Anchiceratops: Różnice pomiędzy wersjami
(Kanada) |
m |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|- | |- | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| − | [[ | + | [[Maciej Pindakiewicz]] |
| [[Dawid Mazurek]] | | [[Dawid Mazurek]] | ||
[[Jakub Starzyński]] | [[Jakub Starzyński]] | ||
Wersja z 15:12, 5 lut 2012
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Dawid Mazurek |
| Anchiceratops (anchiceratops) | |
|---|---|
| Długość: | 6 m |
| Masa: | 3 t |
| Miejsce występowania: | Kanada - Alberta |
| Czas występowania | 71,5-69,5 Ma
późna kreda |
| Systematyka | Dinosauria |
| Plik:Anchiceratops.jpg
Autor: Tuomas Koivurinne [1] | |
Wstęp
Anchiceratops to rodzaj chasmozauryna z późnej kredy Ameryki Północnej.
Budowa
Ten dinozaur miał długie i okazałe rogi nad oczodołami oraz mały róg na nosie. Czaszka anchiceratopsa charakteryzuje się niezwykłą, dość długą kryzą. Na jej górze występują 3 pary dużych kości napotylicznych, zaś jedna, dodatkowa para rożków skierowanych do przodu nad otworami. Same otwory w kołnierzu są dość małe.
Pozycja systematyczna
Większość badań wskazuje, że Anchiceratops zajmuje pośrednią pozycję w filogenezie chasmozaurynów - mieści się między mniejszymi, starszymi i bardziej bazalnymi Chasmosaurus czy Utahceratops a wielkimi, późniejszymi i zaawansowanymi przedstawicielami Triceratopsini, takimi jak Torosaurus i Eotriceratops (tak np. Sampson i in., 2010). Jedno badanie ma jednak zupełnie inny wynik. Większość najbardziej parsymonicznych drzewek uzyskanych w analizie Mallona i in. (2011; badanie oparte na danych Sampsona i in.) wykazało, że chasmozauryny dzielą się na dwa klady: Triceratopsini+Arrhinoceratops oraz drugi, do którego należą pozostałe; anchiceratops miałby być najbardziej bazalnym przedstawicielem tego drugiego.
Odkrycia
Amerykański paleontolog Barnum Brown nazwał tego gada Anchiceratops ornatus, co znaczy "ozdobny prawie-Ceratops". Został on znaleziony w kanadyjskiej prowincji Alberta w pobliżu rzeki Red Deer w 1912 r. Holotyp A. ornatus (AMNH 5251) to niekompletna czaszka (brak jej przedniej części i górnej części rogów). Odkryto też dwie inne czaszki, w tym niemal kompletną młodego osobnika (CMN 5273) i róg. Wszystkie szczątki przewieziono do Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku. W 1924 r. Charles M. Sternberg odkrył kolejną, tym razem kompletną czaszkę (CMN 8535) tego gada i w 1929 roku nazwał go Anchiceratops longirostris ("długopyski prawie-Ceratops"). Oprócz tej czaszki w 1925 r. wykopał również kompletny szkielet pozaczaszkowy (CMN 8547, o którym za chwilę). Następnie okazało się, że Anchiceratops longirostris to prawdopodobnie młodszy synonim Anchiceratops ornatus. Te dwa gatunki miały różnić się wielkością, masywnością oraz długością pyska i rogów. Pojawiły się przypuszczenia, że były to osobniki obojga płci, choć zmienność osobnicza albo ontogenetyczna obecnie są lepszym wyjaśnieniem, gdyż przy zbadaniu większej ilości czaszek przez Mallona i in. (2011) nie widać rozróżnienia między dwoma typami budowy. Autorzy ci opisali 10 czaszek. Wszystkie one pochodziły z osadów formacji Horseshoe Canyon, sprzed 71,5-69,5 milionów lat (w tym samym miejscu i czasie żyły też m.in. Edmontosaurus regalis i Pachyrhinosaurus canadensis). W Horseshoe Canyon Anchiceratops ornatus żył przez ok. 1,5-2 miliony lat, więc długo jak na ceratopsyda - jedynie Pentaceratops go deklasował (ok. 2,5 mln lat). Znane są masowe cmentarzyska (ang. bone-bed) anchiceratopsów.
Znajdowano także kolejne szczątki, często pochodzące z wcześniejszego przedziału czasowego i innej lokalizacji, lecz przypisywane anchiceratopsowi pochodzące z osadów formacji Almond w Wyoming i formacji Dinosaur Park w Albercie zapewne do niego nie należą. Wątpliwe są także doniesienia o szczątkach z Alaski. Zaklasyfikowanie skamieniałości z Montany (formacja St. Mary River) nie zostało dotąd zakwestionowane, ale na pewno wymaga rewizji.
Szkielet CMN 8547
Ten praktycznie pozbawiony czaszki (prócz czterech fragmentów kryzy), długo przypisywany anchiceratopsowi szkielet mógł należeć równie dobrze do Arrhinoceratops. CMN 8547 to artykułowany i jedyny kompletny szkielet pozaczaszkowy chasmozauryna. Nie należał do dużego osobnika - cały kręgosłup mierzył 4,05 m długości. Różni się on znacznie od pozostałych szkieletów ceratopsydów. Uwagę zwracają długa szyja, zredukowane wyrostki kolczyste przednich kręgów grzbietowych, krótki ogon i masywne lecz dość krótkie kończyny. Cechy te w połączeniu z charakterystyką osadów, z których wydobyto szkielet - ujścia rzek, położenie blisko morza - mogą wskazywać, że ten ceratops był półwodny, podobnie jak hipopotam.
Unikalna jest liczba kręgów - syncervical (struktura powstała ze zrośnięcia pierwszych kręgów szyjnych) składa się z 4 kręgów (standardem są 3), natomiast niezrośniętych jest 6, przez co szkielet ten ma o jeden więcej kręg w porównaniu do innych ceratopsydów - to samo dotyczy też odcinka grzbietowego i krzyża. Ogon składał się z typowej liczby kręgów - 39 (dla porównania u pentaceratopsa jest 30 a u centrozaura 46).
Spis gatunków
| Anchiceratops | Brown, 1914 |
|---|---|
| A. ornatus | Brown, 1914 |
| = A. longirostris | Sternberg, 1929 |
Bibliografia
Arbour, V. M.; Burns, M. E.; and Sissons, R. L. (2009). "A redescription of the ankylosaurid dinosaur Dyoplosaurus acutosquameus Parks, 1924 (Ornithischia: Ankylosauria) and a revision of the genus". Journal of Vertebrate Paleontology 29 (4): 1117–1135. doi:10.1671/039.029.0405
Brown, B. 1914. Anchiceratops, a new genus of horned dinosaurs from the Edmonton Cretaceous of Alberta. With a discussion of the origin of the ceratopsian crest and the brain casts of Anchiceratops and Trachodon. Bulletin of the American Museum of Natural History. 33: 539-548.
Dodson, P. (1996) "The Horned Dinosaurs" wyd. Princeton University, New Jersey, 1-346.
Dodson, P., Forster, C.A. & Sampson, S.D (2004) "Ceratopsidae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. &Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 494-513.
Loewen, M. A., Sampson, S. D., Lund, E. K., Farke, A. A., Aguillón-Martínez, M. C., de Leon, C. A., Rodríguez-de la Rosa, R. A., Getty, M. A. & Eberth, D. A. (2010) "Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico" [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J. & Eberth, D. A. (red) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium" Indiana University Press, 99-116.
Mallon, J.C. & Holmes, R.B. (2010) "Description of a complete and fully articulated chasmosaurine postcranium previously assigned to Anchiceratops (Dinosauria: Ceratopsia)" [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J. & Eberth, D. A. (red) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium" Indiana University Press, 189-202.
Mallon, J.C., Holmes, R., Eberth, D.A., Ryan, M.J. & Anderson, J.S. (2011) "Variation in the skull of Anchiceratops (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Horseshoe Canyon Formation (Upper Cretaceous) of Alberta" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(5), 1047-1071. doi:10.1080/02724634.2011.601484
Sampson, S. D., Loewen, M. A., Farke, A. A., Roberts, E. M., Forster, C. A., Smith, J. A. & Titus, A. L. (2010) "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism" PLoS ONE, 5(9), e12292 doi:10.1371/journal.pone.0012292
Sampson, S.D. & Loewen, M.A. (2010) "Unraveling a Radiation: A Review of the Diversity, Stratigraphic Distribution, Biogeography, and Evolution of Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae)" [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J. & Eberth, D. A. (red) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium" Indiana University Press, 405-427.
Weishampel, D.B., Barrett, P.M., Coria, R.A., Le Loeuff, J. Xu, X., Zhao, X., Sahni, A., Gomani, E.M.P. & Noto, C.R. (2004) " Dinosaur Distribution" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 517-606.
