Skorpiovenator: Różnice pomiędzy wersjami
(głównie linki, układ) |
m (drobne redakcyjne, - powtórzenia) |
||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| [[Adrian Tkocz]] | | [[Adrian Tkocz]] | ||
| + | |||
| + | [[Tomasz Skawiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 57: | Linia 59: | ||
==Budowa i filogeneza== | ==Budowa i filogeneza== | ||
| − | Jak u wielu abelizaurydów, czaszka ''Skorpiovenator'' jest wysoka, krótka i ozdobiona grzebieniami, bruzdami oraz guzkami. Wśród cech wyróżniających skorpiowenatora jest m. in. liczba zębów w kości szczękowej - ma on ich aż 19, czyli więcej niż | + | Jak u wielu abelizaurydów, czaszka ''Skorpiovenator'' jest wysoka, krótka i ozdobiona grzebieniami, bruzdami oraz guzkami. Wśród cech wyróżniających skorpiowenatora jest m.in. liczba zębów w kości szczękowej - ma on ich aż 19, czyli więcej niż pozostali członkowie [[Abelisauridae]]. W [[2009]] roku nazwano [[klad]] południowoamerykańskich abelizaurydów - [[Brachyrostra]] (czyli "krótkie czaszki"), zawierający wszystkie abelizaurydy bliżej spokrewnione z ''[[Carnotaurus]] sastrei'' niż z ''[[Majungasaurus]] crenatissimus''. Cechą tego kladu jest skrócenie i bardzo silne skostnienie góry czaszki połączone z postępującym zmniejszeniem oczodołu. Miało to prawdopodobnie na celu absorbowanie wstrząsów. Wytworzenie rogopodobnych struktur i wzmocnienie czaszki nastąpiło prawdopodobnie niezależnie u wielu abelizaurydów. Na podstawie podobieństwa zębów skorpiowenatora i karcharodontozaurydów zasugerowano, że domniemane zęby tych ostatnich z czasów po [[cenoman]]ie (od 93 Ma) należały w rzeczywistości do przedstawicieli Abelisauridae. |
Według [[analiza filogenetyczna|analizy kladystycznej]] przeprowadzonej przez autorów opisu, ''Skorpiovenator'' jest [[takson siostrzany|siostrzanym taksonem]] ''[[Ekrixinatosaurus]]''. Oba teropody są blisko spokrewnione też z ''[[Ilokelesia]]''. [[Klad]] tworzony przez te 3 zwierzęta jest jednym z dwóch wyróżnionych wśród [[Brachyrostra]]; drugi tworzą ''[[Carnotaurus]]'' i ''[[Aucasaurus]]''. Jak na razie, do Brachyrostra należą wyłącznie południowoamerykańskie abelizaurydy. | Według [[analiza filogenetyczna|analizy kladystycznej]] przeprowadzonej przez autorów opisu, ''Skorpiovenator'' jest [[takson siostrzany|siostrzanym taksonem]] ''[[Ekrixinatosaurus]]''. Oba teropody są blisko spokrewnione też z ''[[Ilokelesia]]''. [[Klad]] tworzony przez te 3 zwierzęta jest jednym z dwóch wyróżnionych wśród [[Brachyrostra]]; drugi tworzą ''[[Carnotaurus]]'' i ''[[Aucasaurus]]''. Jak na razie, do Brachyrostra należą wyłącznie południowoamerykańskie abelizaurydy. | ||
| − | Włoski paleontolog Andrea [[Cau]] na swoim blogu napisał o przeprowadzonej przez siebie analizie kladystycznej. Użył on do tego własnej matrycy z danymi oraz danych z pracy [[Canale]] i in. ([[2009]]), [[Sereno]] i in. ([[2004]]) oraz [[Carrano]] i [[Sampson]]a ([[2008]]). Uwzględnił [[rodzaj]]e ''[[Kryptops]]'', ''[[Xenotarsosaurus]]'' i ''[[Rajasaurus]]'', które pominięto w badaniu Canale i in. (2008). Okazało się, że taksony siostrzane ''Skorpiovenator'' i ''[[Ekrixinatosaurus]]'' mieszczą się poza Brachyrostra oraz tworzą [[politomia|politomię]] z ''[[Abelisaurus]]'', ''[[Majungasaurus]]'' oraz Brachyrostra ( | + | Włoski paleontolog Andrea [[Cau]] na swoim blogu napisał o przeprowadzonej przez siebie analizie kladystycznej. Użył on do tego własnej matrycy z danymi oraz danych z pracy [[Canale]] i in. ([[2009]]), [[Sereno]] i in. ([[2004]]) oraz [[Carrano]] i [[Sampson]]a ([[2008]]). Uwzględnił [[rodzaj]]e ''[[Kryptops]]'', ''[[Xenotarsosaurus]]'' i ''[[Rajasaurus]]'', które pominięto w badaniu Canale i in. (2008). Okazało się, że taksony siostrzane ''Skorpiovenator'' i ''[[Ekrixinatosaurus]]'' mieszczą się poza Brachyrostra oraz tworzą [[politomia|politomię]] z ''[[Abelisaurus]]'', ''[[Majungasaurus]]'' oraz Brachyrostra (do którego należą ''[[Aucasaurus]]'', ''Carnotaurus'' i ''Ilokelesia''). Cau zauważa, że takie umiejscowienie skorpiowenatora pozostaje w zgodzie z plezjomorfiami czaszki. Do takich badań należy podchodzić jednak z rezerwą, ponieważ nie są to prace naukowe, a więc nie przeszły recenzji specjalistów. |
| − | == | + | ==Paleoekologia== |
''Skorpiovenator'' nie był jedynym dużym teropodem z [[formacja Huincul|formacji Huincul]] - żył tam też jego bliski krewny - ''[[Ilokelesia]]'' oraz wielkie [[karcharodontozauryd]]y ''[[Mapusaurus]]''. Polowały one na ogromne [[tytanozaur]]y ''[[Argentinosaurus]]'' (choć dorosłe osobniki były pewnie zbyt trudną zdobyczą), mniejsze [[rebbachizauryd]]y ''[[Cathartesaura]]'' oraz na [[ornitopod]]y. | ''Skorpiovenator'' nie był jedynym dużym teropodem z [[formacja Huincul|formacji Huincul]] - żył tam też jego bliski krewny - ''[[Ilokelesia]]'' oraz wielkie [[karcharodontozauryd]]y ''[[Mapusaurus]]''. Polowały one na ogromne [[tytanozaur]]y ''[[Argentinosaurus]]'' (choć dorosłe osobniki były pewnie zbyt trudną zdobyczą), mniejsze [[rebbachizauryd]]y ''[[Cathartesaura]]'' oraz na [[ornitopod]]y. | ||
Wersja z 23:14, 3 gru 2011
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Adrian Tkocz |
| Skorpiovenator (skorpiowenator) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 6 m |
| Masa: | 500-800 kg |
| Miejsce występowania: | Argentyna - Neuquén
(dolne osady formacji Huincul) |
| Czas występowania | 95-92 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| 400px
Autor: Andrey Atuchin [1] | |
Wstęp
Skorpiovenator to rodzaj abelizauryda żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Argentyny. Jest jednym z najbardziej kompletnych dotychczas znalezionych przedstawicieli Abelisauridae.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi z połączenia łacińskich słów skorpios (skorpion) i venator (drapieżnik, łowca). Naukowcy nazwali tak dinozaura, ponieważ wokół wykopów kręciło się wiele skorpionów. Epitet gatunkowy nadano na cześć Manuela Bustingorry'ego, właściciela gruntu, z którego wydobyto szczątki.
Materiał kopalny
Holotypem jest artykułowany szkielet oznaczony numerem katalogowym MMCH-PV 48, który znajduje się w Museo Municipal "Ernesto Bachmann" w Villa El Chocón. Okaz typowy jest dość kompletny - nie zawiera jedynie tylnych kręgów ogonowych i większości kości kończyn przednich.
Budowa i filogeneza
Jak u wielu abelizaurydów, czaszka Skorpiovenator jest wysoka, krótka i ozdobiona grzebieniami, bruzdami oraz guzkami. Wśród cech wyróżniających skorpiowenatora jest m.in. liczba zębów w kości szczękowej - ma on ich aż 19, czyli więcej niż pozostali członkowie Abelisauridae. W 2009 roku nazwano klad południowoamerykańskich abelizaurydów - Brachyrostra (czyli "krótkie czaszki"), zawierający wszystkie abelizaurydy bliżej spokrewnione z Carnotaurus sastrei niż z Majungasaurus crenatissimus. Cechą tego kladu jest skrócenie i bardzo silne skostnienie góry czaszki połączone z postępującym zmniejszeniem oczodołu. Miało to prawdopodobnie na celu absorbowanie wstrząsów. Wytworzenie rogopodobnych struktur i wzmocnienie czaszki nastąpiło prawdopodobnie niezależnie u wielu abelizaurydów. Na podstawie podobieństwa zębów skorpiowenatora i karcharodontozaurydów zasugerowano, że domniemane zęby tych ostatnich z czasów po cenomanie (od 93 Ma) należały w rzeczywistości do przedstawicieli Abelisauridae.
Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez autorów opisu, Skorpiovenator jest siostrzanym taksonem Ekrixinatosaurus. Oba teropody są blisko spokrewnione też z Ilokelesia. Klad tworzony przez te 3 zwierzęta jest jednym z dwóch wyróżnionych wśród Brachyrostra; drugi tworzą Carnotaurus i Aucasaurus. Jak na razie, do Brachyrostra należą wyłącznie południowoamerykańskie abelizaurydy.
Włoski paleontolog Andrea Cau na swoim blogu napisał o przeprowadzonej przez siebie analizie kladystycznej. Użył on do tego własnej matrycy z danymi oraz danych z pracy Canale i in. (2009), Sereno i in. (2004) oraz Carrano i Sampsona (2008). Uwzględnił rodzaje Kryptops, Xenotarsosaurus i Rajasaurus, które pominięto w badaniu Canale i in. (2008). Okazało się, że taksony siostrzane Skorpiovenator i Ekrixinatosaurus mieszczą się poza Brachyrostra oraz tworzą politomię z Abelisaurus, Majungasaurus oraz Brachyrostra (do którego należą Aucasaurus, Carnotaurus i Ilokelesia). Cau zauważa, że takie umiejscowienie skorpiowenatora pozostaje w zgodzie z plezjomorfiami czaszki. Do takich badań należy podchodzić jednak z rezerwą, ponieważ nie są to prace naukowe, a więc nie przeszły recenzji specjalistów.
Paleoekologia
Skorpiovenator nie był jedynym dużym teropodem z formacji Huincul - żył tam też jego bliski krewny - Ilokelesia oraz wielkie karcharodontozaurydy Mapusaurus. Polowały one na ogromne tytanozaury Argentinosaurus (choć dorosłe osobniki były pewnie zbyt trudną zdobyczą), mniejsze rebbachizaurydy Cathartesaura oraz na ornitopody.
Spis gatunków
| Skorpiovenator | Canale, Scanferla, Agnolin i Novas, 2009 |
|---|---|
| S. bustingorryi | Canale, Scanferla, Agnolin i Novas, 2009 |
Bibliografia
CCanale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414.
Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 182-236.
Sereno, P.C., Wilson, J.A. & Conrad, J.L. (2004) "New dinosaurs link landmasses in the Mid-Cretaceous" Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 271, 1325-1330.
http://theropoda.blogspot.com/2008/12/il-cacciatore-di-scorpioni.html
