Europasaurus

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Mateusz Tałanda

---

Europasaurus (europazaur)
Długość	5,7-6,2 m
Masa	0,75-1 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Niemcy, Dolna Saksonia formacja Süntel
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 155-154 Ma późna jura (środkowy kimeryd)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria ?Brachiosauridae
Rekonstrukcja szkieletu. Autor zdjęcia: Ghedoghedo [4]

Wstęp

Europasaurus to rodzaj małego zauropoda, który żył w późnej jurze na wyspie, która obecnie jest częścią stałego lądu i znajduje się na terenie Niemiec. Jego niewielkie rozmiary mogły być odpowiedzią na presję środowiskową, związaną z ograniczoną ilością pokarmu na wyspie. Europasaurus został opisany w 2006 r. przez Paula Martina Sandera i współpracowników.

Etymologia

Nazwa Europasaurus oznacza „jaszczur z Europy”. Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę pierwszych szczątków tego dinozaura – Hogdera Luedtke.

Materiał kopalny

Holotyp (DFMMh/FV 291) to niekompletna czaszka z fragmentaryczną żuchwą i zębami, kręgi szyjne i krzyżowe, żebra szyjne i brzuszne dorosłe (Sander i in., 2006).

Materiał przypisany pochodzi od co najmniej 14 okazów, choć niemal na pewno było ich więcej (Marpmann i in., 2014) i obejmuje materiał czaszkowy i pozaczaszkowy. Są wśród nich zarówno osobniki młode, jak i dorosłe (Sander i in., 2006). Dzięki tak licznym okazom, znany jest niemal cały szkielet europazaura.

Rekonstrukcja europazaura w naturalnym środowisku. Autor: Gerhard Boeggemann [1].

Budowa i paleobiologia

W dzisiejszych środowiskach Europasaurus byłby dużym zwierzęciem, jednak w zetknięciu z innymi zauropodami sprawiał wrażenie karła. Poza rozmiarami nie odbiegał zasadniczo budową od jurajskich i kredowych gigantów. Wyróżniał się szeregiem cech budowy czaszki, kręgów szyjnych, łopatki oraz kości piętowej. Jego szyja była stosunkowo długa, nawet jak na zauropoda, natomiast czaszka – wysoka i krótka, ze skróconym pyskiem. Wiele cech budowy czaszki ma prymitywny charakter, co prawdopodobnie wynika z karłowatości tego zauropoda (Marpmann i in., 2014).

Marpmann i in. (2014) wyróżnili wśród materiału kostnego europazaura dwa morfotypy: masywniejszy oraz lżej zbudowany. Carbadillo i Sander (2013) zaobserwowali też znaczące różnice w wielkości poszczególnych okazów będących w podobnym wieku. Najbardziej prawdopodobne wytłumaczenia takiego stanu rzeczy to dymorfizm płciowy albo rozdzielenie czasowe lub przestrzenne dwóch populacji. Carbadillo i in. (2015) zaobserwowali też znaczące różnice w wielkości poszczególnych okazów będących w podobnym wieku.

Zrekonstruowana czaszka. Autor zdjęcia: Nils Knötschke [2].

Dzięki odkryciu okazów znajdujących się w różnym wieku, możliwe było prześledzenie ontogenezy europazaura. Okazało się, że rósł on znacznie wolniej niż inne, większe zauropody, co wynikało z jego skromnych rozmiarów. Był to trend odwrotny niż u większości zauropodów i teropodów, które znane są z szybkiego tempa wzrostu (Sander i in., 2006).

Filogeneza

Europasaurus został opisany jak bazalny przedstawiciel Macronaria. Późniejsze analizy filogenetyczne umieszczają go z reguły w rodzinie Brachiosauridae, jako jej prymitywnego członka (np. E’Emic i in. [2016]; Royo-Torres i in. [2017]). Wg badań Carballido i in. (2019) był to jednak bazalny przedstawiciel Camarasauromorpha, choć nie wykluczają oni przynależności do brachiozaurydów.

Paleoekologia

Jako wyjaśnienie karłowatości europazaura zaproponowano fakt, że zamieszkiwał on wyspy, będące obecnie częścią stałego lądu. Powierzchnia największych z nich nie przekraczała 200 000 km2, były one więc zbyt małe, by wyżywić większe zauropody (Sander i in., 2006). Podobne karłowate dinozaury znaleziono też na wyspie Hateg, będącej obecnie częścią Rumunii.

Razem z europazaurem żył nienazwany diplodokid, prawdopodobnie również karłowaty. Oprócz tego w tych samych osadach znaleziono zęby stegozaura i teropodów. Obok dinozaurów żyły też żółwie, krokodylomorfy i prymitywne ssaki. Jedna trzecia kości europazaura nosi ślady ugryzień, prawdopodobnie pozostawione przez niewielkich padlinożerców, jak ryby i krokodyle (Wings, 2015).

Kręgi szyjne. Autor zdjęcia: Nils Knötschke [3].

Spis gatunków

Europasaurus	Mateus, Laven i Knoetschke, 2006
E. holgeri	Mateus, Laven i Knoetschke, 2006

Bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.

Carballido, J.L., Sander, M.P. (2013). "Postcranial axial skeleton of Europasaurus holgeri (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Germany: implications for sauropod ontogeny and phylogenetic relationships of basal Macronaria". Journal of Systematic Palaeontology. 12 (3): 335–387. doi:10.1080/14772019.2013.764935.

Carballido, J. L., Scheil, M., Knötschke, N., & Sander, P. M. (2019). The appendicular skeleton of the dwarf macronarian sauropod Europasaurus holgeri from the Late Jurassic of Germany and a re-evaluation of its systematic affinities. Journal of Systematic Palaeontology, 1-43.

D’Emic, M.D.; Foreman, B.Z.; Jud, N.A. (2016). "Anatomy, systematics, paleoenvironment, growth, and age of the sauropod dinosaur Sonorasaurus thompsoni from the Cretaceous of Arizona, USA". Journal of Paleontology. 90 (1): 102–132. doi:10.1017/jpa.2015.67

Marpmann, J.S., Carballido, J.L., Sander, P.M., Knötschke, N. (2014). "Cranial anatomy of the Late Jurassic dwarf sauropod Europasaurus holgeri (Dinosauria, Camarasauromorpha): Ontogenetic changes and size dimorphism". Journal of Systematic Palaeontology. 13 (3): 1–43. doi:10.1080/14772019.2013.875074.

Sander, P.M., Mateus, O.V., Laven, T., Knötschke, N. (2006). "Bone histology indicates insular dwarfism in a new Late Jurassic sauropod dinosaur". Nature. 441 (7094): 739–741. doi:10.1038/nature04633

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.

Royo-Torres, R., Fuentes, C., Meijide, M., Meijide-Fuentes, F., Meijide-Fuentes, M. (2017). "A new Brachiosauridae Sauropod dinosaur from the lower Cretaceous of Europe (Soria Province, Spain)". Cretaceous Research. 80: 38–55. doi:10.1016/j.cretres.2017.08.012.

Wings, O. (2015). "The Langenberg Quarry near Goslar: Unique window into a terrestrial Late Jurassic ecosystem in Northern Germany". Abstracts of the 12th Symposium on Mesozoic Terrestrial Ecosystems: 99–100.