Zhenyuanlong

Autor:	Korekta:
Mateusz Tałanda

Zhenyuanlong (zeniunlong)
Długość:	165 cm
Masa:	?
Miejsce występowania:	Chiny - prowincja Liaoning (formacja Yixian)
Czas występowania	około 130-122 Ma wczesna kreda (barrem - środkowy apt)
Systematyka	Theropoda Maniraptora Paraves Dromaeosauridae
Jedyny znany szkielet zeniunlonga. Widać odciski skrzydeł.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[],"imageoverlays":null}

Wstęp

Zeniunlong (łac. Zhenyuanlong suni) był drapieżnym, opierzonym dinozaurem z rodziny Dromaeosauridae, który żył na terenie dzisiejszych Chin. "Long" znaczy po chińsku "smok", natomiast reszta jego nazwy honoruje pana Zhenyuana Suna, który zabezpieczył okaz tego dinozaura do badań. Po Changyuraptor, Graciliraptor, Microraptor, Sinornithosaurus, Tianyuraptor, jest to szósty opisany rodzaj dromeozauryda z Liaoning. Pochodzi z formacji Yixian, datowanej na około 120 do 130 milionów lat.

Materiał kopalny i budowa

Zdjęcie czaszki zeniunlonga wraz z rysunkiem.

Szczegóły szkieletu zeniunlonga. A - krótkie ręce zeniunlonga z delikatną kością promieniową. B - nogi z sierpowatym pazurem. C - klatka piersiowa i brzuch. D - miednica. E - obręcz barkowa i szyja.

Wprawdzie zeniunlong jest znany z tylko jednego okazu, ale jest to niemal kompletny szkielet z zachowanymi odciskami piór. Brakuje mu tylko końcówki ogona i odcisku z nadległej warstwy. Zachowana część ciała mierzy 126,6 cm długości. Na podstawie porównań z Tianyuraptor szacuje się, że całe ciało mierzyło około 165 cm. Jest to całkiem przeciętnie jak na dromeozauryda, ale na tle tych znanych z formacji Yixian był największy po Tianyuraptor.

Na pierwszy rzut oka zeniunlong przypominał dużego nielotnego ptaka. Jego prymitywną naturę zdradzał jednak duży pysk pełen ostrych zębów. Proporcjami i wielkością ciała przypominał Tianyuraptor. Oba dromeozaurydy wyróżniają się krótkimi rękoma, ale zeniunlong miał je nawet nieco krótsze od Tianyuraptor. Dokładny stosunek długości rąk do nóg wynosił 0,48 u zeniunlonga i 0,53 u Tianyuraptor. Natomiast wszystkie pozostałe dromeozaurydy z Liaoning miały ręce i nogi podobnej długości. Redukcję rąk zeniunlonga dodatkowo podkreślała, wyjątkowo delikatna jak na dromeozauryda, kość promieniowa.

Upierzenie

Zachowane odciski piór na całym okazie (A), ogonie (B), lewym skrzydle (C), prawym skrzydle (D i E).

Konturowe pióra ze stosiną i chorągiewkami tworzyły szerokie skrzydła na przedramionach. Na prawym skrzydle widać wyraźnie pióra pokrywowe, lotki pierwszego i drugiego rzędu. Skrzydła zeniunlonga przypominają inne dinozaury: Microraptor, Changyuraptor, Anchiornis, Eosinopteryx i Archaeopteryx. Na pierwszym palcu dłoni nie ma jednak skrzydełka jak u ptaków i być może u Microraptor. Długie konturowe pióra pokrywały także ogon tak jak np. u Sinornithosaurus, Jinfengopteryx, Anchiornis, Eosinopteryx i prawdopodobnie Archaeopteryx. W odróżnieniu od Microraptor i Changyuraptor pióra na początku ogona były długie i nie wiadomo, czy tworzyły rozszerzający się do tyłu wachlarz. Szyję pokrywały niewielkie pióra pokrywowe. Natomiast nie wiadomo, czy opierzone były nogi. Długie pióra na nogach, często tworzące dodatkowe skrzydła są znane u bardzo wielu wczesnych ptaków i ich najbliższych krewnych. Wystarczy wymienić: Microraptor, Changyuraptor, Pedopenna, Anchiornis, Eosinopteryx, Xiaotingia, Archaeopteryx i Sapeornis. Pozbawiony ich Zhenyuanlong byłby pod tym względem wyjątkowy. Nie da się jednak wykluczyć, że pióra w tym miejscu się po prostu nie zachowały lub zostały przez nieuwagę usunięte przez preparatorów.

Paleobiologia

Duży pysk z ostrymi zębami był jedną z niewielu cech odróżniących zeniunlonga od nielotnych ptaków.

Aż sześć różnych dromeozaurydów z Liaoning może budzić podejrzenia, czy paleontolodzy nie przesadzili z liczbą opisanych gatunków. Jednak należy pamiętać, że pochodzą one z dwóch różnych formacji (Yixian i Jiufotang). Dlatego nie ma pewności, czy występowały w tym samym czasie i przestrzeni. Nawet jeśli tak, to ptaki, ich bliscy krewni, potrafią być bardzo różnorodni w jednym ekosystemie. Zhenyuanlong był rzadki na tle innych dromeozaurydów. Liczebnością dominowały mikroraptory i sinornitozaury, które były wielkości kota. Prawdopodobnie padały jego łupem, podobnie jak inne małe zwierzęta. Ptasie skrzydła zeniunlonga, zbyt krótkie by unieść w powietrze jego duże ciało, były prawdopodobnie pozostałością po jego nadrzewnych przodkach. Nie wiadomo, czy pełniły jeszcze jakieś specjalne funkcje. Jedną z możliwych hipotez jest ich funkcja pokazowa.

Spis gatunków

Zhenyuanlong	Lü i Brusatte, 2015
Z. suni	Lü i Brusatte, 2015

Literatura

Lü, J., Brusatte, S.L. 2015. A large, short-armed, winged dromaeosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Early Cretaceous of China and its implications for feather evolution. Scientific Reports, t. 5, str. 11775. doi: 10.1038/srep11775