Owenodon

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański Tomasz Glowienke	Maciej Ziegler Tomasz Singer Dawid Mika

---

Owenodon (owenodont)
Długość:	? m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Wielka Brytania - hrabstwo Dorset, ?Rumunia - Cornet (formacja Purbeck Limestone = formacja Durlston)
Czas występowania	ok. 142,3 Ma (?145,5-133,9 Ma) wczesna kreda ("środkowy" berrias (?berrias-walanżyn))
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Ornithopoda Iguanodontia Ankylopollexia ? Styracosterna
Holotyp Owenodon. [1]

Wstęp

Owenodon to rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego należącego do Iguanodontia. Występował we wczesnej kredzie, na przełomie wczesnego-późnego berriasu ("środkowy" berrias) na terenie dzisiejszej Anglii. Szczątki opisane jako Owenodon sp. znane są z Rumunii i datowane są na berrias - walanżyn.

Wg Galtona (2009) Owenodon prawdopodobnie reprezentuje nienazwany klad mieszczący się między Camptosaurus a Lurdusaurus.

Materiał kopalny

Jego holotyp (NHM R2998) to prawie kompletna prawa kość zębowa z większością zachowanych zębów in situ. Ma ona ok. 15,5 cm długości.

Kość ta uległa uszkodzeniu podczas preparacji i nie została wydobyta ze skały wapiennej, w której tkwiła. Wystawiona na ekspozycje była jej przyśrodkowa (medial) część. Dopiero w 1975 roku (aż 101 lat po jej naukowym opisaniu!) została wydobyta za pomocą kwasu octowego, który rozpuścił wapień.

Całkowicie odsłonięta prawa kość zębowa jest poprzecznie zgnieciona, lecz w 100% wydobyta ujawniła 15 zachowanych zębodołów (w tym jeden szczątkowy) z większością zębów i wyrostek dziobasty.

Materiał przypisany: Prócz holotypu, Norman (2004) podaje także inne pozostałości: kręgi oraz izolowane elementy kończyn (jako Camptosaurus "hoggi"). Prawdopodobnie chodzi o kości, które zostały przypisane przez Galtona (2009) do Owenodon jako Owenodon sp. Są to: ząb kości zębowej z Cornet (Rumunia), zrośnięte elementy śródręcza (kość śródręcza II i paliczki) oraz przypisane wstępnie: kość szczękowa i zęby kości szczękowej, 6. kręg szyjny, zrośnięte środkowe kręgi ogonowe, kość śródręcza I, dystalna część kości udowej, kość czołowa, puszka mózgowa, trzon kręgu grzbietowo-krzyżowego, większa część kości ramiennej.

Historia taksonomii

Gatunek Owenodon hoggii był początkowo zaliczany do rodzaju Iguanodon jako I. hoggii. Formalnego opisu dokonał Sir Richard Owen w 1874 roku, znany m.in. z utworzenia terminu Dinosauria. Po wielu latach stwierdzono, że I. hoggii ma więcej wspólnego z rodzajem Camptosaurus, niż Iguanodon, dlatego też przemianowano go na kolejny gatunek kamptozaura. Dokonali tego formalnie Norman i Barrett w 2002 roku.

Środowisko paleontologów było podzielone – niektórzy naukowcy stwierdzili, że nie jest to ani iguanodont, ani kamptozaur. W 2009 roku Peter Galton zdecydował się na utworzenie nowej nazwy rodzajowej dla tego nowego – mimo znanego nauce od 135 lat – dinozaura.

Prawdopodobnie słabo zachowane i nieliczne skamieniałości tego dinozaura były przyczyną tej zawiłości taksonomicznej. Zresztą Gregory S. Paul (2008) – znany m.in. z badań nad przedstawicielami Iguanodontia – stwierdza, że Owenodon hoggii (tam jeszcze jako Iguanodon hoggii) jest niewystarczająco diagnostyczny.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa znaczy "ząb Owena" i upamiętnia tego słynnego naukowca, który jest pierwotnym autorem opisu tego dinozaura. Epitet gatunkowy hoggii (który z resztą bywał omyłkowo parokrotnie przekręcany) prawdopodobnie honoruje kogoś o nazwisku Hoggi.

Spis gatunków

Owenodon	Galton, 2009
Owenodon hoggii	(Owen, 1874) Galton, 2009
= Iguanodon hoggii	Owen, 1874
= Camptosaurus hoggii	(Owen, 1874) Norman i Barrett, 2002
= Camptosaurus "hoggi"	(Owen, 1874) Norman, 2004	nomen nudum
= Iguanodon "hoggi"	(Owen, 1874)	nomen nudum
= Iguanodon "boggii"	(Owen, 1874)	nomen nudum

Bibliografia

Galton P.M. (2009) Notes on Neocomian (Lower Cretaceous) ornithopod dinosaurs from England – Hypsilophodon, Valdosaurus, "Camptosaurus", "Iguanodon" – and referred specimens from Romania and elsewhere. „Revue de Paléobiologie”. 29 (1), s. 211–273

Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009

http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species_currently_accepted_as_valid