Galeamopus

Poniższe hasło wymaga korekty. Do ewentualnego rozbudowania i weryfikacji materiału kopalnego (patrz: nr katalogowe)

Autor:	Maciej Ziegler, Marcin Szermański
Korekta:	Tomasz Skawiński

---

Galeamopus
Miejsce	G. hayi USA Wyoming, hrabstwo Johnson formacja Morrison G. pabsti USA Wyoming, Howe-Scott Quarry Kolorado, hrabstwo Fremont formacja Morrison
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 późna jura (kimeryd i/lub tyton)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Diplodocoidea Diplodocidae Diplodocinae
Czaszka Galeamopus hayi (USNM 2673). Źródło: [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":5,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Morrison\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Morrison (strona nie istnieje)\"\u003EMorrison\u003C/a\u003E, hrabstwo Johnson, \u003Ca href=\"/wiki/USA\" class=\"mw-redirect\" title=\"USA\"\u003EUSA\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EGaleamopus hayi\u003C/i\u003E - \u003Cb\u003EHMNS 175\u003C/b\u003E (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E).\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Morrison, hrabstwo Johnson, USA\n","link":"","lat":44.01556380000000245900082518346607685089111328125,"lon":-106.6140814999999975043465383350849151611328125,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Morrison\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Morrison (strona nie istnieje)\"\u003EMorrison\u003C/a\u003E, hrabstwo Fremont, \u003Ca href=\"/wiki/USA\" class=\"mw-redirect\" title=\"USA\"\u003EUSA\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EGaleamopus pabsti\u003C/i\u003E - \u003Cb\u003EUSNM 2673\u003C/b\u003E (materia\u0142 przypisany).\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Morrison, hrabstwo Fremont, USA\n","link":"","lat":38.46920060000000063382685766555368900299072265625,"lon":-105.4328622000000024172550183720886707305908203125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Galeamopus to rodzaj późnojurajskiego zauropoda. Jego gatunek typowy (Galeamopus hayi) był pierwotnie klasyfikowany jako jeden z kilku gatunków słynnego diplodoka. W 2017 roku naukowy świat poznał drugi gatunek - wtedy bowiem opisano Galeamopus pabsti.

Materiał kopalny

G. hayi: holotyp o numerze katalogowym HMNS 175 (wcześniej znany jako CM 662) to większość szkieletu niewyrośniętego osobnika: czaszka, kręgi z wszystkich odcinków kręgosłupa i kości kończyn (łopatka, kości ramienne, lewa promieniowa, łokciowa i śródręcze, miednica, część prawej kości udowej i stopy oraz lewe: piszczel i strzałka).

Nie znamy poziomu stratygraficznego znaleziska, gdyż badacze nie mają dostępu do stanowiska.

Materiał przypisany (AMNH 969) to prawie kompletna czaszka oraz artykułowany dźwigacz i obrotnik.

G. pabsti: holotyp o numerze katalogowym SMA 0011 to częściowa czaszka, 13 kręgów szyjnych, 8 kręgów grzbietowych, częściowa kość krzyżowa, żebra szyjne, grzbietowe i mostkowe/mostek (ang. sternal ribs), obie łopatki i kości łopatkowokrucze, obie kości ramienne, lewa kość łokciowa, promieniowa i "dłoń", prawa kość biodrowa i łonowa, lewa kulszowa, lewa kość udowa, piszczelowa i strzałkowa, kość skokowa i stopa. Jest to prawdopodobnie dorosły osobnik, chociaż szwy pomiędzy trzonami a łukami nerwowymi kręgów nie były w pełni zrośnięte.

Materiał przypisany (USNM 2673) to niekompletna czaszka.

Budowa i taksonomia

Galeamopus hayi (pierwotnie Diplodocus hayi) to znany z jednego osobnika, lecz niewątpliwie ważny gatunek. Porównania z Diplodocus longus i Diplodocus carnegii wskazują na wyraźne różnice w budowie mózgoczaszki i kręgów ogonowych, które są m.in. krótsze niż te u D. carnegii (podobnie jak u D. longus). Masywniejsze kończyny zbliżają go nieco do Apatosaurus. Różnice te zostały uznane przez Tschoppa i in. (2015) za wystarczające, by okaz HMNS 175 był uznany za osobny rodzaj, stąd ukucie nowej nazwy - Galeamopus.

Wiek znaleziska

Nie znamy dokładnego czasu występowania typowego G. hayi. Jego szczątki spoczywały w pokładach formacji Morrison, więc zapewne żył na terenach środkowych USA w kimerydzie lub tytonie. Z kolei jeden z dwóch osobników G. pabsti datowany jest na 152,29 ± 0,27 Ma.

Etymologia

Galeamopus to zbitek dwóch łacińskich słów: galeam (hełm) i opus (potrzeba). Ich dosłowne tłumaczenie w j. niemieckim znajduje się w imieniu "Wilhelm" (ang. William). I - tak dość pokrętnie - nazwa ta upamiętnia dwóch Williamów: Utterbacka (który w 1902 roku odnalazł holotyp) i Hollanda, który w 1924 roku opisał go naukowo. Co więcej, w nazwie kryje się aluzja do mózgoczaszki tego zauropoda. Z kolei nazwa gatunkowa została nadana na cześć Olivera P. Haya, amerykańskiego paleontologa.

Epitet gatunkowy drugiego gatunku, G. pabsti, honoruje urodzonego we Wiedniu 27 stycznia 1949 roku Bena Pabsta - paleontologa, który zrekonstruował czaszkę gatunku tego długoszyjego dinozaura, a także prowadzącego wykopaliska w Szwajcarii i USA.

Spis gatunków

Galeamopus	Tschopp, Mateus i Benson, 2015
G. hayi	(Holland, 1924) Tschopp, Mateus i Benson, 2015
= Diplodocus hayi	Holland, 1924
G. pabsti	Tschopp i Mateus, 2017

Bibliografia

Holland, W.J. (1924) "The skull of Diplodocus" Carnegie Museum Memoirs, 9, 378-403.

Tschopp, E., Mateus, O. & Benson, R.B.J. (2015) "A specimen-level phylogenetic analysis and taxonomic revision of Diplodocidae (Dinosauria, Sauropoda)" PeerJ, 3, e857. doi:10.7717/peerj.857

Tschopp, E. & Mateus, O. (2017) Osteology of Galeamopus pabsti sp. nov. (Sauropoda: Diplodocidae), with implications for neurocentral closure timing, and the cervico-dorsal transition in diplodocids. PeerJ 5: e3179. https://doi.org/10.7717/peerj.3179