southern Utah". [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 504–525.