Yehuecauhceratops

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Paweł Konarzewski

---

Yehuecuhceratops
Długość	ok. 3 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Meksyk - Coahuila (dolna część górnych warstw formacji Aguja)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 77-72 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia Ceratopsoidea Ceratopsidae Centrosaurinae Nasutoceratopsini
Rekonstrukcja Yehuecuhceratops. Autor: FunkMonk [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EMeksyk, formacja Aguja.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Meksyk, formacja Aguja.\n","link":"","lat":28.7741666666669999585792538709938526153564453125,"lon":-103.331111111110004685542662627995014190673828125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Yehuecuhceratops to rodzaj stosunkowo niewielkiego ceratopsa z grupy Centrosaurinae Znany jest z dwóch fragmentarycznych okazów. Jak większość ceratopsydów, występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z Avaceratops i Nasutoceratops.

Etymologia

Nazwa Yehuecuhceratops pochodzi od azteckiego słowa yehuecauh, oznaczającego „starożytny”, oraz wywodzącego się z greki, standardowego dla tej grupy dinozaurów ceratops– „rogata twarz”. Epitet gatunkowy mudei jest akronimem od Museo del Desierto, nazwy muzeum w Meksyku, gdzie przechowywane są kości tego dinozaura.

Materiał kopalny

Kość łuskowa. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Holotyp (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. preacetabular process of the ilium) oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy.

Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa.

Odkrycie i opis

Szczątki Yehuecuhceratops zostały odkryte podczas wykopalisk w latach 2007-2011 prowadzonych przez pracowników meksykańskiego Museo del Desierto, oraz amerykańskiego University of Pensylvania. W 2016 r. zostały opisane jako nierozpoznany centrozauryn przez zespół paleontologów, którym kierował Héctor Rivera-Sylva. Rok później omawiany ceratops został oficjalnie nazwany. Autorami formalnej publikacji, oprocz wymienionego Rivera-Sylvy, byli Eberhard Frey, Wolfgang Stinnesbeck, José Guzmán-Gutiérrez i Arturo González-Gonzále. Szczątki Yehuacuhceratops znajdują się obecnie w Museo del Desierto w mieście Saltillo w Meksyku.

Budowa

Fragment kości ciemieniowej. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Yehuecuhceratops był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Hedricka i in. (2020) wykazało, że u Yehuecuhceratops zachowało się wiele linii zatrzymanego wzrostu. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim jednak nienazwane centrozauryny z Nowego Meksyku i Arizony. Poza tym kość łuskowa przypomina budową analogiczne kości pozostałych centrozaurynów. Była ona przednio-tylnie dłuższa niż szersza, podobnie jak u Avaceratops, i inaczej niż u Styracosaurus, Centrosaurus czy Pachyrhinosaurus. Zachowane fragmenty kości ciemieniowych wskazują, że okna ciemieniowe były niewielkie, a być może nie było ich w ogóle. Podobny stan można zaobserwować u Avaceratops, pozostałe centrozauryny miały duże okna w kościach ciemieniowych. Pozostałe kości nie różnią się znaczącą od innych przedstawicieli Centrosaurinae.

Łopatka. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Kręg grzbietowy. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Paleoekologia

Yehuecuhceratops występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z Yehuecuhceratops występowały tam hadrozaury, pachycefalozaury. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi.

Spis gatunków

Yehuecuhceratops	Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Guzmán-Gutiérrez i González-González, 2017
Y. mudei	Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Guzmán-Gutiérrez i González-González, 2017

Bibliografia

Hedrick, B. P., Goldsmith, E., Rivera‐Sylva, H., Fiorillo, A. R., Tumarkin‐Deratzian, A. R., & Dodson, P. (2020). "Filling in gaps in the ceratopsid histologic database: histology of two basal centrosaurines and an assessment of the utility of rib histology in the Ceratopsidae". The Anatomical Record, 303(4), 935-948 doi:10.1002/ar.24099

Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008

Rivera-Sylva, H.E.;,Hendrick, B.P., Dodson, P. (2016). "A Centrosaurine (Dinosauria: Ceratopsia) from the Aguja Formation (Late Campanian) of Northern Coahuila, Mexico". PLoS ONE. 11 (4): e0150529. doi:10.1371/journal.pone.0150529