Stegoceras
Hasło do poprawy - rozbudowa
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler
"Riloy" |
Łukasz Czepiński |
| Stegoceras (stegoceras) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 2,4 m |
| Masa: | ok. 78 kg |
| Miejsce występowania: | Kanada - Alberta
(formacja Oldman i formacja Dinosaur Park) USA - Nowy Meksyk (formacja Fruitland - ogniwa: Fossil Forest i Hunter Wash) |
| Czas występowania | 78-74 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Stegoceras. [1] | |
Wstęp
Stegoceras był dinozaurem grubogłowym z kopulastą czaszką o grubości około 7,6 cm. Czaszki samców były prawdopodobnie masywniejsze od czaszek samic, natomiast jednakowo u obu płci czaszki te ulegały pogrubieniu wraz z osiąganym wiekiem. Stegoceras jest bardzo dobrze poznanym pachecefalozaurem - odnaleziono niemal 80 osobników.
Zachowanie
Samce mogły przepychać się wzajemnie w walce o pożywienie lub samicę, ale kwestionuje się, że zderzały się przy tym głowami. Niektórzy uważają, że gruba czaszka stegocerasa była zbyt porowata, aby wytrzymać silne uderzenia.
Dinozaury te być może żyły w niewielkich stadach i prawdopodobnie pasły się razem nisko rosnącymi roślinami, na przykład nad brzegami rzek lub w lasach. W sytuacji zagrożenia, podobnie jak dzisiejsze zwierzęta, zapewne rozpraszały się i uciekały.
Zakrzywione zęby stegocerasa o ząbkowanych krawędziach były przystosowane do gryzienia liści i owoców.
Taksonomia
Historia taksonomii stegocerasa jest dość zawiła. Od dłuższego czasu za ważny uznaje się jedynie kanadyjski gatunek S. validum (co znaczy właśnie "ważny") a w 2011 opisano S. novomexicanum. Ten drugi znany jest - co jest normą wśród pachycefalozaurów - jedynie z niekompletnych czaszek, pochodzących sprzed 75-74 Ma. Początkowo uznawano, że S. novomexicanum osiągał mniejsze rozmiary, jednak ostatnie badania (Williamson & Brusatte, 2016) wykazują, że szczątki wchodzące w skład tego gatunku należą do młodocianych osobników. Możliwe, że nie jest to ważny takson, a szczątki przypisywane do S. novomexicanum należą do młodych Stegoceras validum lub Sphaerotholus goodwini.
Etymologia
Stegoceras znaczy "zadaszony róg"; w czasie nadawania mu nazwy omyłkowo uznano go za rogatego dinozaura. Epitet gatunkowy validum gatunku typowego znaczy "ważny", natomiast drugi człon nazwy drugiego gatunku (novomexicanum) pochodzi od Nowego Meksyku.
Spis gatunków
| Stegoceras | Lambe, 1902 | |
| = Ornatotholus | Galton i Sues, 1983 | |
| Stegoceras validum | (Lambe, 1902); emend. Sues i Galton, 1987 | |
| = Stegoceras browni = Ornatotholus browni |
Wall i Galton, 1979 (Wall i Galton, 1979) Galton i Sues, 1983 | |
| Stegoceras brevis = Stegoceras breve |
Lambe, 1902 Lambe, 1918 |
= Foraminacephale brevis |
| "Stegocers" bexelli | Bohlin, 1953 | nomen dubium |
| Stegoceras novomexicanum | Jasinski i Sullivan, 2011 | ?nomen dubium; ?= Stegoceras validum; ?= Sphaerotholus goodwini |
| Stegoceras edmontonense | Brown i Schlaikjer, 1943 | = Prenocephale edmontonensis |
| Stegoceras lambei | Sternberg, 1945 | = Colepiocephale lambei |
| Stegoceras sternbergi | Sternberg, 1945 | = Hanssuesia sternbergi |
Wybrana bibliografia
Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of Stegoceras and a reassessment of Texacephale langstoni" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215.
Schott, R.K., Evans, D.C., Goodwin, M.B., Horner, J.R., Brown, C.M. & Longrich, N.R. (2011) "Cranial Ontogeny in Stegoceras validum (Dinosauria: Pachycephalosauria): A Quantitative Model of Pachycephalosaur Dome Growth and Variation" PLoS ONE 6 (6): e21092. doi:10.1371/journal.pone.0021092.
Sullivan, R.M. (2006). "A taxonomic review of the Pachycephalosauridae (Dinosauria: Ornithischia)." New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35: 347-365.
Williamson, T.E., & Brusatte, S.L. (2016). Pachycephalosaurs (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Cretaceous (upper Campanian) of New Mexico: A reassessment of Stegoceras novomexicanum" Cretaceous Research 62: 29–43 doi:10.1016/j.cretres.2016.01.012
