Tyrannotitan

Do rozbudowania m.in. o Canale i in. (2014) i sprawdzenia (np. dokładny wiek)

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski Maciej Ziegler	Dawid Mazurek Marcin Szermański Karol Sabath Tomasz Sokołowski

---

Tyrannotitan (tyranotytan)
Długość:	11,5-13 m
Masa:	ok. 6 t
Miejsce występowania:	Argentyna - Chubut (formacja Cerro Barcino, ogniwo Cerro Castaño)
Czas występowania	121-112 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Avetheropoda Allosauroidea Carcharodontosauridae ?Carcharodontosaurinae ?? Giganotosaurinae (= Giganotosaurini)
Zrekonstruowany szkielet tyranotytana. Źródło: [1]

Wstęp

Tyrannotitan to rodzaj bardzo dużego i prawdopodobnie najstarszego (Canale i in., 2014) karcharodontozauryda. Tyrannotitan chubutensis został opisany w 2005 roku przez Fernando E. Novasa i jego współpracowników. Skamieniałości tego teropoda odkryto 28 km na północny-wschód od Paso de Indios w prowincji Chubut, w Argentynie. Datuje je się na czas od 125 do 112 mln lat temu.

Materiał kopalny

Holotyp oznaczony numerem MPEF-PV 1156 obejmuje niekompletne kości zębowe, zęby, liczne kręgi grzbietowe (3-8 i 11-14), kręg ogonowy, żebra, łuki hemalne, niekompletną kość łopatkowo-kruczą, ramienną, łokciową, fragmenty kości biodrowych i łonowych, kości kulszowe, kość udową, kości strzałkowe oraz II kość śródstopia.

Paratyp (o oznaczeniu MPEF-PV 1157) obejmuje kości jarzmowe, kość zębową, zęby, pierwszy kręg szczytowy (dźwigacz), kręg szyjny, 3 kręgi grzbietowe, 5 trzonów kręgów krzyżowych, żebra, kręgi ogonowe, prawą kość udową, niekompletną II kość śródstopia oraz kilka paliczków w tym pazur ze stopy. Paratyp jest większy o ok. 7% od holotypu.

Pozycja systematyczna i budowa

Mimo, iż odkryto sporo skamieniałości tego teropoda, to wiemy o nim bardzo mało - brakuje np. czaszki. Niepewna pozostaje pozycja wewnątrz Carcharodontosauridae (zob. artykuły o Tetanurae i Carnosauria), ale np. Canale i in. (2014) uważają go za takson siostrzany względem Mapusaurus i Giganotosaurus w obrębie Giganotosaurini.

Od innych karcharodontozaurydów różni się budową zębów, żuchwy i kręgów grzbietowych.

Etymologia

Nazwa tego mięsożernego dinozaura Tyrannotitan chubutensis oznacza "olbrzymi tyran z Chubut" (tyrannus - tyran; titan), prowincji Argentyny, gdzie odnaleziono jego skamieniałe szczątki.

Spis gatunków

Tyrannotitan	Novas, de Valais, Vickers-Rich i Rich, 2005
T. chubutensis	Novas, de Valais, Vickers-Rich i Rich, 2005

Bibliografia

Canale, J.I., Novas, F.E. & Pol, D. (2014) Osteology and phylogenetic relationships of Tyrannotitan chubutensis Novas, de Valais, Vickers-Rich and Rich, 2005 (Theropoda: Carcharodontosauridae) from the Lower Cretaceous of Patagonia, Argentina.Historical Biology (advance online publication) doi:10.1080/08912963.2013.861830

Novas, F.E., de Valais, S., Vickers-Rich, P. & Rich, T. (2005) "A large Cretaceous theropod from Patagonia, Argentina, and the evolution of carcharodontosaurids" Naturwissenschaften, 92(5), 226-230

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University (górna granica wymiarów)