Homoplazja

Homoplazja (ang. homoplasy) – cecha niehomologiczna występująca u różnych gatunków, nieświadcząca o ich pokrewieństwie. Homoplazje nie występowały u przodków tych gatunków i powstały u nich niezależnie. Cechy te powstają na skutek konwergencji, paralelizmu ewolucyjnego, rewersji lub po prostu przypadkowo. Przeciwieństwem homoplazji jest homologia.

Przykładem homoplazji, powstałej na drodze paralelizmu ewolucyjnego, jest otwór w panewce stawu biodrowego u dinozaurów. Do niedawna uważano, że ta wspólna cecha wszystkich dinozaurów powstała u ich wspólnego przodka, zatem jest ich synapomorfią. Odkrycie m.in. Saturnalia – zauropodomorfa z zamkniętą panewką pokazało, że dinozaury na początku swej ewolucji miały jeszcze panewki zamknięte. Toteż najpierw doszło do rozdzielenia się dinozaurów na ptasiomiedniczne, teropody i zauropodomorfów, a potem wszystkie te trzy grupy wytworzyły otwór w panewce biodrowej niezależnie od siebie.
Innym przykładem homoplazji jest brak zębów u zaawansowanych owiraptorozaurów i ptaków.