Mantellisaurus

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski	Maciej Ziegler, Krzysztof Lichota, Tomasz Singer, Tomasz Sokołowski, Daniel Madzia

---

Mantellisaurus (mantellizaur)
Długość:	7-8 m
Masa:	1-3 t
Miejsce występowania:	Wielka Brytania - Wyspa Wight (górne warstwy formacji Vectis i dolne warstwy formacji Lower Greensand, prawdopodobnie też górne warstwy nadgrupy Wealden) Belgia - Bernissart Niemcy - Nadrenia Północna-Westfalia (Nehden)
Czas występowania	130-121 Ma wczesna kreda (wczesny apt; być może barrem)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria Neornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Ankylopollexia Styracosterna Hadrosauriformes ? Hadrosauroidea
Rekonstrukcja przyżyciowa Mantellisaurus. Autor: Stephen O'Connor. [1]

Wstęp

Mantellisaurus to nazwa rodzajowa dinozaura, którego pierwotnie opisano jako gatunek iguanodonta - Iguanodon atherfieldensis. Identyfikacji jako odrębny rodzaj dokonał w 2006 roku Gregory Paul. Stwierdził on, że Iguanodon atherfieldensis jest smuklejszy i lżejszy niż pozostałe hadrozaurokształtne. Prawdopodobnie był głównie dwunożny. Paul uważa także, że Mantellisaurus i Dollodon są bardziej zaawansowane od Iguanodon, lecz mniej od Ouranosaurus, co czyniłoby je hadrozauroidami wg definicji Sereno (1998) i You i in. (2003).

Materiał kopalny

Holotyp BMNH R5764 to prawie kompletna czaszka i większość szkieletu pozaczaszkowego. Został on odnaleziony na terenie Wielkiej Brytanii (Wyspa Wight).

Materiał przypisany: okaz BMNH 3741 to prawie kompletny szkielet zawierający czaszkę. Został on odnaleziony na terenie Belgii (Bernissart).

Norman (1987) donosi także o szkieletach dorosłych, jak i młodocianych osobników z zachodnich Niemiec zarówno mantellizaura (u niego jeszcze nazywany Iguanodon atherfieldensis), jak i Iguanodon bernissartensis.

Synonimy i lokalizacja

Dinozaury takie jak Heterosaurus i Sphenospondylus mogą lub nie mogą być synonimami Mantellisaurus, ponieważ Paul (2006) ani nie podważa ani nie potwierdza ważności tych rodzajów. Mimo że uznawało się je za te same zwierzęta co iguanodont, to mogą one być tak naprawdę gatunkiem Mantellisaurus atherfieldensis. M. atherfieldensis żył we wczesnej kredzie na terenie Wielkiej Brytanii, Belgii i Niemiec.

Starszy materiał, pochodzący z barremu, Paul uznał za należący do rodzaju Mantellisaurus jako M. sp. Wśród nich jest holotyp Vectisaurus valdensis, co czyni ten rodzaj synonimem mantellizaura. Kolejnym jego młodszym synonimem może być Proplanicoxa.

McDonald (2012) uważa za ważne iguanodonty z barremu i aptu jedynie Mantellisaurus atherfieldensis i Iguanodon bernissartensis, a brytyjskie taksony (jak Dollodon czy Proplanicoxa) uznaje za synonimy Mantellisaurus.

Etymologia

Nazwa Mantellisaurus jest uhonorowaniem Mary i Gideona Mantellów, którzy odkryli i opisali pierwsze iguanodonty z Wealden. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwy wsi, gdzie odkryto skamieniałości zwierzęcia - Atherfield.

Spis gatunków

Mantellisaurus	Paul, 2006
?= Vectisaurus	Hulke, 1879
?= Dollodon	Paul, 2008
?= Proplanicoxa	Carpenter i Ishida, 2010
M. atherfieldensis	(Hooley, 1925) Paul, 2006
= Iguanodon atherfieldensis	Hooley, 1925
= Cetiosaurus brachyurus	Owen, 1842
= Heterosaurus neocombiensis	Cornuel, 1850 [partim]
?= Vectisaurus valdensis	Hulke, 1879
?= Dollodon seelyi	(Hulke, 1882) Paul, 2008
?= Sphenospondylus gracilis	Lydekker, 1888
?= Proplanicoxa galtoni	Carpenter i Ishida, 2010

Wybrana bibliografia

Holtz T.R. Jr. (2008) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information"

McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. (2010) "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England" Zootaxa, 2569, 1–43

McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research 33 (1): 1-6. doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002

Naish D., Martill D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information]

Norman, D.B. (1986) "On the anatomy of Iguanodon atherfieldensis (Ornithischia: Ornithopoda)". Bulletin de L'institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique Sciences de la Terre 56: 281–372. ISSN 0374-6291

Norman, D.B. (1987) "A Mass-Accumulation of Vertebrates from the Lower Cretaceous of Nehden (Sauerland), West Germany". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 230(1259): 215-255

Paul, Gregory S. (2008). "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009

http://en.wikipedia.org/wiki/Mantellisaurus

http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species

Paul, G.S. (2010): "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford