Amargatitanis: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(Poprawa opisu) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Sebastian Oziemski]], [[Mateusz Tałanda]] | |Autor = [[Sebastian Oziemski]], [[Mateusz Tałanda]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Amargatitanis'' (amargatytanis) | |nazwa = ''Amargatitanis'' (amargatytanis) | ||
| − | |długość = | + | |długość = 12 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 3,1 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |dieta = | + | |dieta = roślinożerny |
| − | |miejsce = [[Argentyna]] | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Neuquén, strumień La Amarga |
| − | + | <small>[[formacja]] [[La Amarga]] - [[ogniwo]] Puesto Antigual</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|129.4|121.4}} | |
| − | [[formacja]] [[La Amarga]] - [[ogniwo]] Puesto Antigual</small> | + | 129,4-121,4 [[Ma]]<br> |
| − | |czas = {{Występowanie| | ||
| − | 129,4- | ||
| − | |||
<small>[[wczesna kreda]] ([[barrem]])</small> | <small>[[wczesna kreda]] ([[barrem]])</small> | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
| Linia 24: | Linia 21: | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Diplodocoidea]] | [[Diplodocoidea]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Dicraeosauridae]] | [[Dicraeosauridae]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Amargatitanis LM.png |
| − | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Amargatitanis''. Autor: Levi bernardo. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amargatitanis_LM.png] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| − | |mapa = <display_points type="terrain" zoom=3> | + | |mapa = |
| + | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
39.5° S, 70.2° W~miejsce znalezienia amargatytanisa | 39.5° S, 70.2° W~miejsce znalezienia amargatytanisa | ||
</display_points> | </display_points> | ||
}} | }} | ||
| − | '''''Amargatitanis macni''''' to [[gatunek]] [[zauropod]]a opisany w [[2007]] roku (datowany na [[barrem]]; 129,4- | + | ==Wstęp== |
| + | '''''Amargatitanis macni''''' to [[gatunek]] [[zauropod]]a opisany w [[2007]] roku (datowany na [[barrem]]; 129,4-121,4 milionów lat). W formacji La Amarga wciąż odnajdywane są skamieniałości zauropodów, ale do najczęstszych należą zęby: bazalnych [[Titanosauriformes|tytanozaurokształtnych]] i [[Diplodocoidea|diplodokoidów]]. | ||
| + | |||
| + | ==Historia taksonu== | ||
| + | [[Holotyp]] [[dinozaur]]a został odkryty w 1983 roku. Jego szczątki odnaleziono w formacji [[La Amarga]], 2,5 km na wschód od mostu drogi krajowej nr 40, który przecina strumień La Amarga. Początkowo ten dinozaur był [[chimera|chimerą]] - kości mające należeć do jednego osobnika pochodziły tak na prawdę z różnych miejsc. Obecnie przebywa w Argentyńskim Muzeum Nauk Przyrodniczych (Museo Argentino de Ciencias Naturales) | ||
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Amargatitanis Skeletal.svg|300px|thumb|Sylwetka ''Amargatitanis''. Na zielono zaznaczone kości. Autor: Slate Weasel [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amargatitanis_Skeletal.svg]]] | ||
| + | [[Holotyp]] o numerze katalogowym MACN PV N53 to dwa [[kręg]]i ogonowe, niekompletna prawa kość kulszowa i prawa noga (kość udowa, niekompletna piszczel i kość strzałkowa, kość skokowa i niekompletna pierwsza kość śródstopia). Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i Cerdę (2021) wykazało, że okaz [[holotyp|okaz typowy]] ''Amargatitanis'' osiągnął dojrzałość płciową oraz somatyczną. Ich zdaniem ''Amargatitanis'' był bardziej rozwinięty ontogenetyczne niż ''[[Amargasaurus]]''. | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | ''Amargatitanis'' był zapewne średniej wielkości zauropodem. Skąpy materiał kopalny utrudnia dokładne odtworzenie jego wyglądu. Nie odnaleziono kręgów szyjnych i nie wiemy czy miał wysokie wyrostki kolczyste na kręgach szyjnych. | ||
| + | |||
| + | ==Systematyka== | ||
| + | Początkowo Apesteguía (2007) uznał omawianego dinozaura za przedstawiciela [[Titanosauria]], gdyż on dodatkowo przypisał do niego lewą łopatkę i sześć kręgów ogonowych. Gallina (2016) po dokładnym zbadaniu szczątków stwierdził, że dodatkowy materiał przypisany przez Apesteguíe (2007) należy do innego zauropoda i ustalił, że ''Amargatitanis'' to przedstawiciel [[Dicraeosauridae]]. Kolejne analizy potwierdzają jego przynależność do tego [[klad]]u <ref>Xu, X., Upchurch, P., Mannion, P.D., Barrett, P.M., Regalado-Fernandez, O.R., Mo, J., Ma, J. & Liu, H. (2018) "A new Middle Jurassic diplodocoid suggests an earlier dispersal and diversification of sauropod dinosaurs". Nature Communications, 9, 2700. [[doi:10.1038/s41467-018-05128-1]]</ref><ref>Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 [[doi::10.1038/s41598-018-37943-3]]</ref><ref>Whitlock, J.A. & Wilson, J.A. (2020). "The Late Jurassic sauropod dinosaur 'Morosaurus' agilis Marsh, 1889 reexamined and reinterpreted as a dicraeosaurid". Journal of Vertebrate Paleontology e1780600 [[doi:10.1080/02724634.2020.1780600]].</ref>. | ||
| + | |||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa [[rodzaj]]owa amargatytanisa pochodzi od nazwy formacji La Amarga oraz greckiego słowa ''titanis'', co tłumaczy się jako tytanka/olbrzymka. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem muzeum, w którym jest przechowywany. | ||
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 54: | Linia 63: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small> Apesteguía, S. 2007. "The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina)". Gondwana Research, t. 12, nr 4, str. 533-546. |
| − | Apesteguía, S. 2007. The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina). Gondwana Research, t. 12, nr 4, str. 533-546. | + | |
| + | Gallina, P.A. 2016. "Reappraisal Of The Early Cretaceous Sauropod Dinosaur ''Amargatitanis macni'' (Apesteguía, 2007), From Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research. [[doi:10.1016/j.cretres.2016.04.002]] | ||
| + | |||
| + | Windholz, G. J., & Cerda, I. A. (2021). "Paleohistology of two dicraeosaurid dinosaurs (Sauropoda; Diplodocoidea) from La Amarga Formation (Barremian–Aptian, Lower Cretaceous), Neuquén Basin, Argentina: Paleobiological implications". Cretaceous Research, 128, 104965. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104965]] | ||
| − | + | <references/></small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 16:15, 13 gru 2022
| Autor: | Sebastian Oziemski, Mateusz Tałanda |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Amargatitanis (amargatytanis) | |
|---|---|
| Długość | 12 m [1] |
| Masa | 3,1 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Neuquén, strumień La Amarga |
| Czas |
129,4-121,4 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Amargatitanis. Autor: Levi bernardo. [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Amargatitanis macni to gatunek zauropoda opisany w 2007 roku (datowany na barrem; 129,4-121,4 milionów lat). W formacji La Amarga wciąż odnajdywane są skamieniałości zauropodów, ale do najczęstszych należą zęby: bazalnych tytanozaurokształtnych i diplodokoidów.
Historia taksonu
Holotyp dinozaura został odkryty w 1983 roku. Jego szczątki odnaleziono w formacji La Amarga, 2,5 km na wschód od mostu drogi krajowej nr 40, który przecina strumień La Amarga. Początkowo ten dinozaur był chimerą - kości mające należeć do jednego osobnika pochodziły tak na prawdę z różnych miejsc. Obecnie przebywa w Argentyńskim Muzeum Nauk Przyrodniczych (Museo Argentino de Ciencias Naturales)
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym MACN PV N53 to dwa kręgi ogonowe, niekompletna prawa kość kulszowa i prawa noga (kość udowa, niekompletna piszczel i kość strzałkowa, kość skokowa i niekompletna pierwsza kość śródstopia). Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i Cerdę (2021) wykazało, że okaz okaz typowy Amargatitanis osiągnął dojrzałość płciową oraz somatyczną. Ich zdaniem Amargatitanis był bardziej rozwinięty ontogenetyczne niż Amargasaurus.
Budowa
Amargatitanis był zapewne średniej wielkości zauropodem. Skąpy materiał kopalny utrudnia dokładne odtworzenie jego wyglądu. Nie odnaleziono kręgów szyjnych i nie wiemy czy miał wysokie wyrostki kolczyste na kręgach szyjnych.
Systematyka
Początkowo Apesteguía (2007) uznał omawianego dinozaura za przedstawiciela Titanosauria, gdyż on dodatkowo przypisał do niego lewą łopatkę i sześć kręgów ogonowych. Gallina (2016) po dokładnym zbadaniu szczątków stwierdził, że dodatkowy materiał przypisany przez Apesteguíe (2007) należy do innego zauropoda i ustalił, że Amargatitanis to przedstawiciel Dicraeosauridae. Kolejne analizy potwierdzają jego przynależność do tego kladu [2][3][4].
Etymologia
Nazwa rodzajowa amargatytanisa pochodzi od nazwy formacji La Amarga oraz greckiego słowa titanis, co tłumaczy się jako tytanka/olbrzymka. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem muzeum, w którym jest przechowywany.
Spis gatunków
| Amargatitanis | Apesteguía, 2007 |
|---|---|
| Amargatitanis macni | Apesteguía, 2007 |
Bibliografia
Apesteguía, S. 2007. "The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina)". Gondwana Research, t. 12, nr 4, str. 533-546.
Gallina, P.A. 2016. "Reappraisal Of The Early Cretaceous Sauropod Dinosaur Amargatitanis macni (Apesteguía, 2007), From Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research. doi:10.1016/j.cretres.2016.04.002
Windholz, G. J., & Cerda, I. A. (2021). "Paleohistology of two dicraeosaurid dinosaurs (Sauropoda; Diplodocoidea) from La Amarga Formation (Barremian–Aptian, Lower Cretaceous), Neuquén Basin, Argentina: Paleobiological implications". Cretaceous Research, 128, 104965. doi:10.1016/j.cretres.2021.104965
- ↑ 1,0 1,1 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
- ↑ Xu, X., Upchurch, P., Mannion, P.D., Barrett, P.M., Regalado-Fernandez, O.R., Mo, J., Ma, J. & Liu, H. (2018) "A new Middle Jurassic diplodocoid suggests an earlier dispersal and diversification of sauropod dinosaurs". Nature Communications, 9, 2700. doi:10.1038/s41467-018-05128-1
- ↑ Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 doi::10.1038/s41598-018-37943-3
- ↑ Whitlock, J.A. & Wilson, J.A. (2020). "The Late Jurassic sauropod dinosaur 'Morosaurus' agilis Marsh, 1889 reexamined and reinterpreted as a dicraeosaurid". Journal of Vertebrate Paleontology e1780600 doi:10.1080/02724634.2020.1780600.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amargatitanis_LM.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amargatitanis_Skeletal.svg){kind=link}