Ceratopsipes: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Fiorillo i in., 2024)
(poprawa opisu, zmiana tabeli)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Ceratopsipes''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Ceratopsipes''}}
−
{{Opis
+
{{Trop
−
|Autor = [[Paweł Konarzewski]]
+
|Autor                 = [[Paweł Konarzewski]]
−
|Korekta = [[Łukasz Czepiński]]
+
|Korekta               = [[Łukasz Czepiński]]
−
|nazwa = ''Ceratopsipes'' (ceratopsipes)
+
|nazwa                 = ''Ceratopsipes'' (ceratopsipes)
−
|długość =  
+
|długość               = do 60 cm
−
|wysokość =  
+
|szerokość              = do 80 cm
−
|masa =  
+
|chód                  = czworonożny
−
|dieta = roślinożerny
+
|układ palców          = I, II, III, IV, V (dłoń)<br>
−
|miejsce = [[USA]] - Kolorado i Alaska
+
I, II, III, IV (stopa)
−
<small> ([[formacja|formacje]] [[Laramie]] [[Cantwell]] i [[Nanushuk]])</small>
+
|prawdopodobny sprawca  = [[Neoceratopsia|neoceratops]] i [[Ceratopsidae|ceratopsyd]]
−
|czas = {{Występowanie|97|68}}
+
|długość sprawcy        =
−
ok. 97-69 [[Ma]]<br>
+
|masa sprawcy          =
−
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]]-[[mastrycht]])</small>
+
|systematyka ichnologiczna          = [[Dinosauria]]
−
|systematyka  
 
−
= [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Ornithischia]]
 
[[Ornithischia]]
  
 
[[Ceratopsia]]
 
[[Ceratopsia]]
 +
|czas                  = {{Występowanie|97|69}}
 +
ok. 97-69 [[Ma]]<br>
 +
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]]-[[mastrycht]])</small>
 +
|miejsce                = [[USA]] - Kolorado i Alaska
  
−
[[Ceratopsoidea]]
+
<small> ([[formacja|formacje]] [[Laramie]], [[Cantwell]] i [[Nanushuk]])</small>
−
 
+
|grafika               = Ceratopsipes goldenensis (dinosaur trackway) (Laramie Formation, Upper Cretaceous; Parfet Prehistoric Preserve, Golden, Colorado, USA) 20.jpg
−
[[Ceratopsidae]]
+
|podpis                 = Trop ''Ceratopsipes goldenensis''. Fot. James St. John [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ceratopsipes_goldenensis_(dinosaur_trackway)_(Laramie_Formation,_Upper_Cretaceous%3B_Parfet_Prehistoric_Preserve,_Golden,_Colorado,_USA)_20.jpg]
−
 
+
|PorównanieGrupa       =  
−
[[Chasmosaurinae]]
+
|PorównanieDługość     =  
−
 
+
|mapa                   =
−
[[Triceratopsini]]
 
−
 
 
−
|grafika = Ceratopsipes goldenensis (dinosaur trackway) (Laramie Formation, Upper Cretaceous; Parfet Prehistoric Preserve, Golden, Colorado, USA) 20.jpg
 
−
|podpis = Trop ''Ceratopsipes goldenensis''. Fot. James St. John [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ceratopsipes_goldenensis_(dinosaur_trackway)_(Laramie_Formation,_Upper_Cretaceous%3B_Parfet_Prehistoric_Preserve,_Golden,_Colorado,_USA)_20.jpg]
 
−
|PorównanieGrupa =  
 
−
|PorównanieDługość =  
 
−
|mapa =  
 
 
}}
 
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
''Ceratopsipes'' to późnokredowy [[ichnotakson]] występujący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych.
 
''Ceratopsipes'' to późnokredowy [[ichnotakson]] występujący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych.
  
−
==Charakterystyka==
+
==Anatomia==
 +
[[Plik:Ceratopsian manus study by tomozaurus.jpg|thumb|Dolna część przedniej kończyny ''[[Triceratops]]''. Autor: Tom Parker [http://tomozaurus.deviantart.com/art/Ceratopsian-manus-study-310734443].]]
 +
Sprawcą tropów ''Ceratopsipses goldenesis'' był duży czworonożny roślinożerca. Ślady z przednich łap były mniejsze niż z tylnych. Dłoń pozostawiła cztery odciski palców, które miały bardziej wklęsłe tylne krawędzie niż odciski palców stóp. Przednia łapa była szersza niż dłuższa. Stopa miała  cztery palce oraz tępe odciski palców i zaokrągloną symetryczną piętą (Lockley i Hunt, 1995). Stewart i współautorzy (2023) zauważyli, że w śladach ceratopsydów z formacji Cantwell zachował się również V palec, jednakże w tropach ''Ceratopsipses goldenesis'' był on zredukowany i rzadko widoczny. Największy zachowany ślad ''Ceratopsipes'' z formacji [[Laramie]] miał 60 cm długości oraz 80 cm szerokości.
 +
 
 +
==Interpretacja==
 
[[Plik:Triceratops horridus 55.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''[[Triceratops]]'', prawdopodobnego sprawcy tropów z formacji Laramie]]
 
[[Plik:Triceratops horridus 55.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''[[Triceratops]]'', prawdopodobnego sprawcy tropów z formacji Laramie]]
−
W formacji Laramie zidentyfikowano wiele ścieżek z tropami pozostawionymi przez przedstawicieli [[Ceratopsidae]]. Największy zachowany ślad ''Ceratopsipes'' miał 60 cm długości oraz 80 cm szerokości. Najprawdopodobniej skamieniałości śladowe zostały pozostawione przez [[Triceratops|triceratopsy]].
+
Tropy z formacji [[Laramie]] bez wątpienia pozostawił duży przedstawiciel [[Ceratopsidae]]. Najprawdopodobniej był to ''[[Triceratops]]'' lub nieokreślony przedstawiciel [[Triceratopsini]]. Na ich podstawie Lockley i Hunt (1995) uznali, że [[Ceratopsidae|ceratopsydy]] miały kończyny ułożone pod tułowiem, a nie rozstawione na boki jak wcześniej sądzono. Do podobnych wniosków doszedł również Fujiwara (2009) w swoim badaniu. Ze względu na słabe zachowanie śladów ceratopsydów z formacji [[Cantwell]], Stewart i in. (2023) nie zdefiniowali dla nich nowego ichnogatunku. Najstarsze i jednocześnie najmniejsze tropy z ichnorodzaju ''Ceratopsipes'' pochodzą z [[cenoman|cenomańskiej]] formacji skalnej Nanushuk. Jednakże Fiorillo i współpracownicy (2024) dla nich nie przypisali konkretnego ichnogatunku.
−
 
 
−
Do omawianego ichnorodzaju należą również tropy pozostawione przez [[Ceratopsidae|ceratopsy]] odnalezione w formacji Cantwell. Stewart i in. (2023) ze względu na ich słabe zachowanie postanowili nie tworzyć dla nich nowego ichnogatunku.
 
−
 
 
−
Najstarsze znane tropy z ichnorodzaju ''Ceratopsipes'' pochodzą z [[cenoman|cenomańskiej]] formacji skalnej Nanushuk. Pozostawiły je niewielkie czworonożne ceratopsy (Fiorillo i in., 2024).
 
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa rodzajowa ''Ceratopsipes'' zawiera greckie wyrażenie ''ceratops'' znaczącego "rogate oblicze" lub "rogatą twarz" oraz ma łacińskie słowo ''pes'' ("stopa"). Epitet gatunkowy ''goldenensis'' nawiązuje do miejsca odnalezienia tropów, którym było miasto Golden.
+
Nazwa ichnorodzajowa ''Ceratopsipes'' zawiera greckie wyrażenie ''ceratops'' znaczącego "rogate oblicze" lub "rogatą twarz" oraz ma łacińskie słowo ''pes'' ("stopa"). Epitet ichnogatunkowy ''goldenensis'' nawiązuje do miejsca odnalezienia tropów, którym było miasto Golden.
  
−
==Spis gatunków==
+
==Spis ichnogatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
|{{V| ''Ceratopsipes''}}
 
|{{V| ''Ceratopsipes''}}
Linia 56: Linia 51:
 
| {{Kpt|Lockey}} i {{Kpt|Hunt}}, 1995
 
| {{Kpt|Lockey}} i {{Kpt|Hunt}}, 1995
 
|}
 
|}
 +
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>Fiorillo, A. R., McCarthy, P. J., Shimer, G., Suarez, M. B., Takasaki, R., Chinzorig, T., ... & Orphys, E. (2024). "New Dinosaur Ichnological, Sedimentological, and Geochemical Data from a Cretaceous High-Latitude Terrestrial Greenhouse Ecosystem, Nanushuk Formation, North Slope, Alaska". Geosciences, 14(2), 36. [[doi:10.3390/geosciences14020036]]
 
<small>Fiorillo, A. R., McCarthy, P. J., Shimer, G., Suarez, M. B., Takasaki, R., Chinzorig, T., ... & Orphys, E. (2024). "New Dinosaur Ichnological, Sedimentological, and Geochemical Data from a Cretaceous High-Latitude Terrestrial Greenhouse Ecosystem, Nanushuk Formation, North Slope, Alaska". Geosciences, 14(2), 36. [[doi:10.3390/geosciences14020036]]
 +
 +
Fujiwara, S.-I. (2009) "A Reevaluation of the manus structure in ''Triceratops'' (Ceratopsia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology, 29(4), 1136-1147. [[doi:10.1671/039.029.0406]]
  
 
Lockley, M. G. & Hunt, A. P. (1995). "Ceratopsid tracks and associated ichnofauna from the Laramie Formation (Upper Cretaceous: Maastrichtian) of Colorado". Journal of Vertebrate Paleontology. 15(3): 592–614.
 
Lockley, M. G. & Hunt, A. P. (1995). "Ceratopsid tracks and associated ichnofauna from the Laramie Formation (Upper Cretaceous: Maastrichtian) of Colorado". Journal of Vertebrate Paleontology. 15(3): 592–614.

Wersja z 14:17, 17 maj 2024

Autor: Paweł Konarzewski
Korekta: Łukasz Czepiński

Ceratopsipes (ceratopsipes)
Długość do 60 cm
Szerokość do 80 cm
Chód czworonożny
Układ palców I, II, III, IV, V (dłoń)

I, II, III, IV (stopa)

Prawdopodobny sprawca neoceratops i ceratopsyd
Miejsce USA - Kolorado i Alaska

(formacje Laramie, Cantwell i Nanushuk)

Czas
252 201 145
66

ok. 97-69 Ma
późna kreda (cenoman-mastrycht)

Systematyka ichnologiczna Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Ceratopsipes goldenensis (dinosaur trackway) (Laramie Formation, Upper Cretaceous; Parfet Prehistoric Preserve, Golden, Colorado, USA) 20.jpg
Trop Ceratopsipes goldenensis. Fot. James St. John [2]

Wstęp

Ceratopsipes to późnokredowy ichnotakson występujący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych.

Anatomia

Dolna część przedniej kończyny Triceratops. Autor: Tom Parker [1].

Sprawcą tropów Ceratopsipses goldenesis był duży czworonożny roślinożerca. Ślady z przednich łap były mniejsze niż z tylnych. Dłoń pozostawiła cztery odciski palców, które miały bardziej wklęsłe tylne krawędzie niż odciski palców stóp. Przednia łapa była szersza niż dłuższa. Stopa miała cztery palce oraz tępe odciski palców i zaokrągloną symetryczną piętą (Lockley i Hunt, 1995). Stewart i współautorzy (2023) zauważyli, że w śladach ceratopsydów z formacji Cantwell zachował się również V palec, jednakże w tropach Ceratopsipses goldenesis był on zredukowany i rzadko widoczny. Największy zachowany ślad Ceratopsipes z formacji Laramie miał 60 cm długości oraz 80 cm szerokości.

Interpretacja

Zrekonstruowany szkielet Triceratops, prawdopodobnego sprawcy tropów z formacji Laramie

Tropy z formacji Laramie bez wątpienia pozostawił duży przedstawiciel Ceratopsidae. Najprawdopodobniej był to Triceratops lub nieokreślony przedstawiciel Triceratopsini. Na ich podstawie Lockley i Hunt (1995) uznali, że ceratopsydy miały kończyny ułożone pod tułowiem, a nie rozstawione na boki jak wcześniej sądzono. Do podobnych wniosków doszedł również Fujiwara (2009) w swoim badaniu. Ze względu na słabe zachowanie śladów ceratopsydów z formacji Cantwell, Stewart i in. (2023) nie zdefiniowali dla nich nowego ichnogatunku. Najstarsze i jednocześnie najmniejsze tropy z ichnorodzaju Ceratopsipes pochodzą z cenomańskiej formacji skalnej Nanushuk. Jednakże Fiorillo i współpracownicy (2024) dla nich nie przypisali konkretnego ichnogatunku.

Etymologia

Nazwa ichnorodzajowa Ceratopsipes zawiera greckie wyrażenie ceratops znaczącego "rogate oblicze" lub "rogatą twarz" oraz ma łacińskie słowo pes ("stopa"). Epitet ichnogatunkowy goldenensis nawiązuje do miejsca odnalezienia tropów, którym było miasto Golden.

Spis ichnogatunków

Ceratopsipes Lockey i Hunt, 1995
C. goldenensis Lockey i Hunt, 1995

Bibliografia

Fiorillo, A. R., McCarthy, P. J., Shimer, G., Suarez, M. B., Takasaki, R., Chinzorig, T., ... & Orphys, E. (2024). "New Dinosaur Ichnological, Sedimentological, and Geochemical Data from a Cretaceous High-Latitude Terrestrial Greenhouse Ecosystem, Nanushuk Formation, North Slope, Alaska". Geosciences, 14(2), 36. doi:10.3390/geosciences14020036

Fujiwara, S.-I. (2009) "A Reevaluation of the manus structure in Triceratops (Ceratopsia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology, 29(4), 1136-1147. doi:10.1671/039.029.0406

Lockley, M. G. & Hunt, A. P. (1995). "Ceratopsid tracks and associated ichnofauna from the Laramie Formation (Upper Cretaceous: Maastrichtian) of Colorado". Journal of Vertebrate Paleontology. 15(3): 592–614.

Stewart, D. G., Druckenmiller, P. S., Erickson, G. M., Benowitz, J. A., Capps, D. M., Knight, C. L., ... & McCarthy, P. J. (2023). "Vertebrate ichnology and palaeoenvironmental associations of Alaska’s largest known dinosaur tracksite in the Cretaceous Cantwell Formation (Maastrichtian) of Denali National Park and Preserve". Historical Biology, 1-17. doi:10.1080/08912963.2023.2221267

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Ceratopsipes&oldid=32924”