Mapusaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(grafika) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Mapusaurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 19: | Linia 20: | ||
| [[Argentyna]] - prowincja Neuquén | | [[Argentyna]] - prowincja Neuquén | ||
| − | <small>([[ | + | <small>(formacja [[Huincul]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 97-94 Ma | + | | 97-94 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 41: | Linia 42: | ||
[[Carcharodontosaurinae]] | [[Carcharodontosaurinae]] | ||
| − | [[Giganotosaurinae]] (=Giganotosaurini) | + | [[Giganotosaurinae]] (= Giganotosaurini) |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Mapusaurus_Edyta_Felcyn.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Mapusaurus_Edyta_Felcyn.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>Autorka: Edyta Felcyn</small> | + | <small>Autorka: [[Edyta Felcyn]].</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Mapuzaur to późnokredowy drapieżnik spokrewniony (i bardzo zbliżony wielkością) z ''[[Giganotosaurus]]''. Skamieniałości ''Mapusaurus'' znajdowano od roku [[1995]] do [[2001]] w Cañadón del Gato, 20 km na południowy zachód od Cortaderas Plaza Huincul. Trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono szczątki kilku osobników obok siebie. Opisany został przez dwóch paleontologów ( | + | Mapuzaur to późnokredowy drapieżnik spokrewniony (i bardzo zbliżony wielkością) z ''[[Giganotosaurus]]''. Skamieniałości ''Mapusaurus'' znajdowano od roku [[1995]] do [[2001]] w Cañadón del Gato, 20 km na południowy zachód od Cortaderas Plaza Huincul. Trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono szczątki kilku osobników obok siebie. Opisany został przez dwóch paleontologów ([[Rodolfo Coria]] i [[Philip Currie]]) w [[2006]] roku. |
==Materiał kopalny i wymiary== | ==Materiał kopalny i wymiary== | ||
Odnaleziono co najmniej 9 osobników w jednogatunkowym złożu, dzięki którym znana jest większość szkieletu. [[Holotyp]]em jest prawa kość nosowa (MCF-PVPH-108.1) a poza nią odnaleziono elementy szkieletu osiowego (fragmenty czaszek - zob. rys., zęby, [[kręg]]i: szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe; żebra, [[gastralia]], szewrony), kończyn przednich (część kości kruczej, łopatki, kość ramienna, promieniowa, kości śródręcza II-III) i tylnych (kości kulszowe, biodrowe, łonowe, kości udowe, piszczelowe i strzałkowe, kość skokowa, kości śródstopia, paliczki). | Odnaleziono co najmniej 9 osobników w jednogatunkowym złożu, dzięki którym znana jest większość szkieletu. [[Holotyp]]em jest prawa kość nosowa (MCF-PVPH-108.1) a poza nią odnaleziono elementy szkieletu osiowego (fragmenty czaszek - zob. rys., zęby, [[kręg]]i: szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe; żebra, [[gastralia]], szewrony), kończyn przednich (część kości kruczej, łopatki, kość ramienna, promieniowa, kości śródręcza II-III) i tylnych (kości kulszowe, biodrowe, łonowe, kości udowe, piszczelowe i strzałkowe, kość skokowa, kości śródstopia, paliczki). | ||
| − | Ten argentyński teropod mierzył ponad 12 (a prawdopodobnie nawet więcej) metrów długości i min. 3,5 metra wysokości. Jego masa przekraczała zapewne 3 tony. Największym osobnikiem jest MCF-PVPH-108.145 - część kości łonowej, większa od holotypu ''[[Giganotosaurus]]'' min. o 10 %, co wskazuje, że były to teropody bardzo zbliżonych rozmiarów (zob. [[Giganotosaurus#Wymiary]]). | + | Ten argentyński [[teropod]] mierzył ponad 12 (a prawdopodobnie nawet więcej) metrów długości i min. 3,5 metra wysokości. Jego masa przekraczała zapewne 3 tony. Największym osobnikiem jest MCF-PVPH-108.145 - część kości łonowej, większa od holotypu ''[[Giganotosaurus]]'' min. o 10 %, co wskazuje, że były to teropody bardzo zbliżonych rozmiarów (zob. [[Giganotosaurus#Wymiary]]). |
==Klasyfikacja== | ==Klasyfikacja== | ||
| − | [[Analiza kladystyczna]] przeprowadzona przez [[Coria|Corię]] i [[Currie]]go wykazała, że ''Mapusaurus'' należy do [[Carcharodontosauridae]]. Paleontolodzy odkryli również, że kość udowa strukturą bardziej przypomina kość ''[[Giganotosaurus]]'' niż ''[[Carcharodontosaurus]]''. Coria i Currie są twórcami podrodziny [[Giganotosaurinae]], do której zaliczają się wszystkie teropody z Carcharodontosauridae, które są bliżej spokrewnione z ''Mapusaurus'' i ''Giganotosaurus'' niż z ''Carcharodontosaurus''. | + | [[Analiza kladystyczna]] przeprowadzona przez [[Rodolfo Coria|Corię]] i [[Philip Currie|Currie]]go wykazała, że ''Mapusaurus'' należy do [[Carcharodontosauridae]]. Paleontolodzy odkryli również, że kość udowa strukturą bardziej przypomina kość ''[[Giganotosaurus]]'' niż ''[[Carcharodontosaurus]]''. Coria i Currie są twórcami podrodziny [[Giganotosaurinae]], do której zaliczają się wszystkie teropody z Carcharodontosauridae, które są bliżej spokrewnione z ''Mapusaurus'' i ''Giganotosaurus'' niż z ''Carcharodontosaurus''. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| − | ''Mapusaurus'' był dinozaurem mięsożernym. Paleontolog | + | ''Mapusaurus'' był dinozaurem mięsożernym. Paleontolog [[Rodolfo Coria]] z Museo Carmen Funes uważał, że znalezienie wielu skamieniałości mapuzaura w jednym miejscu może wskazywać na to, iż polował w grupach i parę osobników było w stanie zabić np. dużego zauropoda jakim był ''[[Argentinosaurus]]''. Ich działanie miało polegać na oderwaniu paru większych kawałków ciała ofiary i odczekaniu aż się wykrwawi. Powyższej hipotezy nie można jednak stuprocentowo potwierdzić. Wydaje się, że bardziej prawdopodobnym może być, że możemy mieć do czynienia z tzw. pułapką tafonomiczną. Wśród specjalistów nieustannie trwają dyskusje na ten i wiele innych tematów dotyczących ''Mapusaurus''. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 68: | Linia 69: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Mapusaurus'' | ! ''Mapusaurus'' | ||
| − | | [[Coria]] i [[Currie]], [[2006]] | + | | {{Kpt|[[Rodolfo Coria|Coria]]}} i {{Kpt|[[Philip Currie|Currie]]}}, [[2006]] |
|- | |- | ||
| = "Mapusaurus" | | = "Mapusaurus" | ||
| − | | Fiorillo i Eberth, 2004 | + | | {{Kpt|Fiorillo}} i {{Kpt|Eberth}}, [[2004]] |
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|- | |- | ||
! ''M. roseae'' | ! ''M. roseae'' | ||
| − | | | + | | {{Kpt|Coria}} i {{Kpt|Currie}}, 2006 |
|- | |- | ||
| = "Mapusaurus rosae" | | = "Mapusaurus rosae" | ||
| − | | Papolio, 2004 | + | | {{Kpt|Papolio}}, 2004 |
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|} | |} | ||
| Linia 92: | Linia 93: | ||
http://home.comcast.net/~eoraptor/Carnosauria.htm#Mapusaurusroseae | http://home.comcast.net/~eoraptor/Carnosauria.htm#Mapusaurusroseae | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=478&Itemid=103 | http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=478&Itemid=103 | ||
Wersja z 10:18, 15 sie 2013
| Autorzy: |
| Bartosz Suchecki, Maciej Ziegler, Dawid Mazurek, Marcin Szermański |
| Mapusaurus (mapuzaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 13 m |
| Masa: | ok. 3-11 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Neuquén
(formacja Huincul) |
| Czas występowania | 97-94 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
Giganotosaurinae (= Giganotosaurini) |
Autorka: Edyta Felcyn. | |
Wstęp
Mapuzaur to późnokredowy drapieżnik spokrewniony (i bardzo zbliżony wielkością) z Giganotosaurus. Skamieniałości Mapusaurus znajdowano od roku 1995 do 2001 w Cañadón del Gato, 20 km na południowy zachód od Cortaderas Plaza Huincul. Trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono szczątki kilku osobników obok siebie. Opisany został przez dwóch paleontologów (Rodolfo Coria i Philip Currie) w 2006 roku.
Materiał kopalny i wymiary
Odnaleziono co najmniej 9 osobników w jednogatunkowym złożu, dzięki którym znana jest większość szkieletu. Holotypem jest prawa kość nosowa (MCF-PVPH-108.1) a poza nią odnaleziono elementy szkieletu osiowego (fragmenty czaszek - zob. rys., zęby, kręgi: szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe; żebra, gastralia, szewrony), kończyn przednich (część kości kruczej, łopatki, kość ramienna, promieniowa, kości śródręcza II-III) i tylnych (kości kulszowe, biodrowe, łonowe, kości udowe, piszczelowe i strzałkowe, kość skokowa, kości śródstopia, paliczki).
Ten argentyński teropod mierzył ponad 12 (a prawdopodobnie nawet więcej) metrów długości i min. 3,5 metra wysokości. Jego masa przekraczała zapewne 3 tony. Największym osobnikiem jest MCF-PVPH-108.145 - część kości łonowej, większa od holotypu Giganotosaurus min. o 10 %, co wskazuje, że były to teropody bardzo zbliżonych rozmiarów (zob. Giganotosaurus#Wymiary).
Klasyfikacja
Analiza kladystyczna przeprowadzona przez Corię i Curriego wykazała, że Mapusaurus należy do Carcharodontosauridae. Paleontolodzy odkryli również, że kość udowa strukturą bardziej przypomina kość Giganotosaurus niż Carcharodontosaurus. Coria i Currie są twórcami podrodziny Giganotosaurinae, do której zaliczają się wszystkie teropody z Carcharodontosauridae, które są bliżej spokrewnione z Mapusaurus i Giganotosaurus niż z Carcharodontosaurus.
Paleobiologia
Mapusaurus był dinozaurem mięsożernym. Paleontolog Rodolfo Coria z Museo Carmen Funes uważał, że znalezienie wielu skamieniałości mapuzaura w jednym miejscu może wskazywać na to, iż polował w grupach i parę osobników było w stanie zabić np. dużego zauropoda jakim był Argentinosaurus. Ich działanie miało polegać na oderwaniu paru większych kawałków ciała ofiary i odczekaniu aż się wykrwawi. Powyższej hipotezy nie można jednak stuprocentowo potwierdzić. Wydaje się, że bardziej prawdopodobnym może być, że możemy mieć do czynienia z tzw. pułapką tafonomiczną. Wśród specjalistów nieustannie trwają dyskusje na ten i wiele innych tematów dotyczących Mapusaurus.
Etymologia
Jego nazwa oznacza "ziemska jaszczurka" i pochodzi od greckich słów mapuche, czyli "kraj" lub "Ziemia" i gr. sauros, co oznacza "jaszczur". Nazwa gatunkowa (roseae - różany) odnosi się do koloru skał otaczających miejsce znalezienia oraz do Rose Letwin, która sponsorowała ekspedycje w latach 1999-2001.
Spis gatunków
| Mapusaurus | Coria i Currie, 2006 | |
|---|---|---|
| = "Mapusaurus" | Fiorillo i Eberth, 2004 | nomen nudum |
| M. roseae | Coria i Currie, 2006 | |
| = "Mapusaurus rosae" | Papolio, 2004 | nomen nudum |
Bibliografia
Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118.
Coria, R.A. & Salgado, L. (1995) "A new giant carnivorous dinosaur from the Cretaceous of Patagonia" Nature, 377, 225-226.
Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology, 16, 71-83.
Therrien, F. & Henderson, D.M. (2007) "My theropod is bigger than yours...or not: estimating body size from skull length in theropods" Journal of Vertebrate Paleontology, 27(1), 108-115.
http://home.comcast.net/~eoraptor/Carnosauria.htm#Mapusaurusroseae
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=478&Itemid=103
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6959&Itemid=67&chg_color=CC0000
![[1]](http://en.wikipedia.org/wiki/File:Mapusaurus_skulls.jpg){kind=link}