Cedrorestes: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 33: | Linia 33: | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
|mapa = | |mapa = | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
''Cedrorestes'' był rodzajem dużego [[Iguanodontia|iguanodonta]] żyjącego na terenie obecnych [[USA|Stanów Zjednoczonych]] w epoce wczesnej kredy. | ''Cedrorestes'' był rodzajem dużego [[Iguanodontia|iguanodonta]] żyjącego na terenie obecnych [[USA|Stanów Zjednoczonych]] w epoce wczesnej kredy. | ||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa rodzajowa ''Cedrorestes" oznacza "mieszkaniec góry cedrowej" co odnosi się do nazwy formacji geologicznej, w której odnaleziono jego szczątki. Epitet gatunkowy odnosi się zaś do Michaela Crichtona, amerykańskiego pisarza, autora licznych thrillerów i technothrillerów, w tym "Parku Jurajskiego". | ||
| + | |||
| + | ==Odkrycie szczątków i materiał kopalny== | ||
| + | Pozostałości cedroresta zostały odkryte w 2001 roku na terenie [[formacja geologiczna|formacji]] Cedar Mountain w stanie Utah (Carpenter i inni, 2002). Opisane zostały sześć lat później. | ||
| + | [[Holotyp]] cedroresta (DMNH 47994) to fragmenty kilku żeber, zrośnięta kość krzyżowa, lewa kość biodrowa, fragment prawej kości biodrowej, prawa kość piszczelowa, prawa trzecia kość śródstopia oraz skostniałe ścięgna. | ||
| + | Od innych dinzaurów, wyróżnia się, m.in. budową kości biodrowej, która zawiera mozaikę cech, charakterytycznych dla iguanodontów oraz hadrozaurów | ||
| + | ==Budowa i tryb życia== | ||
| + | Cedrorest był zapewne typowym przedstawicielem taksonu [[Iguanodontia]], czyli dużym roślinożercą, zdolnym do poruszania się na dwóch lub na czterech kończynach. Prawdopodobnie miał muskulaturę kończyn podobną do tej występującej u [[Hadrosauridae|hadrozaurów]], jednak opisania ich dokładnego funkcjonowania są potrzebne kolejne szczątki tego dinozaura. | ||
| + | |||
| + | ==Systematyka i ważność taksonu== | ||
| + | Cedrorest początkowo był uznawany za członka rodziny hadrozaurów., jednakże obecnie uznaje się go za bardziej [[takson bazalny|bazalną]] formę, należącą do [[klad|kladu]] [[Styracosterna]]. | ||
| + | W 2007 roku Kirkland i Madsen uznali cedroresta za [[synonim|młodszy synonim]] innego iguanodonta z rodzaju [[Planicoxa]], opisanego sześć lat wcześniej i znalezionego w tej samej formacji co ''Cedrorestes''. | ||
| + | Argumentem za synonimizacją tych dwóch rodzajów dinozaurów jest budowa ich kości biodrowych, bardziej rozwinięta u cedroresta, niż u planikoksy, której okaz jest młodocianym osobnikiem, co miało się wiązać ze zmianami w rozwoju dojrzewającej planikoksy. Jednak rok później, propozycję tą odrzucono, gdy stwierdzono, że u obu znanych okazów ''Planicoxa'' występuje cecha charakterystyczna dla nich, a nieobecna u cedroresta. | ||
| + | |||
| + | ==Paleoekologia== | ||
| + | Cedrorest współżył m.in. z rybami dwudysznymi , spokrewnionymi z dzisiejszym rogozębem australijskim, żółwiami oraz innymi dinozaurami, takimi jak [[Brachiosauridae|brachiozauryd]] [[Cedarosaurus]], [[Nodosauridae|nodozauryd]] [[Gastonia]], czy jeden z największych [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]] [[Utahraptor]]. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 52: | Linia 66: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89[[https://doi.org/10.2307%2Fj.ctt1zxz1md.10]] | + | <small>Carpenter, K., T. DiCroce, D. Gilpin, B. Kinneer, F. Sanders, and V. Tidwell. 2002. Origins of the Early and "Middle" Cretaceous dionosaurs of North America: Implications for plate tectonics. Pro�ceedings of the International Symposium on New Concepts in Global Tectonics, pp. 289-308. |
| + | Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89[[https://doi.org/10.2307%2Fj.ctt1zxz1md.10]] | ||
| + | Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. 2007. The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve. Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35 | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 64: | Linia 80: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Walanżyn]] | [[Kategoria:Walanżyn]] | ||
| + | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
Wersja z 12:17, 22 maj 2023
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Cedrorestes (cedrorest) | |
|---|---|
| Długość | ok. 6 m |
| Masa | ok. 850 kg |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain, ogniwo Yellow Cat) |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
Wstęp
Cedrorestes był rodzajem dużego iguanodonta żyjącego na terenie obecnych Stanów Zjednoczonych w epoce wczesnej kredy.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Cedrorestes" oznacza "mieszkaniec góry cedrowej" co odnosi się do nazwy formacji geologicznej, w której odnaleziono jego szczątki. Epitet gatunkowy odnosi się zaś do Michaela Crichtona, amerykańskiego pisarza, autora licznych thrillerów i technothrillerów, w tym "Parku Jurajskiego".
Odkrycie szczątków i materiał kopalny
Pozostałości cedroresta zostały odkryte w 2001 roku na terenie formacji Cedar Mountain w stanie Utah (Carpenter i inni, 2002). Opisane zostały sześć lat później. Holotyp cedroresta (DMNH 47994) to fragmenty kilku żeber, zrośnięta kość krzyżowa, lewa kość biodrowa, fragment prawej kości biodrowej, prawa kość piszczelowa, prawa trzecia kość śródstopia oraz skostniałe ścięgna. Od innych dinzaurów, wyróżnia się, m.in. budową kości biodrowej, która zawiera mozaikę cech, charakterytycznych dla iguanodontów oraz hadrozaurów
Budowa i tryb życia
Cedrorest był zapewne typowym przedstawicielem taksonu Iguanodontia, czyli dużym roślinożercą, zdolnym do poruszania się na dwóch lub na czterech kończynach. Prawdopodobnie miał muskulaturę kończyn podobną do tej występującej u hadrozaurów, jednak opisania ich dokładnego funkcjonowania są potrzebne kolejne szczątki tego dinozaura.
Systematyka i ważność taksonu
Cedrorest początkowo był uznawany za członka rodziny hadrozaurów., jednakże obecnie uznaje się go za bardziej bazalną formę, należącą do kladu Styracosterna. W 2007 roku Kirkland i Madsen uznali cedroresta za młodszy synonim innego iguanodonta z rodzaju Planicoxa, opisanego sześć lat wcześniej i znalezionego w tej samej formacji co Cedrorestes. Argumentem za synonimizacją tych dwóch rodzajów dinozaurów jest budowa ich kości biodrowych, bardziej rozwinięta u cedroresta, niż u planikoksy, której okaz jest młodocianym osobnikiem, co miało się wiązać ze zmianami w rozwoju dojrzewającej planikoksy. Jednak rok później, propozycję tą odrzucono, gdy stwierdzono, że u obu znanych okazów Planicoxa występuje cecha charakterystyczna dla nich, a nieobecna u cedroresta.
Paleoekologia
Cedrorest współżył m.in. z rybami dwudysznymi , spokrewnionymi z dzisiejszym rogozębem australijskim, żółwiami oraz innymi dinozaurami, takimi jak brachiozauryd Cedarosaurus, nodozauryd Gastonia, czy jeden z największych dromeozaurydów Utahraptor.
Spis gatunków
| Cedrorestes | Gilpin, DiCroce i Carpenter, 2007 | ? nomen dubium |
| C. crichtoni | Gilpin, DiCroce i Carpenter, 2007 | ? nomen dubium |
Bibliografia
Carpenter, K., T. DiCroce, D. Gilpin, B. Kinneer, F. Sanders, and V. Tidwell. 2002. Origins of the Early and "Middle" Cretaceous dionosaurs of North America: Implications for plate tectonics. Pro�ceedings of the International Symposium on New Concepts in Global Tectonics, pp. 289-308. Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89[[1]] Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. 2007. The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve. Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35
