Zby
| Autor: |
| Łukasz Czepiński |
| Zby (zby) | |
|---|---|
| Długość: | ? ok. 13 m |
| Masa: | ? ok. 15 t |
| Miejsce występowania: | Portugalia |
| Czas występowania | 155,6-150,8 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja odnalezionych kości szkieletu Zby (widoczne kości obręczy | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Zby to rodzaj nie-neozauropodowego euzaropoda z późnej jury Portugalii. Został opisany w 2014 roku przez Octávio Mateusa, Philipa Manniona i Paula Upchurcha[1].
Materiał kopalny i datowanie
Holotyp - ML 368 - artykułowany częściowy szkielet zawierający kompletny ząb z korzeniem, fragment łuku neuralnego kręgu szyjnego, przedni szewron, prawa obręcz barkowa i kończyna przednia (dalsza część łopatki, k. krucza, k. ramieniowa, k. promieniowa, k. lokciowa, I, III i IV k. śródręcza, i paliczki kończyny przedniej I-1, I-2, II(?)-1). Odlewy okazu znajdują się w Wills Memorial Building w Bristolu (Wielka Brytania) i w Saurier Museum Aathal (Szwajcaria).
Okaz został znaleziony w mieście Vale Pombas w Lourinhã, w środkowo-zachodniej Portugalii. Osady, w których odnaleziono okaz należały do górnej części ogniwa Amoreira–Porto Novo formacji Lourinhã i są datowane na późną jurę (kimeryd; ok. 155-150 Ma).
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Zby został wydzielony na podstawie czterech autapomorfii: grzebień k. ramiennej wyraźnie rozszerzający się w kierunku tylnym na poziomie wyrostka naramienno-piersiowego (deltopectoral crest); tylnowewnętrzna krawędź wyrsotka barkowego łopatki (acromial plate) i przedniowewnętrzna krawędź łopatki stykają się pod kątem ostrym (ok. 110°) w wyniku zmiany nachylenia; boczno-dalszy róg k. ramiennej tworzy w osi przednio-tylnej cienki kołnierz kości, który nie rozszerza się tak bardzo w przód jak reszta dalszego końca k. ramieniowej; paliczek pazurowy (ungualny) I-2 kończyny przedniej niemal prostokątny w widoku bocznym.
Pokrewieństwo
Ze względu na specyficzną budowę zębów i k. promieniowej, Zby uznany został za blisko spokrewnionego z Turiasaurus riodevensis z niemal równowiekowych osadów wschodniej Hiszpanii. Te dwa taksony różnią się znacznie w budowie kończyny przedniej. Inne późnojurajskie zauropody z Portugalii, takie jak Dinheirosaurus, Lourinhasaurus i Lusotitan wykazują bliskie pokrewieństwo z współczesnymi im formami z formacji Morrison w Ameryce Północnej (odpowiednio z: Supersaurus, Camarasaurus i Brachiosaurus). Wydaje się jednak, że turiazaury (Zby, Turiasaurus i wątpliwi przedstawiciele - Losillasaurus i Galveosaurus) występowały jedynie w Europie. Brak niewielkich zauropodów w późnej jurze Portugalii może wynikać z faktu, że ich niszę przejęły inne dinozaury roślinożerne, jak np. długoszyi stegozaur Miragaia.
Etymologia
Zby otrzymał swoją nazwę rodzajową od skrócenia nazwiska rosyjsko-francuskiego paleontologa polskiego pochodzenia, Georgesa Zbyszewskiego, który poświęcił się badaniu geologii i paleontologii Portugalii. Nazwa gatunkowa, atlanticus, pochodzi od miejsca znalezienia okazu - malowniczej zatoki nad Oceanem Atlantyckim.
Spis gatunków
| Zby | Mateus, Mannion, Upchurch, 2014 |
|---|---|
| Z. atlanticus | Mateus, Mannion, Upchurch, 2014 |
Bibliografia
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Mateus, O. V.; Mannion, P. D.; Upchurch, P. (2014). "Zby atlanticus, a new turiasaurian sauropod (Dinosauria, Eusauropoda) from the Late Jurassic of Portugal". Journal of Vertebrate Paleontology 34 (3): 618. doi:10.1080/02724634.2013.822875
