Puertasaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Wersja z dnia 11:19, 20 cze 2020 autorstwa Nazuul (dyskusja | edycje) (poprawki, wymaga dalszych)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Krzysztof Stuchlik, Dawid Mazurek Maciej Ziegler, Karol Sabath, Daniel Madzia, Krzysztof Lichota, Marcin Szermański, Kamil Kamiński

Puertasaurus (puertazaur)
Długość: ok. 30 m (??)
Masa: ok. 50-60 t (??)
Miejsce występowania: Argentyna - Santa Cruz

(formacja Pari Aike/Mata Amarilla)

Czas występowania późna kreda? (zob. tekst)
Systematyka Dinosauria

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Somphospondyli

(?) Titanosauria

?? Lithostrotia

Colossosauria

Puertasaurus Scott Hartman.jpg

Znane elementy szkieletu. Autor: Scott Hartman [3]]

Wstęp

Puertasaurus był powolnym roślinożercą o długiej szyi i ogonie oraz masywnym cielsku. Dinozaur ten zasługuje na tytuł jednego z największych odkrytych dinozaurów.

Szkielet został odnaleziony w 2001 roku, natomiast opis powstał w 2005 roku. Odkrywcami i preparatorami okazu byli Pablo Puerta i Santiago Reuil - to od ich nazwisk utworzono nazwę rodzajową i epitet gatunkowy.

Wiek geologiczny

Gigant ten pochodzi z formacji Pari Aike lub Mata Amarilla. Wiek tych osadów jest kontrowersyjny. Szacowania różnych autorów wahają się od cenomanu do mastrychtu (zob. szerzej w Talenkauen#Wiek geologiczny).

Materiał kopalny

Rekonstrukcja. Autor: Slate Weasel [1].

Holotyp (MPM 10002) zawiera cztery niepołączone kręgi: większość dziewiątego kręgu szyjnego (pierwszy znany dla olbrzymiego tytanozaura, umożliwiający wgląd w anatomię szyi neozauropodów) o długości aż 118 cm, kompletny drugi kręg grzbietowy [najszerszy ze wszystkich dotychczas znanych u dinozaurów, o szerokości 1,68 m i wysokości 1,06 m i długości trzonu (bez kłykcia przedniego) 29 cm] i trzony dwóch kręgów ze środkowej części ogona, jednak jak dotąd nie zostały one szczegółowo opisane. Materiał przypisany: ogromna kość udowa (MPM-Pv-39) o długości 222 cm i obwodzie wału 99 cm (Sassani & Bivens 2017, Molina-Pérez & Larramendi 2020)

Klasyfikacja

Puertasaurus był łączony z Colossosauria (np. Calvo i in. 2008A; Navarrete i in. 2011), co potwierdziło wiele analiz filogenetycznych.

Z różnych analiz wynikają następujące klasyfikacje Puertasaurus (podano taksony niższe od Somphospondyli):

Colossosauria: Lognkosauria [1]

Titanosauria: Colossosauria: Lognkosauria [2] [3] [4]

Titanosauria: Rinconsauria (politomia ze specyfikatorami Lognkosauria i Colossosauria) [3]

Titanosauria: Rinconsauria: Lithostrotia: Lognkosauria: Colossosauria [3]

Titanosauria: Lithostrotia: Colossosauria [5]

Titanosauria: Lithostrotia: Colossosauria: Lognkosauria [6]

Rozmiary i budowa

Mimo, że puertazaur jest znany z bardzo ubogiego materiału kopalnego to na podstawie jego ogromnych kręgów można wywnioskować, że był to olbrzymi dinozaur. Początkowo Fernando Novas oszacował go na 35-40 m długości i aż na 80-100 ton wagi jednak dziś wydaje się, że są to dane mocno przesadzone. Drugi kręg grzbietowy ma długość 31 cm, u Futalognkosaurus, oszacowanego na 26 m długości (Calvo i in. 2008B) (wcześniej na 32-34 m - Calvo i in. 2007), ten sam kręg mierzy 28,7 cm. Kręg szyjny puertazaura (prawdopodobnie 9.) jest bardzo duży - ma aż 118 cm długości, a u futalognkozaura środkowy kręg szyjny mierzy około 99 cm. Po porównaniu długość puertazaura można szacować na ok. 30 m. Puertazaur prawdopodobnie miał proporcjonalnie dłuższą szyję względem tułowia niż futalognkozaur, co być może wynika z faktu, że kręg grzbietowy puertazaura jest jednak znacznie szerszy od kręgu Futalognkosaurus i szyja była dłuższa, gdyż równoważyła szersze i cięższe cielsko niż u swojego kuzyna. Kręg piersiowy Puertasaurus jest wyjątkowo krótki.

W 2020 roku Molina-Pérez & Larramendi oszacowali masę puertazaura na 50 ton a długość na 28 metrów.

Kręg grzbietowy puertazaura. Autor zdjęcia: Hectonichus [2].

Szyja była prawdopodobnie bardzo długa (w 2013 r. Taylor i Wedel oszacowali ją na 9 m) i miała ciekawą budowę - kręg puertazaura jest wydłużony, z szerokimi wyrostkami kolczystymi oraz z długimi i grubymi żebrami szyjnymi, ale z kolei krótkimi wyrostkami kolczystymi. Taka budowa prawdopodobnie umożliwiała bardzo duża elastyczność szyi jeśli chodzi o jej ruchy w pionie, tzn. szyja mogła być prawdopodobnie bardzo wysoko podnoszona w górę. Jednocześnie ruchy na boki mogły być nieco bardziej ograniczone.

Paleoekologia

Rekonstrukcja szyi puertazaura i innych zauropodów. Źródło: Taylor i Wedel, 2013 [hhttps://peerj.com/articles/36/].

Dinozaurami współwystępującymi z puertazaurem były m.in.: Orkoraptor i Talenkauen (zob. więcej w jego opisie). Żyły one na terenach porośniętych drzewami szpilkowymi, okresowo zalewanymi przez morze.

Spis gatunków

Puertasaurus Novas, Salgado, Calvo i Agnolín, 2005
P. reuili Novas, Salgado, Calvo i Agnolín, 2005

Bibliografia

Calvo, J. O., Porfiri, J. D., González-Riga, B. J., & Kellner, A. W. (2007). A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur. Anais da Academia Brasileira de Ciências, 79(3), 529-541.

Calvo, J.O., Porfiri, J.D., Gonzalez-Riga, B.J. & Kellner, A.W.A. (2008A). Anatomy of Futalognkosaurus dukei Calvo, Porfiri, Gonzalez-Riga & Kellner, 2007 (Dinosauria, Titanosauridae) from the Neuquen Group (Late Cretaceous), Patagonia, Argentina. Arquivos do Museu Nacional, Rio de Janeiro 65(4):511-526

Calvo, J.O.; Juárez Valieri, R.D. & Porfiri, J.D. (2008B). Re-sizing giants: estimation of body length of Futalognkosaurus dukei and implications for giant titanosaurian sauropods. 3° Congreso Latinoamericano de Paleontología de Vertebrados. Neuquén, Argentina, 43.

Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs. Historical Biology 65 (2-4): 1–13.

Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2020). Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs. Princeton University Press.

Navarrete, C., Casal, G., & Martínez, R. (2011). Drusilasaura deseadensis gen. et sp. nov., un nuevo titanosaurio (Dinosauria-Sauropoda), de la Formación Bajo Barreal, Cretácico Superior del norte de Santa Cruz, Argentina. Revista Brasileira de Paleontología, 14, 1-14.

Novas, F.E., Salgado, L., Calvo, J. & Agnolín, F. (2005) "Giant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda)from the Late Cretaceous of Patagonia". Revisto del Museo Argentino de Ciencias Naturales, n.s. 7 (1): 37–41

Sassani, N. & Bivens, G. T. (2017). The Chinese colossus: an evaluation of the phylogeny of Ruyangosaurus giganteus and its implications for titanosaur evolution. PeerJ Preprints 5:e2988v1 doi:10.7287/peerj.preprints.2988v1

  1. ↑ Silva Junior J. C. & Marinho, T. S. (2019). Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil. Zootaxa, 4577(3), 401-438.
  2. ↑ Carballido, J. L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I. A., Salgado, L., Garrido, A. C., Ramezani, J., Cúneo, N.R. & Krause, J. M. (2017). A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 284(1860), 20171219.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Mannion, P. D., Upchurch, P., Jin, X., & Zheng, W. (2019). New information on the Cretaceous sauropod dinosaurs of Zhejiang Province, China: impact on Laurasian titanosauriform phylogeny and biogeography. Royal Society open science, 6(8), 191057.
  4. ↑ Carballido, J. L., Scheil, M., Knötschke, N., & Sander, P. M. (2020). The appendicular skeleton of the dwarf macronarian sauropod Europasaurus holgeri from the Late Jurassic of Germany and a re-evaluation of its systematic affinities. Journal of Systematic Palaeontology, 18(9), 739-781.
  5. ↑ Bandeira, K. L., Simbras, F. M., Machado, E. B., de Almeida Campos, D., Oliveira, G. R., & Kellner, A. W. (2016). A new giant Titanosauria (Dinosauria: Sauropoda) from the Late Cretaceous Bauru Group, Brazil. PloS one, 11(10).
  6. ↑ González Riga, B. J., Mannion, P. D., Poropat, S. F., Ortiz David, L. D., & Coria, J. P. (2018). Osteology of the Late Cretaceous Argentinean sauropod dinosaur Mendozasaurus neguyelap: implications for basal titanosaur relationships. Zoological Journal of the Linnean Society, 184(1), 136-181.

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Puertasaurus&oldid=25431”