Mirischia: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (Delcourt i in., 2025) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Maciej Ziegler]] | |Autor = [[Maciej Ziegler]] | ||
| − | |Korekta = [[Michał Siedlecki]] | + | |Korekta = [[Michał Siedlecki]], [[[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Mirischia'' (miriszja?) | |nazwa = ''Mirischia'' (miriszja?) | ||
| − | |długość = | + | |długość = ok. 1,7 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = > | + | |wysokość = > ok. 50 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 5 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
|dieta = mięsożerny | |dieta = mięsożerny | ||
|miejsce = [[Brazylia]] - Pernambuco | |miejsce = [[Brazylia]] - Pernambuco | ||
<small>([[formacja]] [[Romualdo]])</small> | <small>([[formacja]] [[Romualdo]])</small> | ||
|czas = {{Występowanie|111|108}} | |czas = {{Występowanie|111|108}} | ||
| − | ok. 111 - 108 [[Ma]] | + | ok. 111 - 108 [[Ma]]<br> |
| − | <small>wczesna kreda (wczesny [[alb]])</small> | + | <small>[[wczesna kreda]] (wczesny [[alb]])</small> |
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
? [[Compsognathidae]]\ ?[[Tyrannosauroidea]] | ? [[Compsognathidae]]\ ?[[Tyrannosauroidea]] | ||
| − | |grafika = Mirischia | + | |
| − | |podpis = | + | ??? [[Ornithomimosauria]] |
| + | |grafika = Mirischia and Santanaraptor.jpg | ||
| + | |podpis = Hipotetyczna rekonstrukcja ''Mirischia'' (po lewej) oraz ''[[Santanaraptor]]'' (po prawej) rywalizujących o jaszczurkę. Autor: Guilherme Gehr. Źródło: Delcourt i in., 2025 [https://anatomypubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ar.70085] | ||
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 36: | Linia 38: | ||
</display_points> | </display_points> | ||
}} | }} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
''Mirischia'' była rodzajem niewielkiego [[Coelurosauria|celurozaura]] żyjącego na terenie dzisiejszej Brazylii, pod koniec epoki wczesnej kredy. | ''Mirischia'' była rodzajem niewielkiego [[Coelurosauria|celurozaura]] żyjącego na terenie dzisiejszej Brazylii, pod koniec epoki wczesnej kredy. | ||
| Linia 44: | Linia 43: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Holotyp]] (SMNK 2349 PAL) to [[kręg]]i grzbietowe (12-ty i 13-ty wraz z żebrem), [[gastralia]], pierwszy, drugi i trzeci kręg krzyżowy, kość strzałkowa, część kości biodrowej, obie kości łonowe i obie kulszowe, niekompletna kość udowa, części proksymalne kości piszczelowej i strzałkowej oraz struktura, która prawdopodobnie jest workiem powietrznym a także fragment jelita. | [[Holotyp]] (SMNK 2349 PAL) to [[kręg]]i grzbietowe (12-ty i 13-ty wraz z żebrem), [[gastralia]], pierwszy, drugi i trzeci kręg krzyżowy, kość strzałkowa, część kości biodrowej, obie kości łonowe i obie kulszowe, niekompletna kość udowa, części proksymalne kości piszczelowej i strzałkowej oraz struktura, która prawdopodobnie jest workiem powietrznym a także fragment jelita. | ||
| − | |||
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| + | [[Plik:Mirischia asymmetrica by Ademar Pereira.JPG|thumb|Model przedstawiający możliwy wygląd ''Mirischia''. Fot. Ademar Pereira do Nascimento. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mirischia_asymmetrica_by_Ademar_Pereira.JPG]]] | ||
Miriszja była niewielkim, lekko zbudowanym teropodem, wyglądającym podobnie do innych bazalnych i niewielkich celurozaurów, takich jak [[Compsognathus|kompsognat]], czy [[Zuolong|zuolong]]. Do jej cech charakterystycznych należą m.in. asymetryczna miednica, ekstremalnie cienkie ściany kości oraz wpuklenia na obu końcach spodnich powierzchni trzonów krzyżowych. | Miriszja była niewielkim, lekko zbudowanym teropodem, wyglądającym podobnie do innych bazalnych i niewielkich celurozaurów, takich jak [[Compsognathus|kompsognat]], czy [[Zuolong|zuolong]]. Do jej cech charakterystycznych należą m.in. asymetryczna miednica, ekstremalnie cienkie ściany kości oraz wpuklenia na obu końcach spodnich powierzchni trzonów krzyżowych. | ||
| − | Miriszja została początkowo zakwalifikowano jako członek [[klad|kladu]] [[Compsognathidae]] (Naish, Martill i Frey, 2004), co potwierdza część innych analiz filogenetycznych (Rauhut, 2003; Novas i in., 2012; Brussate i in., 2014). Jednakże, jako że kompsogantidy są obecnie uznawane za takson polifiletyczny, miriszja prawdopodobnie nie była zbytnio spokrewniona z pozostałymi kompsognatidami a ich podobieństwo było wynikiem konwergencji. Inne propozycje miejsca miriszji na drzewie rodowym celurozaurów uwzględniają bycie częścią tyranozauroidów (Naish, 2006 online), w tym jako bliskiego krewniaka [[Guanlong|guanlonga]] i [[Coeluridae|celuridów]] (Hartman i in., 2019), bazalnego celurozaura (Dal Sasso i Maganuco, 2011) oraz bazalnego [[Tyrannoraptora|tyranoraptora]] (Mortimer, online). | + | Miriszja została początkowo zakwalifikowano jako członek [[klad|kladu]] [[Compsognathidae]] (Naish, Martill i Frey, 2004), co potwierdza część innych analiz filogenetycznych (Rauhut, 2003; Novas i in., 2012; Brussate i in., 2014). Jednakże, jako że kompsogantidy są obecnie uznawane za takson polifiletyczny, miriszja prawdopodobnie nie była zbytnio spokrewniona z pozostałymi kompsognatidami a ich podobieństwo było wynikiem konwergencji. Inne propozycje miejsca miriszji na drzewie rodowym celurozaurów uwzględniają bycie częścią tyranozauroidów (Naish, 2006 online), w tym jako bliskiego krewniaka [[Guanlong|guanlonga]] i [[Coeluridae|celuridów]] (Hartman i in., 2019), bazalnego celurozaura (Dal Sasso i Maganuco, 2011) oraz bazalnego [[Tyrannoraptora|tyranoraptora]] (Mortimer, online). Według Delcourta i współpracowników (2025) miriszja może być [[Ornithomimosauria|ornitomimozaurem]] lub wczesnym przedstawicielem [[Maniraptoromorpha]] blisko spokrewnionym z ''[[Tanycolagreus]]'', ''[[Santanaraptor]]'' oraz ''[[Juratyrant]]''. |
==Prawdopodobny worek powietrzny== | ==Prawdopodobny worek powietrzny== | ||
| − | Odnotowania wymaga fakt znalezienia w skamieniałości worka powietrznego znajdującego się między kośćmi łonową i kulszową. Już wcześniej przypuszczano, że dinozaury mogły posiadać takie organy, odkrycie dobrze zachowanej tkanki miękkiej u miriszji potwierdziło to przypuszczenie. | + | Odnotowania wymaga fakt znalezienia w skamieniałości worka powietrznego znajdującego się między kośćmi łonową i kulszową. Już wcześniej przypuszczano, że dinozaury mogły posiadać takie organy, odkrycie dobrze zachowanej tkanki miękkiej u miriszji potwierdziło to przypuszczenie ([[Naish]] i in., 2004). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Nazwę ''Mirischia'' można przetłumaczyć jako "pięknomiedniczna". Nazwa ta powstała z połączenia łacińskiego wyrazu ''mir'', oznaczającego "piękny" i greckiego ''ischia'', oznaczającego w tym przypadku całą miednicę. Terminem ''ischium'' posługują się też naukowcy na określenie kości kulszowej. Natomiast epitet gatunkowy odnosi się do niezwykłej budowy tej kości, która jest niesymetryczna. | Nazwę ''Mirischia'' można przetłumaczyć jako "pięknomiedniczna". Nazwa ta powstała z połączenia łacińskiego wyrazu ''mir'', oznaczającego "piękny" i greckiego ''ischia'', oznaczającego w tym przypadku całą miednicę. Terminem ''ischium'' posługują się też naukowcy na określenie kości kulszowej. Natomiast epitet gatunkowy odnosi się do niezwykłej budowy tej kości, która jest niesymetryczna. | ||
| + | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 62: | Linia 62: | ||
|- | |- | ||
|{{V|''M. asymmetrica''}} | |{{V|''M. asymmetrica''}} | ||
| − | | {{Kpt|Naish, Martill i Frey}}, 2004 | + | | {{Kpt|Naish, Martill}} i {{Kpt|Frey}}, [[2004]] |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Brusatte, Lloyd, Wang | + | Brusatte, S. L., Lloyd, G. T., Wang, S. C., & Norell, M. A. (2014). "Gradual assembly of avian body plan culminated in rapid rates of evolution across the dinosaur-bird transition". Current Biology, 24(20), 2386-2392. [[doi:10.1016/j.cub.2014.08.034]] |
| − | Dal Sasso | + | Dal Sasso C., & Maganuco, S. (2011). "''Scipionyx samniticus'' (Theropoda: Compsognathidae) from the Lower Cretaceous of Italy: Osteology, ontogenetic assessment, phylogeny, soft tissue anatomy, taphonomy, and palaeobiology". Memorie della Societá Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale di Milano. 281 pp.. |
| − | + | Delcourt, R., Grillo, O. N., Hendrickx, C., Kellermann, M., & Langer, M. C. (2025). "The coelurosaur theropods of the Romualdo formation, Early Cretaceous (Aptian) of Brazil: ''Santanaraptor placidus'' meets ''Mirischia asymmetrica''". The Anatomical Record. 1-38 [[doi:10.1002/ar.70085]] | |
| − | + | Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W. R., Lomax, D. R., Lippincott, J., & Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ, 7, e7247. [[doi:10.7717/peerj.7247]] | |
| − | Naish, 2006 online. | + | Naish, 2006 online. [http://darrennaish.blogspot.com/2006/06/basal-tyrant-dinosaurs-and-my-pet.html] |
| − | Naish, Martill | + | Naish, D., Martill, D. M., & Frey, E. (2004). "Ecology, systematics and biogeographical relationships of dinosaurs, including a new theropod, from the Santana Formation (? Albian, Early Cretaceous) of Brazil". Historical Biology, 16(2-4), 57-70. [[doi:10.1080/08912960410001674200]] |
| − | + | Mortimer, M. (online) [https://theropoddatabase.github.io/Coelurosauria.htm#Mirischiaasymmetrica] | |
| − | + | Novas, F. E., Ezcurra, M. D., Agnolin, F. L., Pol, D., & Ortiz, R. (2012). "New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 14(1), 57-81. | |
| − | + | Rauhut, O. W. M. (2003). "The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs". Special Papers in Palaeontology. 69, 1-213. | |
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 91: | Linia 91: | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
[[Kategoria:Brazylia]] | [[Kategoria:Brazylia]] | ||
Wersja z 20:27, 10 gru 2025
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Michał Siedlecki, [[[Paweł Konarzewski]] |
| Mirischia (miriszja?) | |
|---|---|
| Długość | ok. 1,7 m [1] |
| Wysokość | > ok. 50 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 5 kg [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Brazylia - Pernambuco |
| Czas |
ok. 111 - 108 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Hipotetyczna rekonstrukcja Mirischia (po lewej) oraz Santanaraptor (po prawej) rywalizujących o jaszczurkę. Autor: Guilherme Gehr. Źródło: Delcourt i in., 2025 [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Mirischia była rodzajem niewielkiego celurozaura żyjącego na terenie dzisiejszej Brazylii, pod koniec epoki wczesnej kredy.
Materiał kopalny
Holotyp (SMNK 2349 PAL) to kręgi grzbietowe (12-ty i 13-ty wraz z żebrem), gastralia, pierwszy, drugi i trzeci kręg krzyżowy, kość strzałkowa, część kości biodrowej, obie kości łonowe i obie kulszowe, niekompletna kość udowa, części proksymalne kości piszczelowej i strzałkowej oraz struktura, która prawdopodobnie jest workiem powietrznym a także fragment jelita.
Budowa i systematyka
Miriszja była niewielkim, lekko zbudowanym teropodem, wyglądającym podobnie do innych bazalnych i niewielkich celurozaurów, takich jak kompsognat, czy zuolong. Do jej cech charakterystycznych należą m.in. asymetryczna miednica, ekstremalnie cienkie ściany kości oraz wpuklenia na obu końcach spodnich powierzchni trzonów krzyżowych.
Miriszja została początkowo zakwalifikowano jako członek kladu Compsognathidae (Naish, Martill i Frey, 2004), co potwierdza część innych analiz filogenetycznych (Rauhut, 2003; Novas i in., 2012; Brussate i in., 2014). Jednakże, jako że kompsogantidy są obecnie uznawane za takson polifiletyczny, miriszja prawdopodobnie nie była zbytnio spokrewniona z pozostałymi kompsognatidami a ich podobieństwo było wynikiem konwergencji. Inne propozycje miejsca miriszji na drzewie rodowym celurozaurów uwzględniają bycie częścią tyranozauroidów (Naish, 2006 online), w tym jako bliskiego krewniaka guanlonga i celuridów (Hartman i in., 2019), bazalnego celurozaura (Dal Sasso i Maganuco, 2011) oraz bazalnego tyranoraptora (Mortimer, online). Według Delcourta i współpracowników (2025) miriszja może być ornitomimozaurem lub wczesnym przedstawicielem Maniraptoromorpha blisko spokrewnionym z Tanycolagreus, Santanaraptor oraz Juratyrant.
Prawdopodobny worek powietrzny
Odnotowania wymaga fakt znalezienia w skamieniałości worka powietrznego znajdującego się między kośćmi łonową i kulszową. Już wcześniej przypuszczano, że dinozaury mogły posiadać takie organy, odkrycie dobrze zachowanej tkanki miękkiej u miriszji potwierdziło to przypuszczenie (Naish i in., 2004).
Etymologia
Nazwę Mirischia można przetłumaczyć jako "pięknomiedniczna". Nazwa ta powstała z połączenia łacińskiego wyrazu mir, oznaczającego "piękny" i greckiego ischia, oznaczającego w tym przypadku całą miednicę. Terminem ischium posługują się też naukowcy na określenie kości kulszowej. Natomiast epitet gatunkowy odnosi się do niezwykłej budowy tej kości, która jest niesymetryczna.
Spis gatunków
| Mirischia | Naish, Martill i Frey, 2004 |
| M. asymmetrica | Naish, Martill i Frey, 2004 |
Bibliografia
Brusatte, S. L., Lloyd, G. T., Wang, S. C., & Norell, M. A. (2014). "Gradual assembly of avian body plan culminated in rapid rates of evolution across the dinosaur-bird transition". Current Biology, 24(20), 2386-2392. doi:10.1016/j.cub.2014.08.034
Dal Sasso C., & Maganuco, S. (2011). "Scipionyx samniticus (Theropoda: Compsognathidae) from the Lower Cretaceous of Italy: Osteology, ontogenetic assessment, phylogeny, soft tissue anatomy, taphonomy, and palaeobiology". Memorie della Societá Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale di Milano. 281 pp..
Delcourt, R., Grillo, O. N., Hendrickx, C., Kellermann, M., & Langer, M. C. (2025). "The coelurosaur theropods of the Romualdo formation, Early Cretaceous (Aptian) of Brazil: Santanaraptor placidus meets Mirischia asymmetrica". The Anatomical Record. 1-38 doi:10.1002/ar.70085
Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W. R., Lomax, D. R., Lippincott, J., & Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ, 7, e7247. doi:10.7717/peerj.7247
Naish, 2006 online. [3]
Naish, D., Martill, D. M., & Frey, E. (2004). "Ecology, systematics and biogeographical relationships of dinosaurs, including a new theropod, from the Santana Formation (? Albian, Early Cretaceous) of Brazil". Historical Biology, 16(2-4), 57-70. doi:10.1080/08912960410001674200
Mortimer, M. (online) [4]
Novas, F. E., Ezcurra, M. D., Agnolin, F. L., Pol, D., & Ortiz, R. (2012). "New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 14(1), 57-81.
Rauhut, O. W. M. (2003). "The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs". Special Papers in Palaeontology. 69, 1-213.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mirischia_asymmetrica_by_Ademar_Pereira.JPG){kind=link}