Santanaraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m (kiedy odkryty?) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Santanaraptor''}} | {{DISPLAYTITLE:''Santanaraptor''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Tomasz Skawiński]], [[Kamil Kamiński]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | + | |nazwa = ''Santanaraptor'' (santanaraptor) | |
| − | + | |długość = > 1,7 m (osobnik młodociany) | |
| − | + | |wysokość = > 50 cm (osobnik młodociany) | |
| − | | [[Tomasz Skawiński]] | + | |masa = > 12 kg (osobnik młodociany) |
| − | + | |miejsce = [[Brazylia]] - Ceará | |
| − | [[Kamil Kamiński]] | + | <small>([[formacja]] [[Romualdo]])</small> |
| − | | | + | |czas = {{Występowanie|111|108}} |
| − | + | ok. 111-108 [[Ma]] | |
| − | + | <small>wczesna kreda (wczesny [[alb]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Brazylia]] | ||
| − | |||
| − | <small>( | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small>wczesna | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 47: | Linia 24: | ||
[[Coelurosauria]] | [[Coelurosauria]] | ||
| + | |||
| + | [[Tyrannoraptora]] | ||
??? [[Maniraptoriformes]] / ?[[Tyrannosauroidea]] | ??? [[Maniraptoriformes]] / ?[[Tyrannosauroidea]] | ||
| − | ?? [[Maniraptora]] | + | ?? [[Maniraptora]]/[[Compsognathidae]]? |
| − | | | + | |grafika = Santanaraptor.png |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu santanaraptora - na biało odnalezione kości, na szaro zrekonstruowane. Autor: Felipe Elias. [http://felipe-elias.deviantart.com/art/Santanaraptor-placidus-skeleto-259001141] | |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | + | |PorównanieDługość = | |
| − | na szaro | + | |mapa = |
| − | + | <display_points type="terrain" zoom=4> | |
| + | 7.2° S, 39.3° W~lokalizacja formacji Romualdo <br> | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | + | ''Santanaraptor'' to rodzaj niewielkiego celurozaura żyjącego na terenie obecnej Brazylii pod koniec epoki wczesnej kredy. Jego pozycja filogenetyczna jest dość enigmatyczna, i może jeszcze ulec zmianom. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 68: | Linia 47: | ||
==Materiał kopalny i budowa== | ==Materiał kopalny i budowa== | ||
| − | Dotychczas odnaleziono jedynie [[holotyp]] (MN 4802-V), czyli: trzy kręgi ogonowe, szewrony, kości kulszowe, udowe (13 cm), kość piszczelową i strzałkową, kości stopy oraz odciśnięte miękkie części ciała - mięśnie i naskórek. Nie zachowały się żadne odciski piór ani łusek. Naskórek był bardzo cienki (~0.04 mm) i ukształtowany w nieregularne czworokąty oddzielone głębokimi żłobieniami. Na kościach wciąż są widoczne kanały po naczyniach krwionośnych i komórki kostne. Dostrzec też można (w powiększeniu) struktury, które mogą być mineralizacjami wypełniającymi naczynia włośniczkowe kości lub zastępującymi naczynia krwionośne. | + | Dotychczas odnaleziono jedynie [[holotyp]] (MN 4802-V), czyli: trzy kręgi ogonowe, szewrony, kości kulszowe, udowe (13 cm), kość piszczelową i strzałkową, kości stopy oraz odciśnięte miękkie części ciała - mięśnie i naskórek. Okaz należał do młodocianego osobnika Nie zachowały się żadne odciski piór ani łusek. Naskórek był bardzo cienki (~0.04 mm) i ukształtowany w nieregularne czworokąty oddzielone głębokimi żłobieniami. Na kościach wciąż są widoczne kanały po naczyniach krwionośnych i komórki kostne. Dostrzec też można (w powiększeniu) struktury, które mogą być mineralizacjami wypełniającymi naczynia włośniczkowe kości lub zastępującymi naczynia krwionośne. |
| + | |||
| + | Okaz należał do osobnika młodocianego, któremu wiele brakowało do osiągnięcia dorosłości. Wstępnie opisany został w 1996 roku. Już wtedy zwrócono uwagę na zachowanie się tkanek miękkich tego teropoda. | ||
| + | ==Pozycja filogenetyczna== | ||
| + | Autor opisu santanaraptora - [[Kellner]] - uznał, że jest on [[celurozaur]]em i to prawdopodobnie [[maniraptorokształtny]]m. [[Holtz]] ([[2004]]) uznał, że może chodzić o [[tyranozauroid]]a, na co wskazuje kombinacja kilku cech a [[Agnolin]] i in. ([[2004]]/niepublikowane), że o [[noazauryd]]a. [[Analiza filogenetyczna]] [[Coelurosauria#Dal_Sasso_i_Maganuco.2C_2011|Dal Sasso i Maganuco (2011]]) wykazała, że to [[bazalny]] [[maniraptor]]. Najnowsze badania wskazują jednak na to, że santanaraptor był tyranozauroidem. Takie wyniki uzyskiwano zarówno w badaniach obejmujących szeroki zakres teropodów, jak i skupionych na tyranozauroidach (Delcourt i Grillo, 2018). Inne propozycje umiejscowienia santanaraptora na drzewie filogenetycznym teropodów to bycie bazalnym [[Tyrannoraptora|tyranoraptorem]] (Novas i in, 2012), członkiem [[Megaraptora]] (Novas i in., 2013) oraz przedstawicielem [[Compsognathidae|kompsognatidów]], choć klad ten jest najprawdopodobniej polifiletyczny (Mortimer, online; Hartman i in., 2019). | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Santanaraptor''}} | |
| − | | [[Kellner]], [[1999]] | + | | {{Kpt|[[Kellner]]}}, [[1999]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''S. placidus''}} | |
| − | | | + | | {{Kpt|Kellner}}, 1999 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| + | Agnolin, Apesteguia, and Chiarelli, 2004. The end of a myth: The mysterious ungual claw of Noasaurus leali. Journal of Vertebrate Paleontology. 24(3), 301A. | ||
| + | |||
| + | Dal Sasso and Maganuco, 2011. Scipionyx samniticus (Theropoda: Compsognathidae) from the Lower Cretaceous of Italy: Osteology, ontogenetic assessment, phylogeny, soft tissue anatomy, taphonomy, and palaeobiology. Memorie della Societá Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale di Milano. 281 pp. | ||
| + | |||
| + | Delcourt and Nelson Grillo, 2018. Tyrannosauroids from the southern hemisphere: Implications for biogeography, evolution, and taxonomy. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 511, 379-387. | ||
| + | |||
| + | Hartman, Mortimer, Wahl, Lomax, Lippincott and Lovelace, 2019. A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight. PeerJ. 7:e7247. DOI: 10.7717/peerj.7247 | ||
| + | |||
| + | Holtz, 2004. "Tyrannosauroidea".[W]: Weishampel, Dodson and Osmolska (red.). "The Dinosauria" Second Edition. University of California Press. 111-136. | ||
| + | |||
| + | Kellner, 1996. "Fossilized theropod soft tissue". Nature. 379, 32. | ||
| + | |||
| + | Kellner, A. W. A. (1999). "Short Note on a new dinosaur (Theropoda, Coelurosauria) from the Santana Formation (Romualdo Member, Albian), northeastern Brazil". Boletim do Museu Nacional (Serie Geologia). 49: 1–8. | ||
| + | |||
| + | Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. | ||
| + | |||
| + | Novas, Agnolin, Ezcurra, Porfiri and Canale, 2013. Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia. Cretaceous Research. 45, 174-215 | ||
| + | |||
| + | Novas, Ezcurra, Agnolin, Pol and Ortiz, 2012. New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria. Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales. 14(1), 57-81. | ||
| + | https://theropoddatabase.com/Coelurosauria.htm#Santanaraptorplacidus | ||
</small> | </small> | ||
Aktualna wersja na dzień 21:30, 12 wrz 2023
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Skawiński, Kamil Kamiński, Michał Siedlecki |
| Santanaraptor (santanaraptor) | |
|---|---|
| Długość | > 1,7 m (osobnik młodociany) |
| Wysokość | > 50 cm (osobnik młodociany) |
| Masa | > 12 kg (osobnik młodociany) |
| Miejsce | Brazylia - Ceará |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu santanaraptora - na biało odnalezione kości, na szaro zrekonstruowane. Autor: Felipe Elias. [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Santanaraptor to rodzaj niewielkiego celurozaura żyjącego na terenie obecnej Brazylii pod koniec epoki wczesnej kredy. Jego pozycja filogenetyczna jest dość enigmatyczna, i może jeszcze ulec zmianom.
Etymologia
Santanaraptor placidus znaczy "rabuś Placido z Santany". Santana to nazwa formacji w której odnaleziono szczątki, Placido odnosi się do Placido Cidade Nuvensa, założyciela Muzeum w wiosce Santana do Cariri.
Materiał kopalny i budowa
Dotychczas odnaleziono jedynie holotyp (MN 4802-V), czyli: trzy kręgi ogonowe, szewrony, kości kulszowe, udowe (13 cm), kość piszczelową i strzałkową, kości stopy oraz odciśnięte miękkie części ciała - mięśnie i naskórek. Okaz należał do młodocianego osobnika Nie zachowały się żadne odciski piór ani łusek. Naskórek był bardzo cienki (~0.04 mm) i ukształtowany w nieregularne czworokąty oddzielone głębokimi żłobieniami. Na kościach wciąż są widoczne kanały po naczyniach krwionośnych i komórki kostne. Dostrzec też można (w powiększeniu) struktury, które mogą być mineralizacjami wypełniającymi naczynia włośniczkowe kości lub zastępującymi naczynia krwionośne.
Okaz należał do osobnika młodocianego, któremu wiele brakowało do osiągnięcia dorosłości. Wstępnie opisany został w 1996 roku. Już wtedy zwrócono uwagę na zachowanie się tkanek miękkich tego teropoda.
Pozycja filogenetyczna
Autor opisu santanaraptora - Kellner - uznał, że jest on celurozaurem i to prawdopodobnie maniraptorokształtnym. Holtz (2004) uznał, że może chodzić o tyranozauroida, na co wskazuje kombinacja kilku cech a Agnolin i in. (2004/niepublikowane), że o noazauryda. Analiza filogenetyczna Dal Sasso i Maganuco (2011) wykazała, że to bazalny maniraptor. Najnowsze badania wskazują jednak na to, że santanaraptor był tyranozauroidem. Takie wyniki uzyskiwano zarówno w badaniach obejmujących szeroki zakres teropodów, jak i skupionych na tyranozauroidach (Delcourt i Grillo, 2018). Inne propozycje umiejscowienia santanaraptora na drzewie filogenetycznym teropodów to bycie bazalnym tyranoraptorem (Novas i in, 2012), członkiem Megaraptora (Novas i in., 2013) oraz przedstawicielem kompsognatidów, choć klad ten jest najprawdopodobniej polifiletyczny (Mortimer, online; Hartman i in., 2019).
Spis gatunków
| Santanaraptor | Kellner, 1999 |
| S. placidus | Kellner, 1999 |
Bibliografia
Agnolin, Apesteguia, and Chiarelli, 2004. The end of a myth: The mysterious ungual claw of Noasaurus leali. Journal of Vertebrate Paleontology. 24(3), 301A.
Dal Sasso and Maganuco, 2011. Scipionyx samniticus (Theropoda: Compsognathidae) from the Lower Cretaceous of Italy: Osteology, ontogenetic assessment, phylogeny, soft tissue anatomy, taphonomy, and palaeobiology. Memorie della Societá Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale di Milano. 281 pp.
Delcourt and Nelson Grillo, 2018. Tyrannosauroids from the southern hemisphere: Implications for biogeography, evolution, and taxonomy. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 511, 379-387.
Hartman, Mortimer, Wahl, Lomax, Lippincott and Lovelace, 2019. A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight. PeerJ. 7:e7247. DOI: 10.7717/peerj.7247
Holtz, 2004. "Tyrannosauroidea".[W]: Weishampel, Dodson and Osmolska (red.). "The Dinosauria" Second Edition. University of California Press. 111-136.
Kellner, 1996. "Fossilized theropod soft tissue". Nature. 379, 32.
Kellner, A. W. A. (1999). "Short Note on a new dinosaur (Theropoda, Coelurosauria) from the Santana Formation (Romualdo Member, Albian), northeastern Brazil". Boletim do Museu Nacional (Serie Geologia). 49: 1–8.
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Novas, Agnolin, Ezcurra, Porfiri and Canale, 2013. Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia. Cretaceous Research. 45, 174-215
Novas, Ezcurra, Agnolin, Pol and Ortiz, 2012. New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria. Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales. 14(1), 57-81.
https://theropoddatabase.com/Coelurosauria.htm#Santanaraptorplacidus
