Argyrosaurus

Autor:

Marcin Szermański

---

Argyrosaurus (argirozaur)
Długość:	20-30 m
Masa:	22-73 t
Miejsce występowania:	Argentyna (prowincje Chubut, Entre Ríos, Neuquén, Santa Cruz), ?Urugwaj (prowincja Soriano) formacje: ?Asencio, Bajo Barreal, Castillo, Laguna Palacios, Río Colorado
Czas występowania	99,6-70,6 Ma późna kreda (cenoman – turon)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Massopoda Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Macronaria Titanosauriformes Titanosauria

Wstęp

Argyrosaurus to być może jeden z największych dinozaurów w dziejach. Żył w późnej kredzie na terenie Ameryki Południowej (dzisiejsza Argentyna i być może Urugwaj).

Materiał kopalny

Holotyp:

MLP 77-V-29-1 to lewa przednia kończyna, na którą składają się następujące kości: ramieniowa, promieniowa, łokciowa, jedna lub dwie nadgarstka i pięć śródręcza.

Materiał przypisany znany jest z następujących stanowisk:

- przedni kręg ogonowy (von Huene, 1929) odnaleziony w prowincji Chubut, Argentyna (formacja Castillo lub Bajo Barreal)

- dwa kręgi ogonowe (von Huene) – lokalizacja znaleziska nieznana

- niekompletna kość udowa (Lydekker, 1893/von Huene, 1929) odnaleziona na południe od Río Sengerr w prowincji Chubut, Argentyna (prawdopodobnie formacja Bajo Barreal)

- niekompletna prawa kość udowa (von Huene, 1929) odnaleziona w prowincji Neuquén, Argentyna (formacja Río Colorado)

- kompletna prawa kość udowa (von Huene, 1929) odnaleziona w prowincji Chubut, Argentyna (formacja Bajo Barreal)

- kość ramieniowa osobnika młodocianego (von Huene) odnaleziona prawdopodobnie w prowincji Neuquén, Argentyna (być może nie należy do Argyrosaurus)

- lewa kość ramieniowa (von Huene, 1929) odnaleziona na lewobrzeżnym brzegu rzeki Río Uruguay w prowincji Entre Ríos, Argentyna (?formacja Asencio)

- kręgi ogonowe (von Huene, 1929) odnalezione w prowincji Santa Cruz

- trzy kręgi grzbietowe, trzy kręgi ogonowe, łopatka i kość ramieniowa, obie kości promieniowe i łokciowe, częściowe piszczelowa i udowa (Powell, 1986/Bonaparte, 1996) odnalezione w pokładach formacji Bajo Barreal

Pozycja systematyczna

Argyrosaurus został opisany i nazwany przez Lydekkera w 1893 roku. Zaliczył do niego jeden gatunek – A. superbus, czyniąc rodzaj monotypowym. Budowa kości śródręcza jest podobna jak u innych przedstawicieli kladu Macronaria – kości te są wydłużone. Także proksymalny koniec kości ramieniowej jest taki sam jak u tytanozaurów, takich jak Opisthocoelicaudia i Saltasaurus. Te i inne cechy pozwalają zaliczyć argirozaura do tytanozaurów – kredowych zauropodów, jednych z największych zwierząt lądowych wszechczasów. Jednak nie jest do końca pewne, czy na chwilę obecną Argyrosaurus powinien być ważnym rodzajem. Jedyna potencjalna autapomorfia odróżniająca go od innych tytanozaurów wymaga dokładnego i ostrożnego porównania z cechami diagnostycznymi innych przedstawicieli Titanosauria. Być może w przyszłości zostanie przeniesiony do nomen dubium, jako rodzaj nieważny z naukowego punktu widzenia.

Wymiary

Na podstawie nielicznych skamieniałości argirozaura różnie szacuje się jego wymiary. Najczęściej mówi się o przedziale 20-30 metrów długości. Gdyby rzeczywiście osiągał te 30 metrów, byłby wówczas porównywalny z innymi południowoamerykańskimi tytanozaurami późnej kredy: Argentinosaurus i Puertasaurus. Bazując na obliczeniach Argentinosaurus (Mazzetta i in., 2004) mógł ważyć od 22 (dla 20 m) do 73 ton (dla 30 m długości).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Argyrosaurus składa się z dwóch greckich słów: argyros (srebro, srebrny) i sauros (jaszczur), a więc znaczy "srebrny jaszczur". Wzięła się ona z kraju, gdzie odnaleziono holotyp (jak i większość całego materiału kopalnego) – Argentyny, której nazwa znaczy "srebrny ląd". Natomiast epitet gatunkowy superbus oznacza z łaciny "dumny".

Spis gatunków

Argyrosaurus	Lydekker, 1893
A. superbus	Lydekker, 1893

Bibliografia

Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Mazzetta, Gerardo V.; Christiansen, Per; Fariña, Richard A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): ss.1–13.

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=5931&Itemid=67

http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=38686&is_real_user=1

http://en.wikipedia.org/wiki/Argyrosaurus