Nanosaurus

Do poprawy - weryfikacja ogólna i rozwinięcie: (?m.in.) taksonomia, klasyfikacja, ważność

Autor:	Korekta:
Dawid Mika	Marcin Szermański

---

Nanosaurus (nanozaur)
Długość:	do 1 m
Masa:	ok. 15 kg ?
Miejsce występowania:	USA - Kolorado, być może Wyoming (formacja Morrison)
Czas występowania	155-150 późna jura (kimeryd)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria Neornithischia Cerapoda ? Ornithopoda

Wstęp

Nanozaur to wątpliwy rodzaj małego (wielkości kota lub lisa) cerapoda (ornitopoda?), który żył pod koniec jury na terenach Ameryki Północnej. Nazwa rodzajowa tego zwierzęcia odnosi się do jego niewielkich rozmiarów (Marsh uznał go za najmniejszego znanego dorosłego dinozaura). Zapewne podobnie jak inne (?) bazalne ornitopody był szybko biegającym, roślinożernym zwierzęciem.

Gatunki

Nanosaurus agilis

Status: ważny.

Czas występowania: 155-150 Ma (kimeryd, późna jura).

Miejsce występowania: formacja Morrison, Garden Park, Kolorado i być może Wyoming (USA).

Materiał kopalny: niekompletny szkielet oznaczony jako YPM 1913 zawierający między innymi kość zębową, kość łonowa, kości udowe, piszczel i strzałkę.

Nanosaurus agilis to gatunek typowy rodzaju Nanosaurus. Został on opisany przez Marsha w 1877 roku.

Nanosaurus rex

Status: nieważny (= Othnielia rex, nomen dubium).

Czas występowania: 155-150 Ma (kimeryd, późna jura).

Miejsce występowania: formacja Morrison, Garden Park, Kolorado (USA).

Materiał kopalny: kompletna kość udowa (YPM 1915).

Przez długi czas gatunek ten nie budził większego zainteresowania, aż Peter Galton w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych przebadał wiele "hypsilofodontów". Stwierdził, że Nanosaurus rex reprezentuje naprawdę nowy rodzaj ornitopoda, któremu nadał nazwę Othnielia. W 2007 r. ten sam badacz ponownie przebadał ornitopody z formacji Morrison i stwierdził, że holotyp otnieli nie jest diagnostyczny, a więc jest ona nomen dubium.

W 1977 Galton opisał szkielet oznaczony jako BYU ESM 163. Jego zdaniem należał do Nanosaurus (?) rex. Nie zawierał on ogona, czaszki oraz "dłoni", które zostały zniszczone przez innych kolekcjonerów przed dokonaniem opisu. Wspomniany wyżej badacz w 2007 r. zasugerował jako należał on do opisanego na niediagnostyczych skamielin Laosaurus consors, którego z tego powodu przeniósł do oddzielnego rodzaju Othnielosaurus.

Nanosaurus victor

Status: (?)ważny (jako Hallopus victor)

Miejsce występowania: ?

Czas występowania: ?

Materiał kopalny: ?

Synonim Hallopus victor - małego, lądowego krokodylomorfa.

Klasyfikacja

Marsh opisując nanozaura zaliczył go do nowej rodziny Nanosauridae. Obecnie jednak nie używa się jej. Galton (1977) uznał wspomnianego tu dinozaura za "fabrozauryda", ale w 2007 r. zaklasyfikował go jako bazalnego ornitopoda. Inni badacze zgadzają się z drugą wspomnianą hipotezę lub twierdzą, że nanozaur to prymitywny dinozaur ptasiomiedniczny o niepewnym pokrewieństwie. Co ciekawe kości udowe Nanosaurus agilis wykazują pewne podobieństwa do tych występujących u heterodontozaurydów. Niektórzy badacze przypisują do tego dinozaura także zęby, początkowo uznawane za należące do Drinker.

Środowisko

Nanozaur na terenach formacji Morrison żył w towarzystwie stegozaurydów jak Stegosaurus, diplodokoidów np. Diplodocus, Apatosaurus, Supersaurus, ornitopodów - Camptosaurus czy Othnielosaurus, brachiozauryda Brachiosaurus oraz wczesnych ankylozaurów Mymooropelta i Gargoyleosaurus.

Wymienionym tu roślinożercom zagrażały spore drapieżniki jak Ceratosaurus czy Allosaurus. W ich cieniu żyli mniejsi mięsożercy jak nieopisany domniemany troodont "Lori" czy Ornitholestes. Oczywiście podane tu tylko przykładowe dinozaury z przebogatej fauny formacji Morrison.

Spis gatunków

Nanosaurus	Marsh, 1877
N. agilis	Marsh, 1877
N. rex	Marsh, 1877	= Othnielia rex	(Marsh, 1877) Galton, 1977	nomen dubium
N. victor	Marsh, 1877	= Hallopus victor