Diodorus

Autor:

Mateusz Tałanda

---

Diodorus (diodorus)
Długość	1 m
Miejsce	Maroko formacja Timezgadiouine (podstawa ogniwa Irohalene Mudstone)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 229-210? Ma późny trias (karnik-Noryk?)
Systematyka	Archosauria Dinosauromorpha Dinosauriformes Silesauridae
Rekonstrukcja asilizaura. Diodorus mógł wyglądać podobnie. Autor: "Smokeybjb" [1] 1 m Porównanie wielkości Diodorus i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EMaroko - formacja Timezgadiouine\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Maroko - formacja Timezgadiouine\n","link":"","lat":31.10000000000000142108547152020037174224853515625,"lon":-9,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Diodorus (diodorus) - pierwszy znany rodzaj z rodziny silezaurydów w północnej Afryce. Został opisany w 2012 roku na łamach periodyka Acta Palaeontologica Polonica przez Kammerera i in. Odkryto go w Maroku w osadach sprzed około 229-210 milionów lat (raczej bliżej 225 Ma). Jego nazwa rodzajowa została nadana na cześć Diodorusa - legendarnego króla Berberów, syna Sufaxa (założyciela Tangieru). Nazwa rodzajowa honoruje także Diodorusa Siculusa - historyka greckiego z I wieku naszej ery, który pisał o północnej Afryce. Nazwa gatunkowa pochodzi z greckiego scytobrachion oznaczającego twardą, skórzastą rękę - nawiązanie do potencjalnej pokrywy ciała tego zwierzęcia, jak również do Dionysiusa Scytobrachiona, który spisał mitologię północnej Afryki.

Cechy charakterystyczne i materiał kopalny

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Szczątki diodorusa są niekompletne i nieartykułowane, prawdopodobnie należały do różnych osobników. Autorzy opisu zakładają, że należały do jednego gatunku silezauryda, ponieważ dotąd nie znaleziono dwóch sympatrycznych gatunków z tej grupy (Lewisuchus i Pseudolagosuchus są prawdopodobnie synonimami). Znaleziony materiał to część prawej kości zębowej (holotyp), izolowane zęby, 2 kości ramieniowe, kość udowa i kość śródstopia. O przynależności do Silesauridae świadczy wyraźna bruzda poniżej główki kości udowej i zęby z korzeniami przyrośnięte do zębodołów. Uzębieniem diodorus przypomina bardzo Sacisaurus. Oba różnią się jednak szczegółami na kości zębowej.

Cechami charakterystycznymi diodorusa są trójkątne zęby o ząbkowanych krawędziach. Były one co raz mniejsze w kierunku przodu pyska i nachylone ku niemu pod kątem 20 stopni. Rowek Meckela był ograniczony tylko do brzusznej krawędzi kości zębowej, ale był ku tyłowi coraz szerszy, osiągając wysokość 40% całej kości pod czwartym zębem. Kość zębowa była zakrzywiona dobrzusznie. Boczny grzbiet był obecny i kontynuował się wzdłuż krawędzi zębodołowej na kości zębowej.

Eucelofyz zaatakowany przez redondazaura. Podobnie mógł wyglądać diodorus. Autor: Edyta Felcyn.

Paleobiologia

Diodorus był niewielkim przedstawicielem Silesauridae, osiągał około 1 metra długości. Jego uzębienie było już wyraźnie przystosowane do roślinożerności. Przypominał pod tym wzgledem Sacisaurus i Technosaurus. Znalezienie Diodorus w północnej Afryce potwierdza szerokie rozprzestrzenienie silezaurydów na Pangei. Zwierzęta te były prawdopodobnie istotnym elementem triasowych ekosystemów.

Pozycja filogenetyczna

Według przeprowadzonej przez Kammerera i współpracowników analizy, Diodorus należy do najbardziej zaawansowanych silezaurydów. Jego najbliższym krewnym byłby Sacisaurus. Jednak bardzo niekompletny materiał Diodorus czyni te analizy bardzo niepewnymi.

Geologia i środowisko życia

Szczątki diodorusa znaleziono w ogniwie Irohalene Mudstone w obrębie formacji Timezgadiouine. Osady tej formacji były tradycyjnie datowane na karnik na podstawie zespołu kręgowców. Na terenie formacji znajdowano metopozaury (Arganarhinus - dawniej Metoposaurus) i fitozaury (Paleorhinus) typowe dla stanowisk z tego okresu. Stratygrafia oparta na kręgowcach jest jednak bardzo niepewna. Dlatego autorzy opisu diodorusa rozważają wiek norycki tej formacji. Oprócz metopozaurydów, fitozaurów i silezaurydów obszar ten zamieszkiwał między innymi prymitywny archozauromorf Azendohsaurus i dicynodonty.

Spis gatunków

Diodorus	Kammerer, Nesbitt i Shubin, 2012
Diodorus scytobrachion	Kammerer, Nesbitt i Shubin, 2012

Bibliografia

Kammerer, C.F., Nesbitt, S.J., Shubin, N.H. 2012. The first basal dinosauriform (Silesauridae) from the Late Triassic of Morocco. Acta Palaeontologica Polonica, t. 57, nr 2, str. 277-284. doi:10.4202/app.2011.0015