Europasaurus

Autor:

Kamil Kamiński

---

Europasaurus (europazaur)
Długość	5,7-6,2 m
Masa	0,75-1 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Niemcy, Dolna Saksonia formacja Süntel
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 155-154 Ma późna jura (środkowy kimeryd)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria ?Brachiosauridae
Rekonstrukcja szkieletu. Autor zdjęcia: Ghedoghedo [4]

Wstęp

Europasaurus to rodzaj małego zauropoda, który żył w późnej jurze na wyspie, która obecnie jest częścią stałego lądu i znajduje się na terenie Niemiec. Jego niewielkie rozmiary mogły być odpowiedzią na presję środowiskową, związaną z ograniczoną ilością pokarmu na wyspie. Europasaurus został nazwany i opisany w 2006 r. przez Paula Martina Sandera i współpracowników.

Etymologia

Nazwa Europasaurus oznacza „jaszczur z Europy”. Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę pierwszych szczątków tego dinozaura – Hogdera Luedtke.

Materiał kopalny

Holotyp (DFMMh/FV 291) to niekompletna czaszka z fragmentaryczną żuchwą i zębami, kręgi szyjne i krzyżowe, żebra szyjne i brzuszne dorosłe (Sander i in., 2006).

Materiał przypisany pochodzi od co najmniej 14 okazów, choć niemal na pewno było ich więcej (Marpmann i in., 2014) i obejmuje materiał czaszkowy i pozaczaszkowy. Są wśród nich zarówno osobniki młode, jak i dorosłe (Sander i in., 2006). Dzięki tak licznym okazom, znany jest niemal cały szkielet europazaura.

Rekonstrukcja europazaura w naturalnym środowisku. Autor: Gerhard Boeggemann [1].

Budowa i paleobiologia

W dzisiejszych środowiskach Europasaurus byłby dużym zwierzęciem, jednak w zetknięciu z innymi zauropodami sprawiał wrażenie karła. Poza rozmiarami nie odbiegał zasadniczo budową od jurajskich i kredowych gigantów. Wyróżniał się szeregiem cech budowy czaszki, kręgów szyjnych, łopatki oraz kości piętowej. Jego szyja była stosunkowo długa, nawet jak na zauropoda, natomiast czaszka – wysoka i krótka, ze skróconym pyskiem. Wiele cech budowy czaszki ma prymitywny charakter, co prawdopodobnie wynika z karłowatości tego zauropoda (Marpmann i in., 2014).

Marpmann i in. (2014) wyróżnili wśród materiału kostnego europazaura dwa morfotypy: masywniejszy oraz lżej zbudowany. Carbadillo i Sander (2013) zaobserwowali też znaczące różnice w wielkości poszczególnych okazów będących w podobnym wieku. Najbardziej prawdopodobne wytłumaczenia takiego stanu rzeczy to dymorfizm płciowy albo rozdzielenie czasowe lub przestrzenne dwóch populacji. Carbadillo i in. (2015) zaobserwowali też znaczące różnice w wielkości poszczególnych okazów będących w podobnym wieku.

Zrekonstruowana czaszka. Autor zdjęcia: Nils Knötschke [2].

Dzięki odkryciu okazów znajdujących się w różnym wieku, możliwe było prześledzenie ontogenezy europazaura. Okazało się, że rósł on znacznie wolniej niż inne, większe zauropody, co wynikało z jego skromnych rozmiarów. Był to trend odwrotny niż u większości zauropodów i teropodów, które znane są z szybkiego tempa wzrostu (Sander i in., 2006).

Filogeneza

Europasaurus został opisany jak bazalny przedstawiciel Macronaria. Późniejsze analizy filogenetyczne umieszczają go z reguły w rodzinie Brachiosauridae, jako jej prymitywnego członka (np. E’Emic i in. [2016]; Royo-Torres i in. [2017]).

Paleoekologia

Jako wyjaśnienie karłowatości europazaura zaproponowano fakt, że zamieszkiwał on wyspy, będące obecnie częścią stałego lądu. Powierzchnia największych z nich nie przekraczała 200 000 km2, były one więc zbyt małe, by wyżywić większe zauropody (Sander i in., 2006). Podobne karłowate dinozaury znaleziono też na wyspie Hateg, będącej obecnie częścią Rumunii.

Kręgi szyjne. Autor zdjęcia: Nils Knötschke [3].

Spis gatunków

Europasaurus	Mateus, Laven i Knoetschke, 2006
E. holgeri	Mateus, Laven i Knoetschke, 2006

Bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.

Carballido, J.L., Sander, M.P. (2013). "Postcranial axial skeleton of Europasaurus holgeri (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Germany: implications for sauropod ontogeny and phylogenetic relationships of basal Macronaria". Journal of Systematic Palaeontology. 12 (3): 335–387. doi:10.1080/14772019.2013.764935

D’Emic, M.D.; Foreman, B.Z.; Jud, N.A. (2016). "Anatomy, systematics, paleoenvironment, growth, and age of the sauropod dinosaur Sonorasaurus thompsoni from the Cretaceous of Arizona, USA". Journal of Paleontology. 90 (1): 102–132. doi:10.1017/jpa.2015.67

Marpmann, J.S., Carballido, J.L., Sander, P.M., Knötschke, N. (2014). "Cranial anatomy of the Late Jurassic dwarf sauropod Europasaurus holgeri (Dinosauria, Camarasauromorpha): Ontogenetic changes and size dimorphism". Journal of Systematic Palaeontology. 13 (3): 1–43. doi:10.1080/14772019.2013.875074.

Mateus, O.V., Laven, T., Knötschke, N. W: Sander, P.M. (2006). "Bone histology indicates insular dwarfism in a new Late Jurassic sauropod dinosaur". Nature. 441 (7094): 739–741. [doi:10.1038/nature04633]

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.

Royo-Torres, R., Fuentes, C., Meijide, M., Meijide-Fuentes, F., Meijide-Fuentes, M. (2017). "A new Brachiosauridae Sauropod dinosaur from the lower Cretaceous of Europe (Soria Province, Spain)". Cretaceous Research. 80: 38–55. doi:10.1016/j.cretres.2017.08.012.