Nasutoceratops
Do sprawdzenia
| Autor: |
| Marcin Szermański |
| Nasutoceratops (nasutoceratops) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 4 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | USA - Utah
(formacja Kaiparowits) |
| Czas występowania | ok. 76-75,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Zrekonstruowana czaszka w dwóch rzutach i rekonstrukcja szkieletu nasutoceratopsa (na biało elementy odnalezione). Skala: odpowiednio 50 cm i 1 m. Źródło: Sampson i in., 2013. | |
Wstęp
Nasutoceratops titoni to gatunek bazalnego centrozauryna o niezwykłej budowie czaszki.
Po raz pierwszy świat paleontologiczny usłyszał o nim w 2010 roku, kiedy to Eric Lund w swojej dysertacji nadał mu nazwę "Nasutuceratops titoni". W tej samej pracy wspomina także o kolejnym nowym ceratopsie (tym razem chasmozaurynie) z pokładów formacji Kaiparowits, którego określa mianem "New Kaiparowits taxon B".
Materiał kopalny i lokalizacja
Holotyp UMNH VP 16800 to prawie kompletna czaszka o długości około 1,8 metra, kręg szyjny, 3 fragmentaryczne kręgi grzbietowe, lewa kończyna przednia i fragmentaryczna prawa należąca do osobnika nie w pełni dorosłego (ang. subadult).
Materiał przypisany:
UMNH VP 19466 to dysartykułowana czaszka należąca do osobnika dorosłego zawierająca częściową kość przedszczękową, szczękową i nosową.
UMNH VP 19469 to izolowana kość łuskowa.
Reasumując – znamy ok. 90% czaszki i ok. 10% szkieletu pozaczaszkowego N. titoni.
Skamieniałości te tkwiły w środkowych warstwach formacji Kaiparowits (około 250-320 m), datowanych na późny kampan (około 76-75,2 Ma). Znalezisko miało miejsce na terenie południowego Utah, GSENM (Grand Staircase-Escalante National Monument).
Budowa i klasyfikacja
Czaszka nasutoceratopsa jest niezwykłej i urodziwej budowy. Jego kość nosowa jest bardzo zaokrąglona, czym przypomina nieco twór u hadrozaura Gryposaurus. Długość rogów nadoczodołowych (około 457 mm) jest absolutnie najdłuższa spośród wszystkich innych centrozaurynów, a ich rozstawienie przypomina bardziej u tura czy – jak określa Lund – "byka długorogiej odmiany teksańskiej", aniżeli pozostałych ceratopsydów. Jak na centrozauryna jest niewielkich rozmiarów – za życia mierzył około 4 metry długości.
N. titoni jest wg Lunda (2010) oraz Samspona i in. (2013) taksonem siostrzanym względem Avaceratops lammersi z późnego kampanu Montany i zarazem jednym najbardziej bazalnych przedstawicieli Centrosaurinae. Jak sugerują, nasutoceratops może być przedstawicielem nieznanej dotąd gałęzi krótkokryzowych, lecz długorogich centrozaurynów z rejonu Western Interior Basin.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Nasutoceratops (pierwotna, nieoficjalna nazwa "Nasutuceratops" została skorygowana) to połączenie łac. nasutus (wielkonosy) i gr. ceratops (rogate oblicze) i odnosi się do niezwykłej morfologii jego pyska. Epitet gatunkowy titusi honoruje paleontologa Alana Titusa.
Spis gatunków
| Nasutoceratops | Sampson, Lund, Loewen, Farke i Clayton, 2013 | |
|---|---|---|
| = "Nasutuceratops" | Lund, 2010 | nomen ex dissertatione / nomen nudum |
| N. titoni | Sampson, Lund, Loewen, Farke i Clayton, 2013 | |
| = "Nasutuceratops titoni" | Lund, 2010 | nomen ex dissertatione / nomen nudum |
Bibliografia
Lund, K.E. (2010) NASUTUCERATOPS TITUSI, A NEW BASAL CENTROSAURINE DINOSAUR (ORNITHISCHIA: CERATOPSIDAE) FROM THE UPPER CRETACEOUS KAIPAROWITS FORMATION, SOUTHERN UTAH. Department of Geology and Geophysics University of Utah, p. 1-172 [1]
Sampson, S.D., Lund, K.E., Loewen, M.A., Farke, A.A. & Clayton, K.E. (2013) A remarkable short-snouted horned dinosaur from the Late Cretaceous (Late Campanian) of southern Laramidia. Proceedings of the Royal Society of London, series B. http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2013.1186
