Texacephale

Autor:	Maciej Ziegler
Korekta:	Tomasz Skawiński, Paweł Konarzewski

---

Texacephale (teksacefal)
Długość	ok. 2-3 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA - Teksas (formacja Aguja
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 79 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Pachycephalosauria Pachycephalosauridae
Kopuła czołowo-ciemieniowa Texacephale. Fot. Nick Longrich [1]

Wstęp

Texacephale to rodzaj średniej wielkości pachycefalozauryda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany dinozaur grubogłowy pochodzący z południowej części Ameryki Północnej.

Materiał kopalny

Holotyp (LSUMNS 20010) to zrośnięte, tworzące kopułę kości czołowe i ciemieniowe.

Materiał przypisany (LSUMNS 20012) to niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa.

Systematyka

Analiza kladystyczna wykonana przez autorów opisu wskazuje, że był to bazalny pachycefalozauryd i że klad ten - wbrew wcześniejszym przypuszczeniom - powstał w Ameryce Północnej. Azjatyckie pachycefalozaurydy okazały się tworzyć zaawansowaną, monofiletyczną grupę. Jednak najstarsi znani przedstawiciel Pachycephalosauridae, Sinocephale i Amtocephale żyły już na początku późnej kredy, co może wskazywać, że ten klad powstał w Azji (komentarz własny PK).

Steven Jasinski i Robert Sullivan (2011) stwierdzili, że Texacephale wykazuje podobieństwa w budowie z Stegoceras novomexicanum oraz Sphaerotholus goodwini. W związku z tym uznali go za takson wątpliwy.

Paleoekologia

Texacephale jest przedstawicielem fauny z południa Ameryki Północnej, którą dopiero zaczynamy poznawać i przy tym pachycefalozaurydem znalezionym najbardziej na południe. Na podstawie badań skamielin z formacji Aguja udało się ustalić, że flora i fauna była tutaj inna niż na północy. Jak wiele innych północnoamerykańskich przedstawicieli Pachycephalosauridae, także Texacephale żył prawdopodobnie na przybrzeżnych mokradłach. Jego szczątki odnaleziono w złożu zdominowanym przez Agujaceratops i hadrozaurydy. Zobacz też: Agujaceratops#Paleośrodowisko

Etymologia

Nazwa rodzajowa pochodzi od miejsca znalezienia - stanu Teksas, połączonego z greckim cephale ("głowa"). Epitet gatunkowy honoruje Wanna Langstona za wkład w badania nad fauną kręgowców w regionie Big Bend.

Spis gatunków

Texacephale	Longrich, Sankey i Tanke, 2010	nomen dubium
T. langstoni	Longrich, Sankey i Tanke, 2010	nomen dubium

Bibliografia

Longrich, N.R., Sankey, J., Tanke, D. (2010) "Texacephale langstoni, a new genus of pachycephalosaurid (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Campanian Aguja Formation, southern Texas, USA" Cretaceous Research 31(2) 274-284, doi:10.1016/j.cretres.2009.12.002

Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of Stegoceras and a reassessment of Texacephale langstoni" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215.