Tapuiasaurus

Do sprawdzenia i ?aktualizacji

Autor:	Korekta:
Tomasz Skawiński	Maciej Ziegler, Jakub Starzyński

---

Tapuiasaurus
Długość:	? m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Brazylia – stan Minas Gerais (formacja Quiricó)
Czas występowania	125-112 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Titanosauriformes Somphospondyli Titanosauria ? Lithostrotia ??? Nemegtosauridae
Czaszka. Źródło: Zaher i in., 2011..
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ECora\u00e7\u00e3o de Jesus, \u003Ca href=\"/wiki/Formacja\" class=\"mw-redirect\" title=\"Formacja\"\u003Eformacja\u003C/a\u003E \u003Ca href=\"/index.php?title=Quiric%C3%B3\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Quiric\u00f3 (strona nie istnieje)\"\u003EQuiric\u00f3\u003C/a\u003E|\u003Cb\u003EMZSP-PV 807\u003C/b\u003E - \u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003ETapuiasaurus\u003C/a\u003E macedoi\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Cora\u00e7\u00e3o de Jesus, formacja Quiric\u00f3|MZSP-PV 807 - Tapuiasaurus macedoi - holotyp.\n","link":"","lat":-16.684400000000000119371179607696831226348876953125,"lon":-44.36030000000000228510543820448219776153564453125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Tapuiasaurus – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów (Titanosauria) żyjącego we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej. Pozycja filogenetyczna jest niepewna (por. np. Carballido i Sander, 2013; González Riga i in., 2016; Lacovara i in., 2014; Martínez i in., 2016; Wilson i in., 2016; Zaher i in., 2011).

Budowa

Czaszka Tapuiasaurus cechowała się wydłużonym rostrum z prostymi kośćmi przedszczękowymi, cylindrycznymi zębami ciągnącymi się do wysokości okna poprzedzającego okno przedoczodołowe, nachylonymi ku przodowi kośćmi kwadratowymi i nozdrzami zewnętrznymi cofniętymi do poziomu oczodołów. Tego typu wydłużona czaszka, występująca u niektórych tytanozaurów, niezależnie powstała również u przedstawicieli grupy Diplodocidae. Tapuiasaurus jest najstarszym znanym tytanozaurem z taką morfologią czaszki. Okno przedoczodołowe tego rodzaju jest większe niż u większości Macronaria, choć wydłużone w mniejszym stopniu niż u nemegtozaura. Cechą wyjątkową Tapuiasaurus jest obecność przedniego wyrostka na kości jarzmowej pokrywającego górną krawędź kości szczękowej i tworzącego większość dolnej krawędzi okna przedoczodołowego. Budowa żuchwy przypomina tę występującą u Nemegtosauridae. Kość łokciowa jest wydłużona, a promieniowa rozszerzona na dystalnym końcu. Kręgi przedkrzyżowe są tyłowklęsłe i wysoce spneumatyzowane.

Materiał kopalny i lokalizacja typowa

Tapuiasaurus macedoi został opisany w 2011 roku przez Hussama Zahera i współpracowników w oparciu o fragmentaryczny, połączony stawowo szkielet (MZSP-PV 807) obejmujący niemal kompletną czaszkę wraz z żuchwą, kości gnykowe, kręgi, żebra, lewą płytę mostkową, prawe: kość kruczą i ramienną, lewą kość promieniową, kości łokciowe, kości śródręcza, udowe, lewą kość strzałkową i niemal kompletną lewą stopę. Skamieniałości te odkryto w formacji Quiricó w pobliżu miasta Coração de Jesus w brazylijskim stanie Minas Gerais. Na podstawie obecności szczątków mięśniopłetwych, małżoraczków i palinomorf wiek tych osadów ocenia się na apt (prawodpodobnie wczesny - Martínez i in., 2016).

Etymologia

Nazwa Tapuiasaurus pochodzi od słowa Tapuia, w językach z rodziny Jê oznaczająca autochtoniczne plemiona środkowej Brazylii, oraz greckiego słowa sauros („jaszczur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, macedoi, honoruje Ubirajarę Alvesa Macedo, który odkrył złoża w pobliżu Coração de Jesus.

Spis gatunków

Tapuiasaurus	Zaher, Pol, Carvalho, Nascimento, Riccomini, Larson, Juarez-Valieri, Pires-Domingues, da Silva jr i de Almeida Campos, 2011
T. macedoi	Zaher, Pol, Carvalho, Nascimento, Riccomini, Larson, Juarez-Valieri, Pires-Domingues, da Silva jr i de Almeida Campos, 2011

Bibliografia

Carballido JL & Sander MP. (2013) Postcranial axial skeleton of Europasaurus holgeri (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Germany: implications for sauropod ontogeny and phylogenetic relationships of basal Macronaria. Journal of Systematic Palaeontology 12 (3): 335-387 doi:10.1080/14772019.2013.764935

González Riga BJG, Lamanna MC, David LDO, Calvo JO & Coria JP. (2016) A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot. Scientific Reports 6: 19165. doi:10.1038/srep19165

Lacovara KJ, Lamanna MC, Ibiricu LM, Poole JC, Schroeter ER, Ullmann PV, Voegele KK, Boles ZM, Carter AM, Fowler EK, Egerton VM, Moyer AE, Coughenour CL, Schein JP, Harris JD, Martínez RD & Novas FE (2014) A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina. Scientific Reports 4: 6196. doi:10.1038/srep06196

Martínez RDF, Lamanna MC, Novas FE, Ridgely RC, Casal GA, Martínez JE, Vita JR, Witmer LW. (2016) A Basal Lithostrotian Titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) with a Complete Skull: Implications for the Evolution and Paleobiology of Titanosauria. PLoS ONE 11(4): e0151661. doi:10.1371/journal.pone.0151661

Wilson JA, Pol D, Carvalho AB & Zaher H. (2016) The skull of the titanosaur Tapuiasaurus macedoi (Dinosauria: Sauropoda), a basal titanosaur from the Lower Cretaceous of Brazil. Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1111/zoj.12420

Zaher H, Pol D, Carvalho AB, Nascimento PM, Riccomini C, Larson P, Juarez-Valieri R, Pires-Domingues R, da Silva jr J, de Almeida Campos D. 2011. A complete skull of an Early Cretaceous sauropod and the evolution of advanced titanosaurians. PLoS ONE 6 (2): e16663. doi:10.1371/journal.pone.0016663