Agnosphitys: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie znalazłem takich info w cytowanej publikacji) |
(Znacznik: Anulowanie edycji) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Agnosphitys''}} | {{DISPLAYTITLE:''Agnosphitys''}} | ||
| − | |||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Łukasz Czepiński]], [[Mateusz Tałanda]] | |Autor = [[Łukasz Czepiński]], [[Mateusz Tałanda]] | ||
| − | |Korekta = [[Sebastian Oziemski]], [[Marcin Szermański]], [[Dawid Mazurek]],[[Szymon Jagusztyn]] | + | |Korekta = [[Sebastian Oziemski]], [[Marcin Szermański]], [[Dawid Mazurek]], [[Szymon Jagusztyn]] |
|nazwa = ''Agnosphitys'' (agnosfit) | |nazwa = ''Agnosphitys'' (agnosfit) | ||
|długość = 0,4 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.</ref> | |długość = 0,4 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.</ref> | ||
| Linia 11: | Linia 10: | ||
|miejsce = [[Wielka Brytania]] - Avon, Anglia | |miejsce = [[Wielka Brytania]] - Avon, Anglia | ||
<small>(kamieniołom Cromhall)</small> | <small>(kamieniołom Cromhall)</small> | ||
| − | |czas ={{Występowanie| | + | |czas ={{Występowanie|202|201}} |
| − | <small> | + | 201,8-201,6 [[Ma]] |
| + | |||
| + | <small>[[późny trias]] (późny [[retyk]])</small> | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Archosauria]] | [[Archosauria]] | ||
| Linia 35: | Linia 36: | ||
[[Plik:Agnosphitys.JPG|250px|thumb|right|Rysunek kości biodrowej (holotypu) agnosfita. bf - ''brevis fossa'', ac - panewka stawu biodrowego. Zmodyfikowano z: Langer i in, 2013.]] | [[Plik:Agnosphitys.JPG|250px|thumb|right|Rysunek kości biodrowej (holotypu) agnosfita. bf - ''brevis fossa'', ac - panewka stawu biodrowego. Zmodyfikowano z: Langer i in, 2013.]] | ||
| − | [[Holotyp]] VMNH 1745 to lewa kość biodrowa odnaleziona w | + | [[Holotyp]] VMNH 1745 to lewa kość biodrowa odnaleziona w 1990 roku. Materiał przypisany (pochodzący z tej samej warstwy): niekompletna lewa kość szczękowa, lewa i prawa kość skokowa, prawie kompletna prawa kość ramieniowa i izolowany ząb. Wszystkie okazy zostały znalezione w jednej szczelinie krasowej w kamieniołomie Cromhall w Anglii. Najprawdopodobniej pochodzą one z późnego [[trias]]u (późny [[retyk]]), mając około 201,8-201,6 milionów lat.<ref name="Morton2017">Morton, J.D., Whiteside, D.I., Hethke, M., Benton, M.J. 2017. Biostratigraphy and geometric morphometrics of conchostracans (Crustacea, Branchiopoda) from the Late Triassic fissure deposits of Cromhall Quarry, UK. Palaeontology, t. 60, nr 3, str. 349-374. [https://doi.org/10.1111/pala.12288]</ref><ref name="Kent2017">Kent, D.V., Olsen, P.E., Muttoni, G. 2017. Astrochronostratigraphic polarity time scale (APTS) for the Late Triassic and Early Jurassic from continental sediments and correlation with standard marine stages. Earth-Science Reviews, t. 166, str. 153-180.</ref> |
[[Plik:Agnosphitys cromhallensis2 copia.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja agnosfita Autor:Karkemish]] | [[Plik:Agnosphitys cromhallensis2 copia.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja agnosfita Autor:Karkemish]] | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| − | ''Agnosphitys'' to [[rodzaj]] [[Dinosauriformes|dinozauriforma]] o bliżej niesprecyzowanej pozycji systematycznej. Znany jest tylko jeden [[gatunek]] - ''A. cromhallensis'', opisany na podstawie lewej kości biodrowej i kilku izolowanych kości. | + | ''Agnosphitys'' to [[rodzaj]] [[Dinosauriformes|dinozauriforma]] o bliżej niesprecyzowanej pozycji systematycznej. Znany jest tylko jeden [[gatunek]] - ''A. cromhallensis'', opisany na podstawie lewej kości biodrowej i kilku izolowanych kości. Niewiele jest wiadomo na temat jego budowy i pokrewieństw z dinozaurami. Kość biodrowa ma wklęsłą brzuszną krawędź panewki, co może świadczyć o obecności otworu w panewce (w który wchodzi główka kości udowej), jak u dinozaurów, chociaż u ''Agnosphitys'' na pewno nie była w pełni perforowana. Na kości biodrowej znajdują się tylko dwa przyczepy na [[kręg]]i krzyżowe, co jest z kolei cechą prymitywną. Kość skokowa ma charakterystyczny dla zaawansowanych form wyrostek wstępujący. |
| + | |||
| + | Zebrany materiał kopalny może być chimerą - zgrupowaniem kości różnych zwierząt (np. kość szczękowa może należeć do [[Theropoda|teropoda]]). Jeżeli nie należy do dinozaurów (zakładając, że silezaurydy nie należą do [[Ornithischia|ptasiomiedniczych]]), to jest najmłodszym przedstawicielem prymitywnych dinozauriformów na świecie. Niektóre z publikacji w tym Parry'ego i in. (2017) sugerują, że agnosfit może być poza kladem Dinosauria, podobnie jak ''[[Saltopus]]''<ref name="Parry2017">Parry, L.A., Baron, M.G., Vinther, J. 2017. Multiple optimality criteria support Ornithoscelida. Royal Society Open Science, t. 4, nr 10, 170833. [https://doi.org/10.1098/rsos.170833]</ref>. | ||
== Paleoekologia == | == Paleoekologia == | ||
| − | Agnosfit miał ostre, zakrzywione zęby z | + | Agnosfit miał ostre, zakrzywione zęby z [[serracja|serracją]] jak drapieżnik (podobne do [[Lewisuchus|lewizucha]] i [[Marasuchus|marazucha]]). Polował prawdopodobnie na niewielkie zwierzęta np. sfenodonty i wczesne ssaki, mógł być wszystkożerny. Sam być może padał ofiarą rauizuchów, [[Coelophysoidea|celofyzoidów]] i ''Terrestrisuchus''. Mimo iż nie ma pewności co do wieku ontogenetycznego odnalezionego osobnika, to jeśli był dorosły to mógłby być przykładem karłowatości wyspowej, dosyć częstej na archipelagu krasowych wysp Avon. Zobacz więcej: [[Avon Fissure Fill]] |
== Etymologia == | == Etymologia == | ||
| − | Nazwa rodzajowa ''Agnosphitys'' to zapewne omyłkowo przekręcone przez autorów słowo ''Agnostiphys'' znaczące "nieznany" lub "niepewny" i odnosi się do jego pozycji systematycznej. Obie te nazwy pojawiają się w opisie, ale formalnie ta błędna jest ważna. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia. | + | Nazwa rodzajowa ''Agnosphitys'' to zapewne omyłkowo przekręcone przez autorów słowo ''Agnostiphys'' znaczące "nieznany" lub "niepewny" i odnosi się do jego pozycji systematycznej. Obie te nazwy pojawiają się w opisie, ale formalnie ta błędna jest [[Takson_ważny|ważna]]. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 59: | Linia 62: | ||
Fraser, N.C., Padian, K., Walkden, G.M., Davis, A.L.M. 2002. Basal dinosauriform remains from Britain and the diagnosis of the Dinosauria. Palaeontology, t. 45, nr 1, str. 79-95. | Fraser, N.C., Padian, K., Walkden, G.M., Davis, A.L.M. 2002. Basal dinosauriform remains from Britain and the diagnosis of the Dinosauria. Palaeontology, t. 45, nr 1, str. 79-95. | ||
| − | Langer, M.C., Nesbitt, S.J., Bittencourt, J.S., Irmis, R.B. 2013. Non-dinosaurian Dinosauromorpha. W: Nesbitt S.J., Desojo J.B. i R.B. Irmis (red.) Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and their Kin. Geological Society, London, Special Publications, t. 379, str. 157-186. | + | Langer, M.C., Nesbitt, S.J., Bittencourt, J.S., Irmis, R.B. 2013. Non-dinosaurian Dinosauromorpha. W: Nesbitt S.J., Desojo J.B. i R.B. Irmis (red.) Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and their Kin. Geological Society, London, Special Publications, t. 379, str. 157-186. [[doi: 10.1144/SP379.9]] |
<references/> | <references/> | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 68: | Linia 71: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Trias]] | [[Kategoria:Trias]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Retyk]] | [[Kategoria:Retyk]] | ||
[[Kategoria:Europa]] | [[Kategoria:Europa]] | ||
[[Kategoria:Wielka Brytania]] | [[Kategoria:Wielka Brytania]] | ||
Wersja z 22:34, 28 paź 2023
| Autor: | Łukasz Czepiński, Mateusz Tałanda |
| Korekta: | Sebastian Oziemski, Marcin Szermański, Dawid Mazurek, Szymon Jagusztyn |
| Agnosphitys (agnosfit) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 0,4 m[1] | ||||
| Wysokość | 0,1 m[1] | ||||
| Masa | 0,05 kg[1] | ||||
| Dieta | prawdopodobnie wszystkożerny | ||||
| Miejsce | Wielka Brytania - Avon, Anglia
(kamieniołom Cromhall) | ||||
| Czas |
201,8-201,6 Ma późny trias (późny retyk) | ||||
| Systematyka | Archosauria | ||||
 Porównanie zębów terrestrizucha (po lewej) i agnosfita (po prawej). Skala 1 mm. Źródło: Fraser i in., 2002.
Porównanie wielkości Agnosphitys i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Agnosphitys (agnosfit) to przedstawiciel dinozauromorfów, być może należący do silezaurydów.
Materiał kopalny
Holotyp VMNH 1745 to lewa kość biodrowa odnaleziona w 1990 roku. Materiał przypisany (pochodzący z tej samej warstwy): niekompletna lewa kość szczękowa, lewa i prawa kość skokowa, prawie kompletna prawa kość ramieniowa i izolowany ząb. Wszystkie okazy zostały znalezione w jednej szczelinie krasowej w kamieniołomie Cromhall w Anglii. Najprawdopodobniej pochodzą one z późnego triasu (późny retyk), mając około 201,8-201,6 milionów lat.[2][3]
Opis
Agnosphitys to rodzaj dinozauriforma o bliżej niesprecyzowanej pozycji systematycznej. Znany jest tylko jeden gatunek - A. cromhallensis, opisany na podstawie lewej kości biodrowej i kilku izolowanych kości. Niewiele jest wiadomo na temat jego budowy i pokrewieństw z dinozaurami. Kość biodrowa ma wklęsłą brzuszną krawędź panewki, co może świadczyć o obecności otworu w panewce (w który wchodzi główka kości udowej), jak u dinozaurów, chociaż u Agnosphitys na pewno nie była w pełni perforowana. Na kości biodrowej znajdują się tylko dwa przyczepy na kręgi krzyżowe, co jest z kolei cechą prymitywną. Kość skokowa ma charakterystyczny dla zaawansowanych form wyrostek wstępujący.
Zebrany materiał kopalny może być chimerą - zgrupowaniem kości różnych zwierząt (np. kość szczękowa może należeć do teropoda). Jeżeli nie należy do dinozaurów (zakładając, że silezaurydy nie należą do ptasiomiedniczych), to jest najmłodszym przedstawicielem prymitywnych dinozauriformów na świecie. Niektóre z publikacji w tym Parry'ego i in. (2017) sugerują, że agnosfit może być poza kladem Dinosauria, podobnie jak Saltopus[4].
Paleoekologia
Agnosfit miał ostre, zakrzywione zęby z serracją jak drapieżnik (podobne do lewizucha i marazucha). Polował prawdopodobnie na niewielkie zwierzęta np. sfenodonty i wczesne ssaki, mógł być wszystkożerny. Sam być może padał ofiarą rauizuchów, celofyzoidów i Terrestrisuchus. Mimo iż nie ma pewności co do wieku ontogenetycznego odnalezionego osobnika, to jeśli był dorosły to mógłby być przykładem karłowatości wyspowej, dosyć częstej na archipelagu krasowych wysp Avon. Zobacz więcej: Avon Fissure Fill
Etymologia
Nazwa rodzajowa Agnosphitys to zapewne omyłkowo przekręcone przez autorów słowo Agnostiphys znaczące "nieznany" lub "niepewny" i odnosi się do jego pozycji systematycznej. Obie te nazwy pojawiają się w opisie, ale formalnie ta błędna jest ważna. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia.
Spis gatunków
| Agnosphitys | Fraser, Padian, Walkden i Davis, 2002 |
| Agnosphitys cromhallensis | Fraser, Padian, Walkden i Davis, 2002 |
Bibliografia
Fraser, N.C., Padian, K., Walkden, G.M., Davis, A.L.M. 2002. Basal dinosauriform remains from Britain and the diagnosis of the Dinosauria. Palaeontology, t. 45, nr 1, str. 79-95.
Langer, M.C., Nesbitt, S.J., Bittencourt, J.S., Irmis, R.B. 2013. Non-dinosaurian Dinosauromorpha. W: Nesbitt S.J., Desojo J.B. i R.B. Irmis (red.) Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and their Kin. Geological Society, London, Special Publications, t. 379, str. 157-186. doi: 10.1144/SP379.9
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
- ↑ Morton, J.D., Whiteside, D.I., Hethke, M., Benton, M.J. 2017. Biostratigraphy and geometric morphometrics of conchostracans (Crustacea, Branchiopoda) from the Late Triassic fissure deposits of Cromhall Quarry, UK. Palaeontology, t. 60, nr 3, str. 349-374. [1]
- ↑ Kent, D.V., Olsen, P.E., Muttoni, G. 2017. Astrochronostratigraphic polarity time scale (APTS) for the Late Triassic and Early Jurassic from continental sediments and correlation with standard marine stages. Earth-Science Reviews, t. 166, str. 153-180.
- ↑ Parry, L.A., Baron, M.G., Vinther, J. 2017. Multiple optimality criteria support Ornithoscelida. Royal Society Open Science, t. 4, nr 10, 170833. [2]
