Menefee: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Dinozaury)
(Aktualizacja tabel)
Linia 3: Linia 3:
 
  |Korekta                =  
 
  |Korekta                =  
 
  |nazwa                  = Formacja Menefee
 
  |nazwa                  = Formacja Menefee
−
  |wiek                  = {{Występowanie|84|78.5}}
+
  |wiek                  = {{Występowanie|81|78}}
−
ok. 84-78,5 [[Ma]]<br>
+
ok. (?84) 81-78 [[Ma]]<br>
−
<small>[[późna kreda]] ([[santon]]-[[kampan]])</small>
+
<small>[[późna kreda]] (?[[santon]]-[[kampan]])</small>
 
  |miejsce                = [[USA]] - Nowy Meksyk i Kolorado
 
  |miejsce                = [[USA]] - Nowy Meksyk i Kolorado
 
  |podjednostki          = ogniwa Cleary Coal i Allison  
 
  |podjednostki          = ogniwa Cleary Coal i Allison  
Linia 15: Linia 15:
 
  |typowy                =  
 
  |typowy                =  
 
  |grafika                = Menefee Formation Cuba.jpg
 
  |grafika                = Menefee Formation Cuba.jpg
−
  |podpis                = Skały osadowe formacji Menefee w stanie Nowy Meksyk. Fot. Kent G. Budge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Menefee_Formation_Cuba.jpg]
+
  |podpis                =Odsłonięcia skał osadowych formacji Menefee w stanie Nowy Meksyk. Fot. Kent G. Budge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Menefee_Formation_Cuba.jpg]
 
  |mapa                  =  
 
  |mapa                  =  
 
}}
 
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
[[Plik:Menefee Formation.jpg|thumb|Skały osadowe formacji Menefee w stanie Kolorado. Fot. Kent G. Budge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Menefee_Formation.jpg]]]
 
[[Plik:Menefee Formation.jpg|thumb|Skały osadowe formacji Menefee w stanie Kolorado. Fot. Kent G. Budge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Menefee_Formation.jpg]]]
−
Formacja Menefee to jednostka geologiczna znajdująca się w stanach Nowy Meksyk oraz Kolorado na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jej osady są datowane na końcówkę [[santon]]u oraz [[kampan]]u.
+
Formacja Menefee to jednostka geologiczna znajdująca się w stanach Nowy Meksyk oraz Kolorado na terenie Stanów Zjednoczonych. Jej osady są datowane na wczesny [[kampan]] i być może końcówkę [[santon]]u.
  
 
==Znacznie gospodarcze==
 
==Znacznie gospodarcze==
Linia 28: Linia 28:
  
 
==Charakterystyka==
 
==Charakterystyka==
−
Formację Menefee tworzą głównie skały osadowe: piaskowce, mułowce, pyłowce oraz łupki. Jest ona podzielona na trzy mniejsze jednostki: Cleary Coal, Allison i niemające nazwy najwyższe ogniwo. Najniższe oraz najwyższe warstwy są bogate w złoża węgla i ropę naftową. Dolne osady formacji Menefee stykają się z piaskowcami Cliff House, zaś najwyższe - Point Lookout. Skały osadowe sugerują, że występowały tam  środowiska bagienne oraz lagunowe. Wiek formacji został oszacowany na postawie występowania określonych gatunków amonitów i mieści się w przedziale 84-78,5 [[Ma]] (Donselaar, 1984; Dalman i in., 2021; McDonald i in., 2018).
+
Formację Menefee tworzą głównie skały osadowe: piaskowce, mułowce, pyłowce oraz łupki. Jest ona podzielona na dwie mniejsze jednostki: Cleary Coal i Allison. Najniższe oraz najwyższe warstwy są bogate w złoża węgla i ropę naftową. Dolne osady formacji Menefee stykają się z piaskowcami Cliff House, zaś najwyższe - Point Lookout. Skały osadowe sugerują, że występowały tam  środowiska bagienne oraz lagunowe. Wiek formacji został oszacowany na postawie występowania określonych gatunków amonitów i mieści się w przedziale 84-78,5 [[Ma]] (Donselaar, 1984; Dalman i in., 2021; McDonald i in., 2018).
  
 
==Paleofauna==
 
==Paleofauna==
−
Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji Menefee odnaleziono centrozauryna, tyranozaurydy, dromeozauryda, hadrozaurydy i [[Ankylosauria|ankylozaury]], krokodyle, żółwie, ryby kostnoszkieletowe oraz morskie bezkręgowce. W formacji Menefee odnaleziono również tropy pozostawione przez ornitopody (Lucas i Hunt, 2006).
+
Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji Menefee odnaleziono centrozauryna, tyranozaurydy, dromeozauryda, hadrozaurydy i [[Ankylosauria|ankylozaury]], krokodylomorfy, żółwie, ryby kostnoszkieletowe oraz morskie bezkręgowce. W formacji Menefee odnaleziono również tropy pozostawione przez ornitopody (Lucas i Hunt, 2006).
 
===Dinozaury===
 
===Dinozaury===
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
Linia 44: Linia 44:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Dynamoterror|Dynamoterror dynastes]]''
+
''[[Dynamoterror|Dynamoterror dynastes]]'' <ref>McDonald, A. T., Wolfe, D. G., & Dooley Jr, A. C. (2018). "A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ: 6:e5749. [[doi:10.7717/peerj.5749]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
 
|
 
|
−
UMNH VP 28348 - niekompletny szkielet  
+
UMNH VP 28348 - fragmentaryczny szkielet  
 
|
 
|
 
[[Tyranozauryd]] blisko spokrewniony z ''[[Lythronax]]'' i ''[[Teratophoneus]]''.
 
[[Tyranozauryd]] blisko spokrewniony z ''[[Lythronax]]'' i ''[[Teratophoneus]]''.
Linia 55: Linia 55:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Invictarx|Invictarx zephyri]]''
+
''[[Invictarx|Invictarx zephyri]]'' <ref>McDonald, A. T., & Wolfe, D. G. (2018). "A new nodosaurid ankylosaur (Dinosauria: Thyreophora) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico", PeerJ 6:e5435. [[doi:10.7717/peerj.5435]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
 
|
 
|
−
Jest znany z fragmentarycznych okazów (WSC 16505, UMNH VP 28350 i UMNH VP 28351).
+
fragmentaryczne szczątki kilku okazów  
 
|
 
|
 
[[Nodozauryd]] wykazujący liczne podobieństwa do ''[[Glyptodontopelta]]''.
 
[[Nodozauryd]] wykazujący liczne podobieństwa do ''[[Glyptodontopelta]]''.
 
|
 
|
−
[[Plik:Invictarx osteoderm arrangement.jpg|200px]]
+
[[Plik:Invictarx zephyri holotype PeerJ e5435 fig 4.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Menefeeceratops|Menefeeceratops sealeyi]]''
+
''[[Menefeeceratops|Menefeeceratops sealeyi]]'' <ref name=Williamson1997>Williamson, T. E. (1997). "A new Late Cretaceous (Early Campanian) vertebrate fauna from the Allison Member, Menefee Formation, San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 11: 51–59.</ref><ref>Dalman, S. G., Lucas, S. G., Jasinki, S. G., Lichtig, A. J., & Dodson, P. (2021). "The oldest centrosaurine: a new ceratopsid dinosaur (Dinosauria: Ceratopsidae) from the Allison Member of the Menefee Formation (Upper Cretaceous, early Campanian), northwestern New Mexico, USA". PalZ 95, 291–335. [[doi:10.1007/s12542-021-00555-w.]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
 
|
 
|
−
NMMNH P-25052 - niekompletna czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
+
NMMNH P-25052 - niekompletny szkielet
 
|
 
|
 
[[Centrozauryn]] blisko spokrewniony z ''[[Crittendenceratops]]''.
 
[[Centrozauryn]] blisko spokrewniony z ''[[Crittendenceratops]]''.
 
|
 
|
−
[[Plik:Menefeeceratops.png|200px]]
+
[[Plik:Menefeeceratops UDL.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Ornatops|Ornatops incantatus]]''
+
''[[Ornatops|Ornatops incantatus]]'' <ref>McDonald, A. T., Wolfe, D. G., Freedman Fowler, E. A. & Gates, T. A. (2021). "A new brachylophosaurin (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ. 9: e11084. [[doi:10.7717/peerj.11084]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
 
|
 
|
−
WSC 10058 - niekompletny szkielet wraz z fragmentaryczną czaszką
+
WSC 10058 - niekompletny szkielet  
 
|
 
|
 
[[Hadrozauryd]] blisko spokrewniony z  ''[[Brachylophosaurus]]'' i ''[[Probrachylophosaurus]]''.
 
[[Hadrozauryd]] blisko spokrewniony z  ''[[Brachylophosaurus]]'' i ''[[Probrachylophosaurus]]''.
Linia 88: Linia 88:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
[[cf.]] ''[[Saurornitholestes]]'' [[sp.]]
+
[[cf.]] ''[[Saurornitholestes]]'' [[sp.]] <ref name=Williamson1997></ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
Linia 97: Linia 97:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Ankylosauria|ankylozaur]]
+
Niezidentyfikowany [[Ankylosauria|ankylozaur]] <ref name=Hunt1993>Hunt, A. P., & Lucas, S. G. (1993). "Cretaceous vertebrates of New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 2: 77–91</ref>
 
|
 
|
 
Cleary Coal
 
Cleary Coal
Linia 106: Linia 106:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany hadrozauroid lub hadrozauryd
+
Niezidentyfikowany ?[[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Hunt1993></ref>
 
|
 
|
 
Cleary Coal  
 
Cleary Coal  
Linia 115: Linia 115:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowane hadrozaurydy
+
Niezidentyfikowane [[Hadrosauridae|hadrozaurydy]] <ref name=Hunt1993></ref>
 
|
 
|
 
Cleary Coal  
 
Cleary Coal  
Linia 144: Linia 144:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany tyranozauryd
+
Niezidentyfikowany [[Tyrannosauridae|tyranozauryd]] <ref>Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2018). "Tyrannosaurid dinosaurs (Theropoda: Tyrannosauridae) from the Upper Cretaceous (early Campanian) Allison Member of the Menefee Formation, New Mexico: implications for the origin of Tyrannosauridae in North America". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 79, 99-112 </ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
Linia 158: Linia 158:
 
NMMNH P-78032 - lewa kość zaoczodołowa
 
NMMNH P-78032 - lewa kość zaoczodołowa
 
|
 
|
−
Tyranozauryd mogący być ''[[Dynamoterror]]'' lub odrębnym [[rodzaj]]em.
+
[[Tyranozauryd]] mogący być ''[[Dynamoterror]]'' lub odrębnym [[rodzaj]]em.
 
|}
 
|}
  
−
===Krokodyle===
+
===Krokodylomorfy===
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
|-
 
|-
−
! colspan="4" align="center" |'''Krokodyle
+
! colspan="5" align="center" |'''Krokodylomorfy
 
|-
 
|-
 
!Takson
 
!Takson
Linia 170: Linia 170:
 
!Materiał kopalny
 
!Materiał kopalny
 
!Komentarz
 
!Komentarz
 +
!Grafika
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
?''Brachychampsa sealeyi''
+
?''Brachychampsa sealeyi'' <ref>Williamson, T. E. (1996). "?''Brachychampsa sealeyi'', sp nov.,(Crocodylia, Alligatoroidea) from the Upper Cretaceous (lower Campanian) Menefee Formation, northwestern New Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 421-431. [[doi:10.1080/02724634.1996.10011331]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison  
 
Allison  
Linia 181: Linia 182:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''Deinosuchus'' sp.
+
''Deinosuchus'' [[sp.]] <ref>Mohler, B. F., McDonald, A. T., & Wolfe, D. G. (2021). "First remains of the enormous alligatoroid ''Deinosuchus'' from the Upper Cretaceous Menefee Formation, New Mexico". PeerJ, 9, e11302. [[doi:10.7717/peerj.11302]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
Linia 188: Linia 189:
 
|
 
|
 
Pierwszy znany krokodyl z rodzaju ''Deinosuchus'' z formacji Menefee.
 
Pierwszy znany krokodyl z rodzaju ''Deinosuchus'' z formacji Menefee.
 +
|
 +
[[Plik:Deinosuchus side profile.webp|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany krokodyl
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia <ref name=Hunt1993></ref>
 
|
 
|
 
Cleary Coal  
 
Cleary Coal  
Linia 210: Linia 213:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Trionychidae
+
''Adocus'' [[sp.]] <ref name=Adrian2025>Adrian, B., Smith, H. F., & McDonald, A. T. (2025). "A revised turtle assemblage from the Upper Cretaceous Menefee Formation (New Mexico, North America) with evolutionary and paleobiostratigraphic implications". PeerJ, 13, e19340. [[doi:10.7717/peerj.19340]]</ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
 
|
 
|
−
NMMNH P-25053 - fragmenty pancerza
+
WSC 10763 i WSC 10765 - elementy skorupy
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Adocus''.
 +
|-
 
|
 
|
−
Został odnaleziony razem z ''[[Menefeeceratops]]''.
+
''Basilemys'' [[sp.]] <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10883 - elementy skorupy
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Basilemys''.
 +
|-
 +
|
 +
''Denazinemys nodosa'' <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10769, WSC 10770 i NMMNHP-97386 - elementy skorupy
 +
|
 +
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]] i [[Aguja]].
 +
|-
 +
|
 +
''Helopanoplia'' [[sp.]] <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10767 i UMNH VP 36786 - elementy skorupy
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Helopanoplia''.
 +
|-
 +
|
 +
''Naomichelys'' [[sp.]] <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10884 i WSC 10885 - elementy skorupy
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Naomichelys''.
 +
|-
 +
|
 +
''Neurankylus baueri'' <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10612 - częściowo [[artykułowany|artykułowana]] skorupa; CHCU 81269 - fragment skorupy
 +
|
 +
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]], [[Fruitland]] i [[Kaiparowits]].
 +
|-
 +
|
 +
''Scabremys ornata'' <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
UMNH VP 28352 - niemalże kompletna i [[artykułowany|artykułowana]] skorupa
 +
|
 +
Kształt grzbietowej części skorupy ma kształt owalny.
 +
|-
 +
|
 +
''Thescelus'' [[cf.] ''rapiens'' <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
NMMNH P-97384 - elementy skorupy
 +
|
 +
Przynależność tego okazu do rodzaju ''Thescelus'' jest niepewna.
 +
|-
 +
|
 +
''"Trionyx"'' ''robustus'' <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10766 - element skorupy
 +
|
 +
Długość karapaksu (grzbietowej części skorupy) należącej do tego okazu mogła osiągać ok. 23 cm.
 +
|-
 +
|
 +
"''Trionyx''" [[sp.]] <ref name=Adrian2025></ref>
 +
|
 +
Allison
 +
|
 +
WSC 10768 - element skorupy
 +
|
 +
Największy znany przedstawiciel Trionychidae odnaleziony w omawianej formacji.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Baenidae
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Baenidae <ref name=Hunt1993></ref>
 
|
 
|
 
Cleary Coal
 
Cleary Coal
 
|
 
|
−
NMMNH P-22124 - fragmenty pancerza
+
NMMNH P-22124 - fragmenty skorupy
 
|  
 
|  
−
Niediagnostyczny takson.
+
Niediagnostyczny takson
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Trionychidae
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Plastomenidae <ref name=Adrian2025></ref>
 
|
 
|
−
Cleary Coal
+
Allison
 
|
 
|
−
NMMNH P-22108 - fragmenty pancerza
+
NMMNH P-97383 i NMMNH P-97389 - elementy skorupy
 
|
 
|
−
Niediagnostyczny takson.
+
Być może niediagnostyczny takson.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany żółw
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Testudines <ref name=Williamson1997></ref>
 
|
 
|
 
Allison
 
Allison
 
|
 
|
−
NMMNH P-25052 - fragmenty pancerza
+
NMMNH P-25052 - fragmenty skorupy
 
|
 
|
 
Fragmentaryczne szczątki uniemożliwiają ustalenie rodzaju ani gatunku do jakiego należał.
 
Fragmentaryczne szczątki uniemożliwiają ustalenie rodzaju ani gatunku do jakiego należał.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae
 +
|
 +
Allison <ref name=Williamson1997></ref>
 +
<hr>
 +
Cleary Coal <ref name=Hunt1993></ref>
 +
|
 +
NMMNH P-25053 - fragmenty skorupy
 +
<hr>
 +
NMMNH P-22108 - fragmenty skorupy
 +
|
 +
Został odnaleziony razem z ''[[Menefeeceratops]]''.
 +
<hr>
 +
Niediagnostyczny takson.
 +
|}
 +
 +
===Ryby kostnoszkieletowe===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |''' Ryby kostnoszkieletowe
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Amiidae <ref name=Hunt1993></ref>
 +
|
 +
Cleary Coal
 +
|
 +
NMMNH P-22169 - trzon kręgu
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson.
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
−
Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2018). "Tyrannosaurid dinosaurs (Theropoda: Tyrannosauridae) from the Upper Cretaceous (early Campanian) Allison Member of the Menefee Formation, New Mexico: implications for the origin of Tyrannosauridae in North America". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 79, 99-112.
 
−
 
−
Dalman, S.G., Lucas, S.G., Jasinki, S.G., Lichtig, A.J. & Dodson, P. (2021). "The oldest centrosaurine: a new ceratopsid dinosaur (Dinosauria: Ceratopsidae) from the Allison Member of the Menefee Formation (Upper Cretaceous, early Campanian), northwestern New Mexico, USA". PalZ 95, 291–335. [[doi:10.1007/s12542-021-00555-w.]]
 
−
 
 
Donselaar, M. E. (1984). "Flood Tidal Delta Sedimentation in the Late Cretaceous Menefee Formation (Mesaverde Group), San Juan Basin, Northwest New Mexico". Geologie en Mijnbouw, 63(3), 323-331.
 
Donselaar, M. E. (1984). "Flood Tidal Delta Sedimentation in the Late Cretaceous Menefee Formation (Mesaverde Group), San Juan Basin, Northwest New Mexico". Geologie en Mijnbouw, 63(3), 323-331.
  
−
Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]]
+
Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]]
  
 
Hoffman, G. K. (1991). "Geology and quality of Menefee Formation coals, Monero coal field, Rio Ariba County, New Mexico". New Mexico. Geology, 13, 1-8.
 
Hoffman, G. K. (1991). "Geology and quality of Menefee Formation coals, Monero coal field, Rio Ariba County, New Mexico". New Mexico. Geology, 13, 1-8.
−
 
−
Hunt, A. P., & Lucas, S. G. (1993). "Cretaceous vertebrates of New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science, Bulletin 2, pp. 77–91.
 
  
 
Lucas, S. G., & Hunt, A. P. (2006). "Dinosaur tracks from the Upper Cretaceous Menefee Formation, west-central New Mexico. Late Cretaceous vertebrated from the Western Interior". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 79-81.
 
Lucas, S. G., & Hunt, A. P. (2006). "Dinosaur tracks from the Upper Cretaceous Menefee Formation, west-central New Mexico. Late Cretaceous vertebrated from the Western Interior". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 79-81.
  
−
McDonald, A.T. & Wolfe, D.G. (2018). "A new nodosaurid ankylosaur (Dinosauria: Thyreophora) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico", PeerJ 6:e5435. [[doi:10.7717/peerj.5435]]
+
<references/></small>
−
 
 
−
McDonald, A.T., Wolfe, D.G. & Dooley Jr, A.C. (2018). "A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ: 6:e5749. [[doi:10.7717/peerj.5749]]
 
−
 
 
−
McDonald, A. T., Wolfe, D. G., Freedman Fowler, E. A. & Gates, T. A. (2021). "A new brachylophosaurin (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ. 9: e11084. [[doi:10.7717/peerj.11084]]
 
−
 
 
−
Mohler, B. F., McDonald, A. T., & Wolfe, D. G. (2021). "First remains of the enormous alligatoroid ''Deinosuchus'' from the Upper Cretaceous Menefee Formation, New Mexico". PeerJ, 9, e11302. [[doi:10.7717/peerj.11302]]
 
−
 
 
−
Mortimer, M (online) [https://theropoddatabase.com/Tyrannosauroidea.html#Dynamoterrordynastes]
 
−
 
 
−
Williamson, T. E. (1996). "? ''Brachychampsa sealeyi'', sp nov.,(Crocodylia, Alligatoroidea) from the Upper Cretaceous (lower Campanian) Menefee Formation, northwestern New Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 421-431. [[doi:10.1080/02724634.1996.10011331]]
 
−
 
 
−
Williamson, T.E. (1997). "A new Late Cretaceous (Early Campanian) vertebrate fauna from the Allison Member, Menefee Formation, San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 11: 51–59.
 
−
 
 
−
</small>
 
 
[[Kategoria:Formacje]]
 
[[Kategoria:Formacje]]
 
[[Kategoria:Formacje kredowe]]
 
[[Kategoria:Formacje kredowe]]
 
[[Kategoria:Formacje Ameryki Północnej]]
 
[[Kategoria:Formacje Ameryki Północnej]]
 
[[Kategoria:Formacje USA]]
 
[[Kategoria:Formacje USA]]

Wersja z 20:06, 18 maj 2025

Autor: Paweł Konarzewski

Formacja Menefee
Wiek
252 201,4 143,1
66

ok. (?84) 81-78 Ma
późna kreda (?santon-kampan)

Miejsce USA - Nowy Meksyk i Kolorado
Podjednostki ogniwa Cleary Coal i Allison
Leży pod piaskowce Cliff House
Leży nad piaskowce Point Lookout
Miąższość 200-600 m
Klimat ciepły i wilgotny
Litologia piaskowce, mułowce, łupki, mułowce, węgiel, gaz ziemny i ropa naftowa
Menefee Formation Cuba.jpg
Odsłonięcia skał osadowych formacji Menefee w stanie Nowy Meksyk. Fot. Kent G. Budge [3]

Wstęp

Skały osadowe formacji Menefee w stanie Kolorado. Fot. Kent G. Budge [1]

Formacja Menefee to jednostka geologiczna znajdująca się w stanach Nowy Meksyk oraz Kolorado na terenie Stanów Zjednoczonych. Jej osady są datowane na wczesny kampan i być może końcówkę santonu.

Znacznie gospodarcze

Węgiel pochodzący z terenu formacji. Fot. James St. John [2]

Pierwsze wzmianki o wydobywaniu węgla z obszaru formacji Menefee pochodzą z końcówki XIX wieku. Węgiel wydobywano najpierw w celu dostarczenia paliwa dla linii kolejowej Denver and Fio Grande Western Railroad (D&RGW) zbudowanej w 1881 roku. Panowały tam trudne warunki do prac kopalnianych ze względu na ukształtowanie terenu. Mimo to szczyt wydobycia węgla na przypadł na lata 1899-1908. Łącznie wydobyto 39 752 ton węgla, przez co wyczerpało się wiele znanych pokładów. Po recesji gospodarczej w 1908 roku produkcja spadła do 9 779 ton w 1909 roku. Dopiero w 1922 r. produkcja węgla na polu Monero znowu przekroczyła 16 000 t. W latach 1922-1953 średnio wydobywano 15 000 ton węgla, a całkowita ilość wyniosła 849 270 t. Jednak z czasem produkcja zaczęła drastycznie spadać. W 1970 r. zamknięto ostatnią kopalnię na polu Monero. Większość kopalń z tego obszaru dostarczała węgiel do kolei D&RGW, lecz kilka kopalń powstało po 1921 roku na południe od Lumberton. Kopalnia z Lumberton (Burns-Biggs) dostarczała surowiec dla bocznicy kolejowej należącej wspólnie do D&RGW i BumsBiggs Lumber Company zbudowanej w celu transportu drewna z Lumberton na południe do tartaków firmy w El Vado. Kilka kopalni w rejonie Lumberton dostarczało węgiel do indiańskiej agencji w Dulce. W latach 1881-1971 na obszarze Monero-Lumberton działało w różnych okresach aż 40 kopalń, które w latach 1882-1963 wyprodukowały łącznie 1,5 mln ton węgla (Hoffman, 1991).

Charakterystyka

Formację Menefee tworzą głównie skały osadowe: piaskowce, mułowce, pyłowce oraz łupki. Jest ona podzielona na dwie mniejsze jednostki: Cleary Coal i Allison. Najniższe oraz najwyższe warstwy są bogate w złoża węgla i ropę naftową. Dolne osady formacji Menefee stykają się z piaskowcami Cliff House, zaś najwyższe - Point Lookout. Skały osadowe sugerują, że występowały tam środowiska bagienne oraz lagunowe. Wiek formacji został oszacowany na postawie występowania określonych gatunków amonitów i mieści się w przedziale 84-78,5 Ma (Donselaar, 1984; Dalman i in., 2021; McDonald i in., 2018).

Paleofauna

Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji Menefee odnaleziono centrozauryna, tyranozaurydy, dromeozauryda, hadrozaurydy i ankylozaury, krokodylomorfy, żółwie, ryby kostnoszkieletowe oraz morskie bezkręgowce. W formacji Menefee odnaleziono również tropy pozostawione przez ornitopody (Lucas i Hunt, 2006).

Dinozaury

Dinozaury
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Dynamoterror dynastes [1]

Allison

UMNH VP 28348 - fragmentaryczny szkielet

Tyranozauryd blisko spokrewniony z Lythronax i Teratophoneus.

Dynamoterror right frontal in dorsal and ventral views.png

Invictarx zephyri [2]

Allison

fragmentaryczne szczątki kilku okazów

Nodozauryd wykazujący liczne podobieństwa do Glyptodontopelta.

Invictarx zephyri holotype PeerJ e5435 fig 4.png

Menefeeceratops sealeyi [3][4]

Allison

NMMNH P-25052 - niekompletny szkielet

Centrozauryn blisko spokrewniony z Crittendenceratops.

Menefeeceratops TD.png

Ornatops incantatus [5]

Allison

WSC 10058 - niekompletny szkielet

Hadrozauryd blisko spokrewniony z Brachylophosaurus i Probrachylophosaurus.

Ornatops incantatus.png

cf. Saurornitholestes sp. [3]

Allison

NMMNH P-25054 - niekompletny ząb

Ząb mogący należeć do dromeozauryda z rodzaju Saurornitholestes.

Niezidentyfikowany ankylozaur [6]

Cleary Coal

NMMNH P-22134 - osteodermy

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany ?hadrozauryd [6]

Cleary Coal

NMMNH P-22138 - kość łokciowa i ramienna

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowane hadrozaurydy [6]

Cleary Coal

Cleary Coal

Allison

Cleary Coal

Cleary Coal

Allison

NMMNH P-22141 - proksymaly koniec lewej kości udowej

NMMNH P-22140 - dystalna kość śródstopia

NMMNH P-22132 - trzon kręgu ogonowego

NMMNH P-22108 - kawałek kości szczękowej

NMMNH P-22111 - kawałek kości szczękowej

NMMNH P-22131 - dystalna część kości piszczelowej

Niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowany tyranozauryd [7]

Allison

NMMNH P-8313 - przednia część prawej łopatki

NMMNH P-22133 - kość śródstopia II

NMMNH P-61274 - trzon przedniego żebra piersiowego

NMMNH P-71332 - ząb

NMMNH P-78032 - lewa kość zaoczodołowa

Tyranozauryd mogący być Dynamoterror lub odrębnym rodzajem.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

?Brachychampsa sealeyi [8]

Allison

NMMNH P-25050 - niekompletna czaszka oraz osteodermy

Potencjalnie nowy gatunek z rodzaju Brachychampsa.

Deinosuchus sp. [9]

Allison

WSC 285 - 6 osteoderm, 2 kręgi ogonowe i fragmentaryczny ząb

Pierwszy znany krokodyl z rodzaju Deinosuchus z formacji Menefee.

Deinosuchus side profile.webp

Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia [6]

Cleary Coal

NMMNH P-22103 - łuska

Niediagnostyczny takson.

Żółwie

Żółwie
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Adocus sp. [10]

Allison

WSC 10763 i WSC 10765 - elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Adocus.

Basilemys sp. [10]

Allison

WSC 10883 - elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Basilemys.

Denazinemys nodosa [10]

Allison

WSC 10769, WSC 10770 i NMMNHP-97386 - elementy skorupy

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kirtland i Aguja.

Helopanoplia sp. [10]

Allison

WSC 10767 i UMNH VP 36786 - elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Helopanoplia.

Naomichelys sp. [10]

Allison

WSC 10884 i WSC 10885 - elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Naomichelys.

Neurankylus baueri [10]

Allison

WSC 10612 - częściowo artykułowana skorupa; CHCU 81269 - fragment skorupy

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kirtland, Fruitland i Kaiparowits.

Scabremys ornata [10]

Allison

UMNH VP 28352 - niemalże kompletna i artykułowana skorupa

Kształt grzbietowej części skorupy ma kształt owalny.

Thescelus [[cf.] rapiens [10]

Allison

NMMNH P-97384 - elementy skorupy

Przynależność tego okazu do rodzaju Thescelus jest niepewna.

"Trionyx" robustus [10]

Allison

WSC 10766 - element skorupy

Długość karapaksu (grzbietowej części skorupy) należącej do tego okazu mogła osiągać ok. 23 cm.

"Trionyx" sp. [10]

Allison

WSC 10768 - element skorupy

Największy znany przedstawiciel Trionychidae odnaleziony w omawianej formacji.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Baenidae [6]

Cleary Coal

NMMNH P-22124 - fragmenty skorupy

Niediagnostyczny takson

Niezidentyfikowany przedstawiciel Plastomenidae [10]

Allison

NMMNH P-97383 i NMMNH P-97389 - elementy skorupy

Być może niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Testudines [3]

Allison

NMMNH P-25052 - fragmenty skorupy

Fragmentaryczne szczątki uniemożliwiają ustalenie rodzaju ani gatunku do jakiego należał.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae

Allison [3]

Cleary Coal [6]

NMMNH P-25053 - fragmenty skorupy

NMMNH P-22108 - fragmenty skorupy

Został odnaleziony razem z Menefeeceratops.

Niediagnostyczny takson.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Niezidentyfikowany przedstawiciel Amiidae [6]

Cleary Coal

NMMNH P-22169 - trzon kręgu

Niediagnostyczny takson.

Bibliografia

Donselaar, M. E. (1984). "Flood Tidal Delta Sedimentation in the Late Cretaceous Menefee Formation (Mesaverde Group), San Juan Basin, Northwest New Mexico". Geologie en Mijnbouw, 63(3), 323-331.

Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Hoffman, G. K. (1991). "Geology and quality of Menefee Formation coals, Monero coal field, Rio Ariba County, New Mexico". New Mexico. Geology, 13, 1-8.

Lucas, S. G., & Hunt, A. P. (2006). "Dinosaur tracks from the Upper Cretaceous Menefee Formation, west-central New Mexico. Late Cretaceous vertebrated from the Western Interior". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 79-81.

  1. ↑ McDonald, A. T., Wolfe, D. G., & Dooley Jr, A. C. (2018). "A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ: 6:e5749. doi:10.7717/peerj.5749
  2. ↑ McDonald, A. T., & Wolfe, D. G. (2018). "A new nodosaurid ankylosaur (Dinosauria: Thyreophora) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico", PeerJ 6:e5435. doi:10.7717/peerj.5435
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Williamson, T. E. (1997). "A new Late Cretaceous (Early Campanian) vertebrate fauna from the Allison Member, Menefee Formation, San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 11: 51–59.
  4. ↑ Dalman, S. G., Lucas, S. G., Jasinki, S. G., Lichtig, A. J., & Dodson, P. (2021). "The oldest centrosaurine: a new ceratopsid dinosaur (Dinosauria: Ceratopsidae) from the Allison Member of the Menefee Formation (Upper Cretaceous, early Campanian), northwestern New Mexico, USA". PalZ 95, 291–335. doi:10.1007/s12542-021-00555-w.
  5. ↑ McDonald, A. T., Wolfe, D. G., Freedman Fowler, E. A. & Gates, T. A. (2021). "A new brachylophosaurin (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ. 9: e11084. doi:10.7717/peerj.11084
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Hunt, A. P., & Lucas, S. G. (1993). "Cretaceous vertebrates of New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 2: 77–91
  7. ↑ Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2018). "Tyrannosaurid dinosaurs (Theropoda: Tyrannosauridae) from the Upper Cretaceous (early Campanian) Allison Member of the Menefee Formation, New Mexico: implications for the origin of Tyrannosauridae in North America". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 79, 99-112
  8. ↑ Williamson, T. E. (1996). "?Brachychampsa sealeyi, sp nov.,(Crocodylia, Alligatoroidea) from the Upper Cretaceous (lower Campanian) Menefee Formation, northwestern New Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 421-431. doi:10.1080/02724634.1996.10011331
  9. ↑ Mohler, B. F., McDonald, A. T., & Wolfe, D. G. (2021). "First remains of the enormous alligatoroid Deinosuchus from the Upper Cretaceous Menefee Formation, New Mexico". PeerJ, 9, e11302. doi:10.7717/peerj.11302
  10. ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 Adrian, B., Smith, H. F., & McDonald, A. T. (2025). "A revised turtle assemblage from the Upper Cretaceous Menefee Formation (New Mexico, North America) with evolutionary and paleobiostratigraphic implications". PeerJ, 13, e19340. doi:10.7717/peerj.19340
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Menefee&oldid=36360”