Maraapunisaurus
| Poniższe hasło wymaga korekty. Do rozszerzenia |
| Autor: | Marcin Szermański, Łukasz Czepiński |
| Maraapunisaurus (maraapunizaur) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | ok. 30 m | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | USA | ||||
| Czas |
ok. 152 - 145 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Model Maraapunisaurus w Jura Parku Krasiejów, zrekonstruowany jako olbrzymi diplodokid. Zdjęcie: Tomasz Singer
Porównanie wielkości Maraapunisaurus i człowieka. | |||||
Maraapunisaurus to rodzaj zauropoda z grupy rebbachizaurydów, do 2018 roku uznawany za największego znanego dinozaura (wówczas jako gatunek diplodokida z rodzaju Amphicoelias).
Materiał kopalny
Holotyp AMNH 5777 to niekompletny kręg grzbietowy (zaginął jeszcze w XIX wieku). Ponadto do M. fragillimus należy dystalny (dalszy) koniec kości udowej, który również zaginął w tym samym czasie.
Historia
Opisany w 1878 przez Edwarda Cope'a jako gatunek Amphicoelias, w 2018 roku został przeniesiony do odrębnego rodzaju, Maraapunisaurus.
Osborn i Mook (1921) zasugerowali, że Amphicoelias fragillimus to przerośnięty okaz Amphicoelias altus, z czym zgodził się John McIntosh (1998). Jednak Carpenter (2006) powołując się na zapiskach o odmiennej budowie ich kręgów sporządzonych przez Cope’a zasugerował, że A. fragillimus może być uznawany za odrębny gatunek od typowego A. altus, a być możne nawet osobny rodzaj. Dodał jednak, że brak materiału do badań powoduje brak 100% pewności co do jego ważności - za nomen dubium uważają go m.in. Tschopp i in. (2015). W 2018 Carpenter zrewidował zaginiony okaz A. fragillimus na podstawie oryginalnych rysunków Cope'a i uznał, że A. fragillimus to rebbachizauryd, wobec czego nie należy do tego samego rodzaju co diplodokid Amphicoelias altus. Utworzył dla niego nowy rodzaj, Maraapunisaurus.
Szacunki rozmiarów
Przez długi czas uznawano, że M. fragillimus był największym znanym zwierzęciem wszech czasów. Cope zauważył, że kość udowa u zauropodów jest zawsze dwukrotnie wyższa od najwyższego kręgu i obliczył ją na 3,7 m. Paul (1994) obliczył na podstawie Diplodocus jego długość na 40-60 m, wysokość na 9 m, natomiast masę aż na 100-150 ton! Sama kość udowa miała mierzyć 3,1-4 m, przy niewiele ponad 1,5-metrowej długości jej odpowiednika u Diplodocus. Po nieco ponad dekadzie, Carpenter (2006) zrewidował te szacunki. Obliczył (także na podstawie Diplodocus) maksymalną długość zwierzęcia na 58 m, wysokość (w barku) na 9,25 m, a masę na maksymalnie 122,4 t. Zauważył też, że nawet najbardziej ostrożne szacunki Paula (40 m długości) są znacznie większe od największego pewnego członka Diplodocidae (konkretnie Diplodocinae), mianowicie Supersaurus (>33-34 m długości), a także od wszystkich innych zauropodów (wyjątkiem być może jest hipotetycznie bardziej masywny, lecz krótszy Bruhathkayosaurus). Posiłkując się cały czas dobrze poznanym diplodokiem, oszacował szyję A. fragillimus na 16,75 m, sam ogon zaś na 32 m. Rozmiary samych kończyn to 5,75 m dla przednich i 7,5 m dla tylnych (w tym kość udowa 3-4,6 m).
Cope początkowo oszacował wysokość kręgu na 6 (~183 cm) lub więcej stóp, co znacznie od biega od późniejszych szacunków (240-270 cm wysokości). Możliwe, że w pracy Cope wkradł się po prostu zwyczajny błąd (Stuchlik, 2014 [online, forum][1], Woodruff i Foster, 2014) i rozmiar skali na rycinie został źle podany. Ciekawy jest fakt, że Cope pomylił się w podobny sposób już w pracy opisującej inny gatunek - Amphicoelias altus.
Carpenter w 2018 roku uznał, że jako rebbachizauryd, maraapunizaur był znacząco mniejszy niż sądzono. Oszacował jego długość na ok. 30 metrów.
Na świecie istnieje tylko jedna rekonstrukcja Maraapunisaurus (jako diplodokid Amphicoelias fragillimus) w skali 1:1. Jest ona jedną z wielu figur dinozaurów, jakie są udostępnione zwiedzającym Jurapark w Krasiejowie. Mierząc 58 m długości i ok. 10 m wysokości jest, naturalnie, największym modelem dinozaura o rzeczywistych rozmiarach nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Obecnie wiemy jednak, że rekonstrukcja ta jest nieprawidłowa.
Spis gatunków
| Maraapunisaurus | Carpenter, 2018 |
| Maraapunisaurus fragillimus | (Cope, 1878) Carpenter, 2018 |
| = Amphicoelias fragillimus | Cope, 1878 |
Carpenter, K. (2006) "Biggest of the big: a critical re-evaluation of the mega-sauropod Amphicoelias fragillimus." In Foster, J.R. and Lucas, S.G., eds., 2006, Paleontology and Geology of the Upper Jurassic Morrison Formation. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 36: 131–138.
Woodruff, D.C. & Foster, J.R. (2014) "The fragile legacy of Amphicoelias fragillimus" (Dinosauria: Sauropoda; Morrison Formation – latest Jurassic).
